معرفی انواع تابلوهای برق

سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز: در اتوماسیون صنعتی برق ساختمانی و ... از تجهیزات مختلفی استفاده می‌کنیم، تابلو‌های برق امکان تعیین و استفاده از تجهیزات و حفاظت بیشتر از تاسیسات را به ما می‌دهد همچنین با استفاده از تابلو‌های برق نظم و سرعت در سرویس و تعویض قطعات افزایش پیدا می‌کند و حجم کمتری اشغال می‌شود. از نظر سطح ولتاژ تابلو‌های برق در دو دسته LV و MV تقسیم می‌شوند. سطح ولتاژ تابلو‌های LV کمتر از ۱۰۰۰ ولت می‌باشد و تابلو‌های MV در سطح ولتاژ‌های بالاتر از ۱۰۰۰ ولت بهره برداری می‌شود و از یک ترانس کاهنده در ورودی تابلو استفاده می‌شود.
تابلو‌های برق از نظر عملکرد در گروه‌های زیر دسته بندی می‌شود:

• تابلو برق‌های کنترل کننده مراحل صنعتی
• تابلو‌هایی که فقط برای کنترل موتور‌های DC یا AC مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• تابلو‌های توزیع
• تابلو اصلاح ضریب قدرت

در ادامه به بررسی برخی از انواع تابلو‌های برق ها می‌پردازیم:

تابلو PLC

با استفاده از PLC‌ها مفهوم کنترل و طراحی سیستم‌های کنترلی بطور بسیار چشمگیری دستخوش تغییر شد و مزایای بسیار زیادی را فراهم آورد از جمله به موارد زیر اشاره می‌کنیم:

• سیم بندی‌ها در مقایسه با سیستم‌های کنترل رله‌ای تا ۸۰ ٪ کاهش یافت
• PLC توان بسیار کمی مصرف می‌کنند
• قابلیت عیب یاب داخلی سیستم PLC، تشخیص و عیب‌یابی سیستم را بسیار سریع و راحت می‌کند.
• در صورت نیاز به تغییر در نحوه کنترل یا ترتیب مراحل بدون نیاز به تغییر سیم‌بندی و تنها با نوشتن چند خط برنامه این کار را ممکن خواهد بود
• صرفه جویی در وقت و هزینه
• کاهش نیاز به قطعات کمکی از قبیل رله، کانتر، تایمر، مبدل‌های A/D و D/A و… باعث کاهش سیم‌بندی، پیچیدگی و وزن تابلو‌ها شده است.
• افزایش سرعت عملکرد و پاسخ‌دهی باعث افزایش میزان تولید و بالا رفتن بازدهی دستگاه می‌شود.
• ضریب اطمینان و درجه حفاظت این سیستم‌ها بسیار بالا‌تر از ماشین‌های رله‌ای است.

از موارد کابرد PLC به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
جهت ارتباط و کنترل تابلو‌های اصلی و MCC و در مواردی SUBMAIN استفاده می‌شود و بسته به نوع سیستم می‌تواند از کنترل تمام اتوماتیک تا نیمه اتوماتیک و دستی طراحی شود.
در سیستم‌هایی که از حساسیت بالایی برخوردار می‌باشد و خط تولید بصورت پیوسته بوده مانند کارخانجات فولادسازی، شیشه سازی و… که سیستم باید دائم تحت کنترل باشد، اکثراٌ از این نوع تابلو استفاده می‌گردد تا با نظارت پیوسته برکل سیستم امکان وجود خطا را به حداقل برساند. همچنین از دیگر مزایای این سیستم کم کردن حجم قطعات الکتریکی و مکانیکی مدارات و آسان نمودن عیب یابی، تعمیر و نگهداری و ردیابی ایراد بوجود آمده در سیستم می‌باشد.

تابلو‌های سیواکن

تابلو‌های طرح سیواکن یکی از پرکاربردترین انواع تابلو برق است و برای نصب به فضای بزرگی احتیاج دارد. تمامی تابلو‌ها از طریق شینه‌ها به هم کوپل الکتریکی می‌شوند. فیدر‌های خروجی که برای تغذیه مصرف کننده‌ها وجود دارد با عنوان کشو شناخته می‌شود و هر کشو باری را تغذیه می‌کند. این بار می‌تواند برق ورودی موتور، روشنایی یا تغذیه یک تجهیز الکتریکی باشد. بیشتر در مراکز پر مصرف با آمپراژ‌های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد معمولا برای کارخانجات بزرگ، پست‌های برق، نیروگاه ها، مترو و مکان‌هایی که نیاز به مصرف کننده زیاد با آمپراژ‌های مختلف می‌باشد از لحاظ امنیت و کارایی استاندارد بالایی دارد. هر کشو برای خود یک تابلو کوچک به شمار می‌رود. با توجه به نوع طراحی و نیاز واحد این کشو‌ها می‌توانند ساده یا موتوردار باشند؛ که در این صورت نوع کلید آن‌ها فرق می‌کند که نوع کلید موتور دار قابلت فرمان پذیری از اتاق کنترل را دارد. مونتاژ مکانیکی تابلو‌های سیواکن از پیچیدگی خاصی برخوردار است..

