سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز: یک تابلو برق شامل قطع کننده‌های مدار، فیوز‌ها و کلیدها، دستگاه‌های حفاظتی و… می‌باشد. تابلو‌هایی که تجهیزات آن‌ها دارای ولتاژ حداکثر تا ۱کیلوولت می‌باشند، در بخش فشار ضعیف قرار می‌گیرند و ولتاژ نامی بالاتر از یک کیلوولت را در بخش فشار متوسط قرار می‌دهند که به طور معمول تجهیزات حداکثر تا ۳۶ کیلوولت درون سلول قرار داده می‌شود.
تجهیزات و قطعات تابلو برق، به منظور اجرای هدف مشخصی در تابلو قرار می‌گیرند. تجهیزات حفاظتی بکار رفته در تابلو برای به حداقل رساندن خطرات ناشی از برق استفاده می‌شود. جهت جلوگیری از خطراتی نظیر آتش سوزی اضافه بار و اتصال کوتاه ناشی از خطای اتفاق افتاده در سیستم انتخاب صحیح نوع، مقدار اسمی و قدرت قطع وسایل حفاظتی در یک مدار، الزامی است.

لیست تجهیزات و کلید‌های حفاظتی تابلو برق

 

کلید مینیاتوری سه فاز

کلید مینیاتوری یک کلید الکترومکانیکی می‌باشد که مصرف کننده را هم در برابر خطای اتصال کوتاه و هم جریان اضافه بار حفاظت می‌کند و بعد از قطع شدن، مجدد به مدار باز می‌گردد. کلید‌های مینیاتوری غیر قابل تنظیم بوده و می‌توانند هم به صورت مغناطیسی و هم به صورت حرارتی عمل کنند.

 

کلید‌های محافظ جان
در حالت عادی در مدار‌های الکتریکی، جریان رفت با جریان برگشت برابر است، اما اگر به هر دلیلی جریان بین سیم فاز و نول (در مدار‌های تکفاز) اختلاف داشته باشد کلید محافظ جان جریان مدار را قطع خواهد کرد. این کلید‌ها که براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می‌شوند، علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه‌ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می‌باشند.

 

فیوز
فیوز‌ها از وسایل حفاظتی مدار‌های الکتریکی در صورت عبور جریان‌های اتصال کوتاه و جریان اضافه بار می‌باشد به این صورت که رشته یا قطعۀ کوتاه فلزی در هنگام عبور جریانی بیش از جریان نامی، ذوب خواهد شد. فیوز‌ها در دو دسته DC و AC تقسیم می‌شوند و در برق ساختمان، خودرو‌ها و برق صنعتی کاربرد دارند.

 

کلید هوایی
این نوع از کلید‌های اتوماتیک فشار ضعیف در آمپر‌های بالا استفاده می‌شود. انواع این کلید از ۶۳۰ تا ۶۳۰۰ آمپر طراحی و ساخته می‌شود و از مدار در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه آنی و تاخیری و اتصال به زمین محافظت می‌کند. موارد کاربرد این کلید در ورودی تابلو‌ها است که معمولاً جریان بالایی دارند و برقراری حالت سلکتیو بین کلید‌های ورودی و کلید‌های خروجی را فراهم می‌کنند.

 

کنتاکتور چیست؟

کنتاکتور‌ها کلید‌های کنترلی برای ایجاد یا قطع ارتباط بین بار و منبع تغذیه هستند. متداول‌ترین کاربرد کنتاکتور در استارتر تجهیزاتی مانند موتور، ترانسفورماتور و ... می‌باشد. کنتاکتور رنج وسیعی از جریان را پوشش می‌دهد از جریان‌های کم تا چند هزار آمپر و ولتاژ‌های ۲۵ ولت تا چند هزار ولت مورد استفاده قرار گیرد.

مشخصات کلید بی متال

بیمتال یک رله حفاظتی برای محافظت از موتور‌های الکتریکی در برابر اضافه بار در تابلو برق استفاده می‌شود، اساس کار بیمتال یا رله حرارتی با توجه به تفاوت ضریب انبساط طولی است که در اثر عبور جریان اضافه بار کنتاکتور قطع می‌شود و از موتور محافظت می‌شود. بی متال به دو حال دستی و اتوماتیک عمل می‌کند.

رله حرارتی

رله حرارتی کلید محافظتی است که با استفاده از حرارت، جریان مدار را قطع می‌کند. اگربار موتور برای مدت طولانی بیش از مقدار نامی داشته باشد، تحت اضافه ولتاژ یا بدون فاز در حال کار باشد، جریان موتور از مقدار نامی عبور خواهد کرد. در این صورت رله حرارتی مدار کنترل موتور را قطع می‌کند، در نتیجه به طور موثری از موتور محافظت می‌کند.

فیوز فشنگی
فیوز ذوب شونده از یک المان حرارتی ساخته شده که هنگام عبور مقدار جریان مشخص و در مدت زمان تعیین شده، ذوب شده و مدار را قطع کند. فیوز‌های تندکاربا علامت F و فیوز‌های کندکار با علامت G مشخص می‌شود. در انتهای فیوزفشنگ پولکی رنگی قرارگرفته که نشان دهنده جریان نامی فیوز است. این پولک پس از عمل کردن فیوز افتاده و مشخص می‌کند که فیوز عمل کرده است بعد از اینکه فیوز کار خود را انجام داد باید فیوز را عوض کرد.

تفاوت فیوز مینیاتوری و فشنگی

کلید فیوز تیغه‌ای

کلید‌های تیغه‌ای معمولا در مدار‌های کنترل و فرمان به کار برده می‌شوند این کلید‌ها همچنین برای برقرسانی به الکتروموتور‌های تکفاز کوچک و وسایل الکتریکی جریان دائم، بسیار مناسب هستند. ساختمان این کلید‌ها به دو صورت کشویی و گردان ساخته می‌شود. مقدارجریان قطع و وصل توسط این کلید‌ها بسیار محدود می‌باشد چرا که در جریان‌های بالا در هنگام وصل یا قطع جرقه شدیدی ایجاد می‌کنند.

کنتاکتور خازنی

کنتاکتور خازنی برای محدود کردن جریان به هنگام اتصال خازن‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کنتاکتور شامل یک کنتاکتور معمولی، کنتاکت کمکی مخصوص کنتاکتور خازنی و ۶ تکه سیم با مقاوت بالا‌تر از سیم‌های افشان معمولی می‌باشد و مشکلات مربوط به وصل بانک خازنی را بر طرف خواهد کرد.