تله متری چیست؟

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، تله متری به فرآیند اندازه گیری پارامتر یا جمع آوری اطلاعات از یک یا چند ایستگاه دور از مرکز یا غیر قابل دسترس و انتقال اطلاعات از طریق یک ارتباط تمام اتوماتیک گفته می‌شود به نحوی که داده‌ها از ایستگاه‌های راه دور برای واحد مانیتورینگ ارسال شود. کلمه تله متری (Telemetry) از ترکیب دو واژه یونانی Tele به معنی راه دور و metron به معنای اندازه گیری به دست آمده است. در مقابل سیستم‌های تله متری که به کار جمع آوری اطلاعات از نقاط مختلف می‌پردازند، سیستم‌های تله کامند (Telecommand) قرار دارند که به ارسال دستورات از یک نقطه مرکزی برای سایر نقاط راه دور می‌پردازند.

اگر چه واژه تله متری بیشتر برای دستگاه‌هایی با ارتباط بیسیم به کار می‌رود، اما تله متری انتقال اطلاعات از طریق خطوط تلفن، شبکه‌های LAN، فیبر نوری و سایر رسانه‌های سیمی را نیز در بر می‌گیرد. امروزه اغلب دستگاه‌های تله متری از مزایای ارتباط از طریق شبکه‌های GSM موبایل بهره‌مند هستند و با استفاده از شبکه‌های GSM می‌توانند در اکثر نقاط به کار گرفته شوند و ارتباطی ارزان و پایدار را از طریق پیام کوتاه (SMS) با مرکز خود برقرار کنند.

Telemeter به دستگاهی اطلاق می‌شود که برای اندازه گیری هر کمیتی به کار گرفته می‌شود و شامل سنسور، کانال ارتباطی و دستگاه نمایش، ذخیره سازی یا کنترل باشد. Telemeter دستگاهی فیزیکی است که در فرآند تله متری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هر چند در تله متری، دستگاه‌های مکانیکی، هیدرولیکی و نوری نیز به کار گرفته می‌شوند، اما در فرآیند‌های تله متری دستگاه‌های الکترونیکی به طور گسترده به کار گرفته می‌شوند و می‌توانند بی سیم یا با سیم، آنالوگ یا دیجیتال باشند.

موارد استفاده تله متری:

هواشناسی:

در علم هواشناسی از دستگاه‌های تله متری برای جمع آوری داده‌های ایستگاه‌های هوایی و ایستگاه‌های زمینی دور از دسترس استفاده می‌شود و پیشینه‌ی آن به سال ۱۹۲۰ میلادی باز می‌گردد.

صنایع نفت و گاز:

از علم تله متری در حفاری چاه‌ها، جمع آوری اطلاعات از عمق زمین و مانتورینگ آنلاین داده‌ها در صنعت نفت و گاز به طور ویژه‌ای استفاده می‌گردد.

هوا و فضا:

در ماهواره‌ها و فضا پیما‌ها از تله متری برای مخابره داده‌های به زمین استفاده می‌شود که می‌تواند تا شعاع بیش از ۱۰ میلیارد کیلومتری زمین را پوشش دهد. (NASA Deep Space Network)

مسابقات اتومبیلرانی:

ار تله متری در مسابقات اتومبیلرانی مدرن نظیر مسابقات فرمول ۱ برای ارسال آنلاین اطلاعات مختلف نظیر شتاب، جاذبه، سرعت، دما، دور موتور، تصمیمات راننده و … به مرکز کنترل استفاده می‌شود و مهندسین تیم با بررسی این اطلاعات می‌توانند سیستم ماشین را تنظیم (Tune) کنند و همچنین عملکرد راننده را مورد ارزیابی قرار دهند.

کشاورزی:

در مزارع کشاورزی همه چیز به آب و هوا و خاک بستگی دارد، از این رو از دستگاه‌های تله متری برای مانیتورینگ اطلاعاتی مانند دمای هوا، میزان رطوبت خاک، میزان بارش باران، شدت و میزان تابش خورشید، کم آبی و … استفاده می‌شود. این اطلاعات برای اخذ تصمیمات مهم در حوزه کشاورزی ضروری است و با استفاده از این اطلاعات مزارع کشاورزی می‌توانند بیشترین بازدهی را داشته باشند.

مدیریت آب و فاضلاب:

استفاده از دستگاه‌های تله متری نقش بسیار بسزایی در بهبود عملکرد شرکت‌های آب و فاضلاب داشته است. با استفاده از دستگاه‌های تله متری شرکت‌های آب و فاضلاب می‌توانند پارامتر‌هایی نظیر کیفیت آب، میزان آب‌های جاری در سطح زمین، میزان آب‌های عبوری از لوله‌ها، تشخیص نشتی و میزان نشتی در شبکه‌های توزیع را مانیتور کنند. همچنین از دستگاه‌های تله متری برای حفاظت از تجهیزات مانند ترانس، پمپ و تله متری ایستگاه پمپاژ استفاده می‌شود.

همچنین سیستم‌های کنترل تله متری امکان خاموش و روشن کردن (کنترل) تجهیزات از راه دور را نیز برای مدیریت آب و فاضلاب فراهم نموده است.

مدیریت مصرف انرژی:

در ساختمان‌ها و شرکت‌های بزرگ، میزان مصرف انرژی توسط دستگاه‌های مختلف به واحد مربوطه ارسال و در آنجا مانیتور یا ذخیره می‌شود.

صنایع موشکی:

در صنعت موشکی، از دستگاه‌های تله متری برای تشخیص موقعیت، سلامت پرتاب و اطمینان از قرار داشتن در ناحیه امن استفاده می‌گردد.

توزیع منابع:

از تله متری برای توزیع درست منابع در مناطق گسترده نیز استفاده میگردد. به عنوان مثال برای تقسیم سوخت بین جایگاه‌های عرضه سوخت می‌توان میزان ذخیره مخزن جایگاه‌ها و شدت مصرف را در نرم افزاری به صورت آنلاین جمع آوری نمود و بر اساس این روند سرعت و میزان توزیع سوخت را اولویت بندی نمود.

تحقیقات حیات وحش:

با قراردادن تگ‌های ویژه‌ای بر روی جانوران می‌توان زندگی یک گونه وحشی را در حیات وحش مانیتور نمود و اطلاعات بسیاری در مورد گونه‌های جانوری بدست آورد.

ارتباطات سیار:

از دستگاه‌های تله متری برای مانیتورینگ ایستگاه‌های ارتباط سیار مانند دکل‌های موبایل استفاده می‌شود که در صورت بروز مشکل در سیستم به پرسنل مربوطه جهت سرویس ایستگاه اطلاع رسانی شود.

انبار‌های دارو و مواد غذایی:

در انبار‌های دارو و مواد غذایی و سایر مواد فاسد شدنی، با قرار دادن سیستم‌های تله متری پارامتر‌های مختلفی نظیر رطوبت، دما و … را مانیتور و ذخیره می‌کنند تا از سلامت محصول در دوره نگه داری اطمینان حاصل شود.