مطالعه و بررسی آثار ناشی از کلیدزنی بانک‌های خازنی و بروز پدیده بزرگنمایی

در این مقاله اضافه ولتاژهای گذرای ناشی از پدیده بزرگنمایی در محل بانک­های خازنی پایین­دست (سطح ولتاژ کم) در لحظه کلیدزنی بانک­های خازنی بالادست (سطح ولتاژ زیاد) مورد مطالعه قرار گرفت. از لحاظ مداری نیز معادلات مربوطه بیان و شرایط لازم برای بروز این پدیده تعیین گردید.

سپس بر روی شبکه انتقال و فوق­توزیع شرکت برق منطقه­ای زنجان مطالعات و محاسبات لازم جهت تشخیص شرایط ممکن برای بروز این پدیده صورت گرفت. به منظور بررسی دقیق­تر به کمک نرم­افزار EMTP-RV این شبکه شبیه­سازی شده و صحت نتایج مورد انتظار تأیید گردید.

در سیستم قدرت به سبب بالا بودن هزینه ادوات استفاده شده، خسارت­ها و ضررهای مالی بوجود آمده به خاطر پدیده های مختلف (مانند تشدیدهای هارمونیکی، بزرگنمایی، کلیدزنی و برخورد صاعقه) رقم بسیار بالایی می­باشد. اما با اتخاذ بعضی تاکتیک­ها و استراتژی­های خاص در بهره بهرداری می توان تا حدود قابل توجهی از بروز خسارت­های احتمالی در شبکه قدرت کاست.

برای نمونه می­توان با تدوین دستورالعمل­های لازم برای پرسنل بهره­بردار تا حدودی از بروز شرایط حاد از جمله بروز پدیده بزرگنمایی و یا پدیده تشدید هارمونیکی ممانعت بعمل آورد.

با استفاده از سایر تجهیزات حفاظتی مانند برقگیرها، راکتورهای محدود کننده و مقاومت­های از پیش نصب شده، گذراهای ولتاژی و جریانی (جریان هجومی) را تا حد قابل قبولی کاهش داد. البته وجود راکتورهای شنت، فیلترهای هارمونیکی، ترانسفورماتورهای پتانسیل مغناطیسی و ترانسفورماتورهای سازنده نقطه نوتر (ترانسفورماتور زمین) در باسبار بانك خازني نیز می­تواند تا حدودی اضافه­ولتاژهای گذرای ناشی از کلیدزنی بانک خازنی را کاهش دهد.

یک روش مناسب جهت كاهش گذراهاي ولتاژ ناشي از پديده بزرگنمايي، محاسبه و طراحی يك اندوكتانس مناسب و اضافه كردن آن به صورت سري (راکتور سری) با بانك خازني كليد زني شده، است. روش ديگر استفاده کردن از مقاومت­هاي وصل و سلف­های محدود كننده جريان، در ساختار كليدهاي قدرت بکار برده شده در فیدرهای بانك خازني است.

درروش­های پیشنهاد شده هدف آن است که با ایجاد حداقل تلفات حرارتی در مسیر جریان بانک خازنی در حالت کارکرد دائم و با صرف حداقل هزینه، بتوان فرکانس­های دوگانه ناشی از گذراهای ولتاژی را از هم دور ساخته و امکان بروز پدیده بزرگنمایی را تضعیف وتا حد امکان حذف نمود.

در بررسي انجام شده در اين مقاله پديده بزرگنمايي و آثار ناشي از آن در بانك خازني پست قزوين 1، مورد بررسي قرار گرفت. مي­توان آثار اين پديده را در پست­هاي نزديك و مرتبط با باسبار 63 کیلوولت پست انتقال 63/230 قزوين نيز از جمله بانک خازنی پست ناصر آباد، مينودر، رجايي­دشت و بكندي بررسي نمود.