کنتاکتور تک فاز چیست؟

سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز: کنتاکتور برای ایجاد یا قطع ارتباط بین بار و منبع تغذیه استفاده می‌شود و بر اساس کاربرد و بار متصل شده به کنتاکتور تعداد کنتاکت‌های مختلفی دارند. بطور کلی، این کنتاکت‌ها در دو حالت) NO حالت پیش فرض کنتاکت باز) و NC (حالت پیش فرض کنتاکت بسته) قرار می‌گیرند. متداول‌ترین کاربرد کنتاکتور در استارتر تجهیزاتی مانند موتور، ترانسفورماتور و ... می‌باشد. کنتاکتور رنج وسیعی از جریان را پوشش می‌دهد از جریان‌های کم تا هزاران آمپر و ولتاژ‌های ۲۵ ولت تا هزاران ولت مورد استفاده قرار گیرد. کنتاکتور درابعاد کوچک دستی تا سایز‌های بزرگتر در بازار موجودند کنتاکتور ظرفیت بالایی برای عملکرد در جریان‌های بالای ۵۰۰۰ آمپر و توان‌های بالاتر از ۱۰۰کیلووات دارد.

اصول عملکردی
کنتاکتور‌ها برای کنترل موتور‌های الکتریکی، نورپردازی، گرمایش، بانک‌های خازنی، تبخیرکننده‌های حرارتی و سایر بار‌های الکتریکی استفاده می‌شوند. نحوه عملکرد کنتاکتور بسیار ساده می‌باشد، جریانی که در کنتاکتور جریان دارد، بوبین کنتاکتور را برق دار می‌کند سپس بوبین برق دار شده یک میدان مغناطیسی را ایجاد می‌کند، میدانی مغناطیسی ایجاد شده هستهِ در حال حرکت کنتاکتور را جذب می‌کند.. برخلاف رله‌های چند منظوره، کنتاکتور‌ها برای اتصال مستقیم به دستگاه‌هایی با بار جریان بالا طراحی شده اند. رله‌ها اغلب ظرفیت پایین تری دارند و معمولاً هم برای کاربرد‌های بطور نرمال بسته و هم بطور نرمال باز طراحی می‌شوند. از آنجایی که قوس و خسارت بعد از آن دقیقاً بعد از باز یا بسته شدن کنتاکت‌ها ممکن است قوس الکتریکی ایجاد شود که با طراحی کنتاکتور‌ها بصورتی است که بسیار سریع باز و بسته شوند تا از هزگونه ایجاد خسارت جلوگیری شود.


کاربرد کنتاکتور‌ها

• استارتر یا راه‌اندازی موتور (استفاده کنتاکتور به همراه حفاظت‌های اضافه بار و اتصال کوتاه موتور‌های صنعتی)
• اتوماسیون چراغ‌ها برای مصارف روشنایی صنعتی، تجاری و مسکونی
• کنتاکتور‌های تک‌پل برای بار ۱۲ ولت DC در خودرو
• کنتاکتور‌های دو پل (۳ سیمه و تک فاز) برای کار با بار ولتاژ ۲۴۰ ولت AC مانند تهویه هوا.

انواع کنتاکتور ها
کنتاکتور در دو نوع AC و DC تولید می‌شوند در کنتاکتور‌های نوع AC از یک حلقه‌ی اتصال کوتاه برای جلوگیری از لرزش‌های بوجود آمده بخاطر فرکانس برق استفاده می‌شود.
انواع کنتاکتور‌ها از نظر ساختاربه صورت زیر دسته بندی می شود: 

• سوئیچ تیغه چاقویی
• کنتاکتور‌های دستی
• کنتاکتور‌های مغناطیسی

کنتاکتور تک فاز
کنتاکتور تکفاز می‌تواند جای کنتاکتور‌های فرمان و حتی رله‌های شیشه‌ای بدلیل داشتن ماژول‌های مختلف نظیر تک پل دو پل که ماژول‌ها با تحریک مدار فرمان، تغییر وضعیت میدهند مورد استفاده قرار بگیرد. کنتاکتور‌های تک فاز صرفا یک رله هستند مثل بوبین‌های کنتاکور‌های سه فاز، این کنتاکتور‌ها کم صدا هستند و به همین دلیل هم به کنتاکتور‌های بی صدا معروف هستند. با برق دار شدن بوبین، رله فعال شده و وصل می‌گردد. کنتاکتور تک فاز نسبت به انواع سه فاز، کوچک ترمی باشد.
پایه‌های ۱، ۲، ۳، و ۴ کنتاکتور تک فاز، کنتاکت‌های قدرت آن هستند. در کنتاکتور تک فاز پایه ۱ و ۲ پل اول، و پایه‌های ۳ و ۴ مربوط به پل دوم کنتاکتور دو پل می‌باشد. هر کنتاکتوری باید یک مدار فرمان نیز داشته باشد که این مدار فرمان هم می‌تواند یک کلید فرمان باشد و هم یک شستی استارت استوپ باشد. برای نصب کلید فرمان کافیست از خروجی فیوز به ورودی آن یک ارتباط برقرار کنیم و خروجی کلید فرمان را به ورودی A۱ کنتاکتور وصل کنیم.

کاربرد‌های کنتاکتور تک فاز

• هوشمند سازی ساختمان‌های هوشمند
• کنترل سیستم‌های روشنایی
• کنترل کولر‌های گازی
• پمپ‌های آبیاری و موتور‌های تک فاز
• پمپ‌های کف کش کشاورزی
• دستگاه‌های ماینر