طراحی مدار فرمان و مدار قدرت بالابر اتوماتیک

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، میخواهیم یکی از کاربرد‌های مدارات فرمان چپگرد راستگرد را به همراه میکروسوئیچ و تایمر که در بالابر بکار رفته و عملکرد آن را کاملا اتوماتیک نموده است، خدمتتان معرفی نماییم.

معرفی دستگاه بالابر اتوماتیک

دستگاه بالابر اتوماتیک یکی از دستگاه‌های مورد استفاده در ساختمان سازی جهت جابجایی مصالح و همچنین مورد استفاده در مواردی از این قبیل جهت جابجایی عمودی است.

در مدار فرمان طراحی شده زیر از قطعات کاربردی دیگری همچون تایمر و میکروسوئیچ استفاده شده است تا عملکرد مدار به صورت خودکار شود. تایمر مورد استفاده در مدار از نوع تاخیر در وصل می‌باشد. یعنی با وصل ولتاژ به ترمینال‌های آن زمان سنجی رله آغاز می‌شود و پس از زمان مورد نظر قسمتی از مدار را روشن می‌کند.

لیمیت سوئیچ‌ها

میکروسوئیچ (لیمیت سوپیچ) مورد استفاده در اینجا برای ایجاد محدودیت در مسیر حرکت موتور در ابتدا و انتهای مسیر بکار رفته است و با عملکرد خود باعث قطع مدار و تغییر جهت گردش موتور می‌شود. چند نمونه میکروسوئیچ در تصویر زیر آمده است.



علامت اختصاری لیمیت سوئیچ


مدار فرمان و قدرت بالابر اتوماتیک

برای طراحی مدارات فرمان با حجم و پیچیدگی نسبتا بالا بایستی ابتدا طرح کلی از کارکرد و موقعیت‌های مختلف دستگاه مورد استفاده جهت کنترل و راه اندازی آن را درنظر گرفت.

در اینجا میخواهیم یک بالابر ساختمانی را با استفاده از یک شستی استارت در بالا و دیگری در پایین ساختمان در جهت عمودی کنترل کنیم. همچنین میخواهیم با استفاده لیمیت سوئیچ دوبل در ابتدا و انتهای خط، حرکت آن را محدود نموده و با استفاده از تایمر یک زمان بندی ایجاد کنیم تا یک توقف با زمان مشخص داشته باشد و سپس حرکت رو به بالا یا روبه پایین داشته باشد.

 

تشریح کارکرد مدار فرمان و قدرت بالابر اتوماتیک

با توجه به تصویر بالا با فشردن شستی S۳ بالابر به سمت پایین حرکت می‌کند و پس از اینکه به مقصد رسید، بر اساس زمان تنظیم شده متوقف شده و سپس به سمت بالا حرکت می‌کند. این سیکل ادامه می‌یابد تا زمانی که شستی S۱ را فشار دهیم. در اینجا شستی S۲ زمانی کاربرد دارد که بالابر در پایین باشد و بخواهیم آن را به سمت بالا حرکت دهیم.

همچنین بایستی جهت توقف آن در بالا از تیغه بسته میکروسوئیچ b۱ در مسیر کنتاکتور K۱ و از تیغه باز آن در مسیر تایمر T۱ استفاده کنیم. در این صورت با فشردن شستی S۲ بالابر به سمت بالا حرکت می‌کند و پس از رسیدن به مقصد، بالابر به میکروسوئیچ b۱ برخورد کرده و تیغه بسته میکروسوئیچ b۱ باز می‌شود و دستگاه متوقف می‌شود. از طرفی تیغه باز میکروسوئیچ b۱ بسته شده و تایمر T۱ را راه اندازی می‌کند و با بسته شدن تیغه باز T۱ در مسیر کنتاکتور K۲، آن را فعال نموده و بالابر به سمت پایین حرکت می‌کند. همچنین جهت عکس این حالت و توقف در پایین و شروع حرکت به سمت بالا از میکروسوئیچ b۲ در مسیر کنتاکتور K۲ و تیغه باز تایمر T۲ بعنوان راه انداز کنتاکتور K۱ و شروع حرکت به سمت بالا استفاده شده است.

نکته: در مدار فرمان بالا از کنتاکتور کمکی k۳ به این علت استفاده شده است که کنتاکتور‌های K۱ و K۲ به آن وابسه باشند تا در صورت فشردن شستی اسپ نیاز مجدد به راه اندازی مدار باشد. در غیر این صورت تایمر بر اساس زمانبندی آن را قطع و وصل خواهد نمود و مشکلاتی ایجاد خواهد کرد.

 

منبع: الکترونیک 98