تابلو‌های طرح ریتال

از لحاظ کاربرد معمولا شبیه تابلو‌های طرح سیواکن بوده، ولی معمولا برای مکان‌هایی که فضای کمتری دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. مونتاژ آن نسبت به تابلو طرح سیواکنبسیار ساده بوده و فقط کافیست چندین سلول جدا را به هم کوپل مکانیکی کرد. فیدر‌های خروجی ممکن است فیوز مینیاتوری یا کلید‌های کامپکت باشد. با توجه به سطح جریان سطح مقطع سیم برای فیوز مینیاتوری انتخاب می‌شود و در صورت وجود کلید کامپکت اگر جریان بیشتر از ۲۵۰ آمپر باشد از شینه استفاده می‌شود. مانند سیواکن سه کلید وجود دارد که کلید وسط مربوط به کوپلر و دو کلید اصلی کناری مربوط به کلید‌های ورودی می‌باشند و در صورت قطع برق شهر کوپلر، کلید دوم را وصل کرده و مصرف کننده‌ها از طریق این کلید تغذیه می‌شود. فیدر‌های خروجی در داخل سلول‌های خروجی قرار میگیرد و این سلول‌ها در کناره‌ها قرار می‌گیرد و اگر تعداد خروجی‌ها بیشتر شد تعداد سلول‌ها را افزایش می‌دهیم.

تابلو‌های توزیع مسکونی

تابلو های برق ساختمان شامل سه دسته هستند:

• تابلو کنتور یا تابلو اصلی
  تابلوی اصلی در ورودی ساختمان قرار می‌گیرند و برق تمامی واحد‌ها و فضا‌های مشترک را تأمین می‌کند. این تابلو را در نقشه‌ها با MDP نمایش می‌دهند.
• تابلو تقسیم هر واحد
  تغذیه مدار‌های روشنایی و پریز‌های هر واحد مسکونی از این تابلو فراهم می‌شود. این تابلو‌ها جایگزین جعبه‌های تقسیم پراکنده در ساختمان‌ها قدیمی شده اند و در صورت بروز اتصالی یا خطا قابل تعمیر و ردیابی هستند. در پلان ساختمان با نماد DP نمایش می‌دهند.
• تابلو عمومی
  تابلویی برای تغذیه برق قسمتی از ساختمان که همۀ ساکنین مجتمع از آن به صورت مشترک استفاده می‌کنند نمونه‌هایی از آن شامل راه پله، پارکینگ، پشت بام و حیاط است این تابلو که باید برای همه در دسترس باشد اغلب در پیلوت نصب می‌شود. در نقشه‌ها این تابلو را با GP نمایش می‌دهند.

تابلو برق اصلی یا Main

این تابلو ها اکثراً بعد از ترانس قرار می‌گیرند و تغذیه اصلی کل سیستم از طریق این تابلو ها انجام می‌باشد که بصورت یک ورودی یا دو ورودی بصورت موازی یا دو ورودی و کوپلینگ طراحی می‌گردند که یکی از ورودی‌ها می‌تواند از ترانس یا ژنراتور می‌باشد. در این تابلو‌ها معمولاٌ مدارات کنترلی و حفاظتی زیادی قرار می‌گیرد تا احتمال خطا را به حداقل برساند. اکثر فیدر‌های این تابلو از نوع کلید هوایی می‌باشد.

بانک خازنی

بانک‌های خازنی در شبکه توزیع، مراکز صنعتی، شبکه‌های انتقال انرژی و … بسیار پرکاربرد و قابل استفاده هستند این تابلو‌ها برای تامین توان راکتیو به کار برده می‌شوند. بانک خازنی به مجموعه‌ای از خازن‌های کنار یکدیگر گفته می‌شود که جهت اصلاح ضریب توان شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مزایای استفاده از بانک خازنی به شرح زیر است:

• کاهش افت ولتاژ فراهم کردن تنظیم ولتاژ
• کاهش بیش از نیمی از هزینه قبوض برق
• بهبود چشمگیری ضریب قدرت و جبران توان راکتیو که ناشی مصرف کنندگان و تاثیر القایی خطوط با طول بالا و یا
• برخی از دستگاه‌ها همچون موتور‌های الکتریکی