سافت استارتر چیست؟

سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز: موتور القایی یکی از پرکاربردترین ماشین‌های الکتریکی سه‌فاز است برای جلوگیری از آسیب وعملکرد برای افزایش طول عمر موتور‌ها از انواع راه اندازی ستاره مثلث، درایور صنعتی ویا سافت استارتر‌ها استفاده می‌کنیم. موتور‌های الکتریکی با ظرفیت بالا را نمی‌توان به صورت مستقیم راه اندازی کرد چراکه به هنگام راه اندازی جریانی به اندازه‌ی ۴ الی ۱۰ برابر جریان نامی نیاز خواهد داشت. تجهیزات محافظتی سافت استارتر به هنگام راه اندازی موتور استفاده می‌شود. سافت استارتربرای محدود کردن مقدار جریان مصرفی موتور و کنترل مقدار جریان به هنگام راه اندازی مورد استفاده قرار می‌گیرد بنابراین در لحظۀ راه اندازی دیگر افزایش جریان نخواهیم داشت برای راه اندازی نرم تریستور‌ها وظیفه برش و تغییر ولتاژ را برعهده خواهند داشت.

کاربرد سافت استارتر در راه اندازی موتور پمپ ها، کمپرسورها، فن ها، میکسر‌ها و مخلوط کن ها، پودرکننده ها، خردکن‌ها و سنگ شکن ها، آسیاب‌های چکشی و پله‌های متحرک است. نمیتوان از سافت استارتر‌ها برای کنترل موتور پس از راه اندازی وکنترل سرعت یا گشتاور موتور استفاده کرد؛ بنابراین سافت استارتر فقط در لحظۀ راه اندازی و توقف، روی موتور الکتریکی کنترل دارد و زمانی که موتور در دور نامی باشد نمیتواند درعملکرد موتور تاثیر گذار باشد برای کنترل موتور پس از راه اندازی باید از اینورتر استفاده کرد.

مزایای استفاده از سافت استارتر

• حذف جریان هجومی و گشتاور لحظه‌ای در زمان راه‌اندازی
• افزایش قابلیت اطمینان و راندمان سیستم
• افزایش طول عمر موتور و پمپ‌ها به علت حذف پیک‌های جریان و گشتاور و بدین ترتیب تنش الکتریکی کمتری بر روی شبکه برق و تنش مکانیکی کمتری بر اجزای دوار وارد می‌شود.
• کاهش هزینه‌ها، مخصوصاً هزینه‌های تعمیر و نگهداری
• استارت و استپ سیستم بدون ضربه
• کاهش سایز کابل‌های و جریان کلید‌های اتصال به شبکه به علت کاهش جریان موتور
• محدود کردن voltage dip (فرورفتگی ولتاژ – افت ولتاژ) خط
• امکان راه‌اندازی ضربه‌ای برای بار‌های سنگین و کاربرد‌هایی که تحت بار راه‌اندازی می‌شوند
• شتاب گیری و شتاب‌دهی نرم و بدون پله موتور

با استفاده از پتانسیومتر موجود بر روی سافت استارتر برای رسیدن دور موتور از صفر به مقدار نامی بالعکس از دور نامی به صفر از سافت استارتر استفاده می‌شود. سافت استارت‌های پیشرفته‌تر و با قابلیت و کاربرد بیشتر وجود دارد که در این مدل‌ها از صفحه‌کلید (KeyPad) و نمایشگر روی سافت استارتر برای اعمال تنظیمات استفاده می‌شود، همچنین می‌توان سافت استارتر را عیب‌یابی یا راه‌اندازی نمود.

نحوه نصب سافت استارتر
سافت استارتر دارای سیم بندی قدرت و فرمان است و سه ورودی دارد و سه خروجی دارد که به الکتروموتور وصل می‌شود، خود سافت استارتر برای عملکرد خود به تغذیه مستقل احتیاج دارد یعنی یک فاز و نول باید به آن وصل کنیم. در مسیر قدرت سافت استارتر تریستور قرار داده می‌شود که پس از گذشت مدت زمانی بای پس (اتصال کوتاه ورودی و خروجی اتصال کوتاه) می‌شوند و تا زمانیکه استارت زده نشود قطع هستند همچنین قبل از سافت استارتر کنتاکتور قرار دارد تا از قطع برق الکتروموتور اطمینان حاصل کنیم.
برق ورودی باید دارای ارت باشد. ارت سافت استارتر باید مجزا ازتجهیزات قدرت با جریان‌های بالا باشد. اندازه کابل ارت مورد استفاده باید با توجه به جدول سایزینگ کابل ارت برحسب نوع سافت استارتر انتخاب شود. کابل ارت را به شین ارت یا به چاه ارت با مقاومت کمتر از ۱۰ اهم وصل کنید. همیشه قبل از تماس با قسمت‌های برق‌دار و بدنه سافت استارتر برق ورودی را قطع کنید و بعد از قطع برق نیز حداقل ۳ دقیقه منتظر بمانید تا ولتاژ ذخیره‌شده در برخی از قسمت‌های برق‌دار و خازن‌های موجود در آن خالی شود.