اختلاف ولتاژ بین نول و ارت چقدر است؟

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، اختلاف ولتاژ بین نول و ارت در هر نقطه‌ای از سیستم الکتریکی شما باید بسیار پایین باشد، معمولا چیزی کمتر از یک ولت. مقدار این اختلاف ولتاژ به‌راحتی به وسیله یک مولتی‌متر استاندارد اندازه‌گیری می‌شود، بدین صورت که یک سر پراب مولتی‌متر را به سیم نول و سر دیگر آن‌را به سیم ارت (هادی حفاظتی یا PE) وصل می‌کنیم. نتیجه نشان داده شده مقدار ولتاژ بین نول و ارت می‌باشد.

اگر ولتاژ نول به ارت بالاتر از یک (۱) ولت را تجربه کنید، یک مشکل الکتریکی جدی دارید که باید اصلاح شود. این مسئله در واقع قابل تصحیح است، و شما می‌توانید در این زمینه با متخصصان برق‌یار تماس بگیرید.

تصویر شماره ۱: اختلاف ولتاژ ۳.۲ ولت بین نول و ارت

باید به این نکته اشاره نمود که در هیچ‌یک از استاندارد‌های معتبر، حد بالایی را برای این ولتاژ در نظر نگرفته‌اند. بعضی از مهندسین به اشتباه تصویری (تصویر شماره ۲) از استاندارد IEC ۶۰۹۹۰ را مرجع خطاب می‌دهند و برای سیستم توزیع برق ایران حداکثر مقدار مجاز آنرا ۴ ولت اعلام می‌کنند!

تصویر شماره ۲: استاندارد IEC ۶۰۹۹۰.

ولی باید به این نکته توجه داشت که استاندارد مذکور در خصوص روش‌های اندازه‌گیری جریان تماس و جریان هادی حفاظتی است. در حوزه کاربرد این استاندارد صراحتا قید شده است که این استاندارد محدوده مجاز ولتاژ را اعلام نمی‌کند. تصویری هم که به آن استناد می‌شود (تصویر شماره ۲) صرفا یک مثال است و الزامی را مشخص نمی‌کند.

اختلاف ولتاژ بین هادی نول و هادی زمین می‌تواند دلایل زیر را داشته باشد:

۱) شایع‌ترین دلیل ولتاژ بالای بین نول و ارت، ناشی از اتصال غیرمجاز (سهوی یا عمدی) دوباره نول و ارت بعد از تابلوی اصلی است. فقط در یک نقطه، نول و ارت به هم وصل می‌شوند که در نقطه تحویل انشعاب (کنتور) این امر صورت می‌پذیرد. باید با بازکردن تمامی تابلو‌های فرعی خود از وصل نشدن دوباره نول و ارت اطمینان حاصل کنید.

۲) همبندی به درستی در مجموعه انجام نشده است.

۳) سیستم TN-S به‌درستی و به‌طور کامل پیاده سازی نشده است.

۴) عبور جریان از هادی نول و افت ولتاژ ناشی از آن، در این وضعیت حتی صفر بودن مقاومت شبکه زمین هم تاثیری در نتیجه نخواهد گذاشت.

عامل اصلی ایجاد اختلاف ولتاژ بین نول و ارت، جریان نامتعادلی شبکه است که از هادی نول بر می‌گردد و هم‌چنین امپدانس هادی نول در این مقدار نقش به‌سزایی دارد. اندازه مقاومت زمین تاثیر ناچیزی در کاهش ولتاژ بین نول و ارت خواهد گذاشت.

۵) عبور جریان نشتی به شبکه زمین، ناشی از ضعف عایقی تجهیزات. در این‌صورت ابتدا باید برای کاهش و حتی از بین بردن جریان نشتی زمین تلاش کرد، ولی به هر حال کوچک بودن مقاومت شبکه زمین می‌تواند باعث کاهش ولتاژ زمین و در نتیجه اختلاف ولتاژ بین هادی نول و ارت شود. هر چقدر اختلاف ولتاژ بین ارت و نول کمتر باشد، وضعیت سیستم ارتینگ یک مجموعه مناسب‌تر هست.

در هر صورت، باید دلیل خطا را آشکار کرده و بلافاصله آن‌ها را اصلاح کنید. این ولتاژ می‌تواند باعث آسیب دیدن به افراد و تجهیزات الکتریکی شود.

به عنوان نکته پایانی، هیچ وقت فراموش نکنیم در یک سیستم زمین مناسب نباید دو نقطه را پیدا کنیم که نسبت به هم اختلاف ولتاژ داشته باشند. اختلاف ولتاژ، یعنی ایجاد جریان‌های ناخواسته که می‌تواند بسیار خطرآفرین باشد.

 

منبع: برق یار