کاهش مصرف مازوت در سبد سوختی نیروگاه‌های حرارتی

به گزارش برق نیوز، از مجموع ۱۳۴ نیروگاه حرارتی کشور تنها ۱۶ نیروگاه بخاری کشور قابلیت استفاده از مازوت به عنوان سوخت دوم را دارند که از این تعداد تنها ۱۴ نیروگاه معمولا در فصل زمستان در صورت عدم تخصیص گاز از سوخت مازوت استفاده می‌کنند و مخازن مازوت نیروگاه‌های بخاری بعثت و اسلام‌آباد اصفهان به دلیل ملاحظات زیست‌محیطی پلمب شده و سالیان متمادی است که به صورت تک سوخت (گاز) بهره‌برداری می‌شوند.

از این رو نسبت دادن مساله آلودگی هوای شهر‌ها خصوصا در فصول سرد که با پدیده وارونگی هوا مواجه هستیم، به استفاده گاه به گاه برخی از نیروگاه‌ها به سوخت مازوت ناصحیح است. زیرا مستندی در این خصوص که عامل اصلی آلودگی هوای تهران و یا سایر کلان شهرها، مازوت‌سوزی نیروگاه‌هاست وجود ندارد.

به ویژه در تهران که براساس مستندات سازمان محیط زیست هیچگونه مازوت سوزی اتفاق نمی‌افتد؛ در نیروگاه‌های اطراف تهران نیز که یکی از آن‌ها نیروگاه بخاری منتظرقائم کرج است، از ابتدای سال حتی یک لیتر مازوت هم مصرف نشده است و نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی دماوند و پرند هم به هیچ وجه قابلیت مازوت‌سوزی ندارند.

براساس مطالعاتی که سال گذشته از سوی سازمان حفاظت محیط زیست انجام شد، مشاهده گردید که شاخص‌های آلودگی هوا در شمال تهران مطابق ساعات پیک ترافیک افزایش می‌یابد. درحالی که در ایستگاه‌های اطراف تهران که عمدتا نیروگاه‌های حرارتی واقع شده‌اند، شاخص آلودگی پایین بوده است. همچنین به استناد سامانه ثبت و پایش مصرف سوخت نیروگاهی که مورد توافق دو وزارتخانه نفت و نیرو است، سهم مازوت در سبد سوختی نیروگاه‌ها در سال ۱۴۰۱ از میزان ۹.۴ درصد به ۴.۳ درصد در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته است.

شایان ذکر است نیروگاه‌های بخاری به دلیل افزایش هزینه‌های تعمیرات و فرسودگی تجهیزات تمایلی به استفاده از سوخت مایع ندارند و تا زمانی که سهمیه گاز به آن‌ها تعلق بگیرد از این سوخت استفاده می‌کنند و در شرایط اضطراری به دلیل قطع سهمیه گاز در فصول سرد که مصرف گاز خانگی در اولویت کشور قرار می‌گیرد، به ناچار از سوخت مازوت استفاده می‌کنند.

ذکر این نکته ضروری است که ماده ۲۳ آیین‌نامه فنی ماده دو قانون هوای پاک، که تکالیفی برای نیروگاه‌های مازوت‌سوز قائل شده بود تا تجهیزات کاهنده آلایندگی در خروجی دودکش‌های خود نصب کنند، در تاریخ سه تیر ۱۴۰۲ اصلاح و توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ گردیده است که براساس آن سوخت مصرفی در نیروگاه‌ها باید در مبدا تولید تصفیه و گوگردزدایی گردد.

خاطرنشان می‌گردد نیروگاه‌های حرارتی براساس ماده ۱۳ قانون هوای پاک حتی اگر سوخت استاندارد تحویل نگیرند، اقداماتی را برای رعایت حدود استاندارد زیست محیطی انجام می‌دهند. بر این اساس اگر در زمانی با کمبود سوخت گاز مواجه و ناگزیر به استفاده از سوخت مایع هستند، سوخت را به صورت ترکیبی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال اگر بویلر‌های نیروگاهی ۱۵ مشعل داشته باشند، سه تا چهار عدد از آن‌ها روی سوخت مایع و بقیه روی سوخت گاز تنظیم می‌شود که این اقدام باعث می‌شود به محیط‌زیست آلودگی کمتری منتقل شود.

قابل ذکر است که دولت سیزدهم برای تامین نیاز برق خانگی و صنایع از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم تاکنون هفت هزار و ۷۰۵ مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی افزوده است.

این اقدام از طریق بهره‌برداری از ۲۷ واحد گازی جدید به ظرفیت سه هزار و ۵۶۹ مگاوات، راه‌اندازی ۱۳ واحد بخار سیکل‌ترکیبی به ظرفیت دو هزار ۱۳۶ مگاوات و همچنین رفع محدودیت نیروگا‌ه‌های بخاری و افزایش توان عملی نیروگاه‌های گازی موجود به ظرفیت دو هزار مگاوات محقق شده است که از محل راه‌اندازی ۱۳ واحد بخار نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی جدید (واحد نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی جهرم، هریس، ارومیه، چابهار، بعثت پارس‌جنوبی (۲ واحد)، غرب‌کارون، عسلویه، فردوسی، خرم‌آباد، سبلان (۲ واحد) و ارومیه) سالانه سه میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب در مصرف سوخت صرفهجویی خواهد شد که این مهم اقدام موثری در کاهش میزان مصرف گاز و نیز حفظ محیط‌زیست است.

لازم به ذکر است در برنامه هفتم توسعه چهار برنامه بهینه‌سازی بخش تولید شامل راه‌اندازی بخش بخار نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی، ارتقای ظرفیت نیروگاه‌های گازی کشور، نوسازی نیروگا‌ه‌های بخار، بازنشستگی واحده‌های فرسوده و نصب واحد‌های نیروگاهی راندمان بالا پیش‌بینی شده است که علاوه بر افزایش ظرفیت تولید نیروگاه‌های حرارتی به میزان ۱۱ هزار و ۱۴۶ مگاوات باعث صرفه‌جویی ۱۷ میلیارد مترمکعب مصرف گاز در سال خواهد شد.