نقشه خوانی در تابلو برق

سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز: در مباحث الکتریکی نقشه‌ها اغلب در دو استاندارد وی. دی.‌ای (V.D.E استاندارد برقکاران آلمان) و آی. ای. سی (I.E.C کمیتهٔ بین المللی الکتروتکنیک) ترسیم می‌شوند. اما از آن جایی که استاندارد آ. ِان. اس. آی (A.N.S.I مؤسسهٔ استاندارد بین المللی آمریکا) در گرایش تأسیسات مکانیکی کاربرد بیش تری دارد به همین جهت در تشریح مطالب و علایم این قسمت هر سه استاندارد درنظر بوده است. نظر به این که وسایل الکتریکی با ولتاژ‌های کار گوناگون وجود دارند به همین دلیل نقشهٔ مدار‌های الکتریکی آن‌ها را به دو دسته کلی زیر می‌توان تقسیم کرد.
مدار‌های روشنایی الکتریکی و لوازم خانگی
مدار‌هایی که برای اتصال آن‌ها از شبکهٔ تک فاز ٢٢٠ ولت استفاده می‌شود؛ مانند لامپ و یخچال.
مدار‌های صنعتی
مدار‌هایی که برای اتصال آن‌ها از شبکهٔ سه فاز ٣٨٠ ولت استفاده می‌شود؛ مانند پمپ یک موتورخانه.
علایم اختصاری وسایل الکتریکی

مدار‌های الکتریکی
مدار‌های روشنایی در سه شکل زیر مورد بررسی قرار می‌دهند:

• شمای حقیقی
  نقشه‌ای که از آن برای نشان دادن نحوهٔ اتصال سیم‌های رابط به کلیدها، عیب یابی و تا حدودی محل قرار گرفتن اجزای مدار روی تابلوی آموزشی به کار می‌رود.

• شمای فنی (نقشه تک خطی)
  شمای فنی، نقشهٔ ساده یک خطی است که نحوهٔ اتصال قسمت‌های اصلی مدار را بدون سیم‌های کمکی و چگونگی سیم کشی نشان می‌دهد. درواقع شمای فنی لوله‌های سیم کشی رابط بین اجزای مدار را به همراه تعداد سیم‌هایی که از داخل لوله می‌گذرد، نشان‌ می‌دهد. تعداد سیم‌های داخل لوله اغلب با یک خط کوتاه مایل، که روی قسمت‌های مختلف گذاشته می‌شود، تعیین می‌گردد. اگر تعداد سیم‌های عبوری بیش از دو سیم باشد با عدد نشان داده می‌شود.

• شمای مسیر جریان
  نقشه‌ای که در آن مسیر‌های عبور و جریان برق رسانی به وسایل الکتریکی به صورت عمودی نشان داده می‌شود. در این نقشه مدار از سیم فاز شروع و پس از عبور از وسایل، به سیم نول ختم می‌شود.

  

علایم اختصاری مدار‌های صنعتی

نقشه مدار‌های صنعتی
نقشه مدار‌های صنعتی که اغلب برای راه اندازی موتور‌های الکتریکی به کار می‌روند در چند شکل نشان داده می‌شوند. در این قسمت به دو نقشهٔ پرکاربرد این گروه از مدار‌ها اشاره شده است.

• نقشۀ مدار قدرت
  نقشه‌ای که انرژی الکتریکی را از شبکه سه فاز دریافت و به مصرف کننده منتقل می‌کند، نقشهٔ «مدار قدرت» گفته می‌شود.

• نقشۀ مدار فرمان
  به نقشه‌ای که از آن برای نمایش نحوهٔ عملکرد یا تعیین مدت زمان کارکرد مدار قدرت استفاده می‌شود، نقشهٔ «مدار فرمان» گفته می‌شود. ولتاژ کار اغلب مدار‌های فرمان شبکه تک فاز است.