ایران چه سهمی در ساخت نیروگاه‌های تاجیکستان دارد؟

سرويس بين الملل برق نيوز: روابط رسمی ایران و تاجیکستان به 23 سال قبل بازمی‌گردد و طی این مدت ایران اقدام به ساخت تونل «استقلال» و بخشی از نیروگاه «سنگ توده – 2»کرده و احداث نیروگاه «عینی» تاجیکستان را هم در برنامه خود دارد.
 
6 نوامبر 1994، پس از فروپاشی شوروی سابق، تاجیکستان تازه استقلال یافته قانون اساسی خود را تصویب کرد و امسال 20 سال از آن تاریخ می گذرد. به همین مناسبت نعمت الله امامزاده، سفیر تاجیکستان در ایران در اين گفتگو، با اشاره به پیشرفت‌های این کشور در عرصه بهداشت، اقتصاد و علم و فن آوری به بررسی روابط تجاری بین تاجیکستان و ایران پرداخت و خاطرنشان کرد: این کشور طی بیست سال گذشته علاوه بر پیشرفت در عرصه داخلی، روابط خارجی خود را هم توسعه داده است و برای شاهد این امر می‌توان به روابط مثبت و رو به افزایش تاجیکستان با ایران اشاره کرد.
 
وی ادامه داد: علاوه براین گردش تجارت خارجی بین تاجیکستان و ایران به‌طور منظم در حال افزایش است البته این روند تنها در سال 2009 و تحت تأثیر بحران مالی و اقتصادی جهانی با کاهش سطح معاملات مالی دو کشور روبرو بود ولی به طور کلی روابط تجاری میان ایران و تاجیکستان روندی رو به رشد دارد. طبق اطلاعات آمار رسمی در سال 2013 گردش تجارت خارجی بین تاجیکستان و ایران 292.2 میلیون دلار بوده، که این آمار نسبت به سال 2012، که رقمی نزدیک به 747 میلیون دلار بوده 34.4 درصد افزایش داشته است.
 
سهم 5.5 درصدی ایران گردش تجاری با تاجیکستان
 
امامزاده، سهم ایران در حجم عمومی گردش تجاری خارجی جمهوری تاجیکستان را 5.5 درصد دانست و گفت: از طریق صادرات 39.6 درصد و با واردات 60.4 درصد، تجارت دوجانبه ای بین دو کشور برقرار است در همین راستا در سال 2013 مبلغ صادرات تاجیکستان به ایران 115.6 میلیون دلار آمریکا را تشکیل داده که نسبت به سال گذشته با 1.7 مرتبه افزایش رتبه روبرو بوده است.همچنین در سال گذشته به دنبال همین تعاملات جمهوری اسلامی ایران چیزی در حدود 0.6 یا حدود 0.7 درصد از حجم عمومی کمک‌های بشردوستانه به جمهوری تاجیکستان را تقبل کرده بود.
 
سفیر تاجیکستان در ایران در رابطه با عوامل زمینه ساز برای همکاری های تجاری دو کشور خاطر نشان کرد: محرک اصلی رشد مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور فعال گردیدن عملیات نمایندگان بخش خصوصی، کارآفرینان و تاجران در کشورهای یکدیگر است. به این دلیل ضروری است که روابط متقابل کارآفرینان هر دو کشور از طریق سفرهای متقابل، تبادل افکار درباره مسائل موجود،‌تبادل اخبار درباره امکانات پیشبردی تجارت، برپایی نمایشگاه و فروش محصولات در هر دو دولت تشکیل و ترغیب گردد. در این زمینه رواج مناسبات بین اتاق بازرگانی و مقام‌های مربوطه رشد کارآفرینی کوچک و متوسط هر دو کشور را مهم و ضروری می‌دانیم. اشتراک شرکت‌های ایرانی در عملی کردن پیشنهادهای ذکر شده، باعث گسترش مناسبات دوجانبه تجاری و اقتصادی گردید، حجم گردش تجاری خارجی دو کشور می شود.
 

اقتصاد و تجارت اولویت‌های همکاری تاجیکستان با ایران
 
وی ادامه داد: اولویت‌های همکاری جمهوری تاجیکستان با جمهوری اسلامی ایران در بخش‌های اقتصادی و تجاری در بخش انرژی، حمل و نقل و ارتباطات، کشاورزی و صنعت باقی خواهد ماند. اما از سوی دیگر شرکت کردن همزمان جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌های زیرساختی و زیربنایی و ارتباطات، پیش از همه راه‌ها، پل‌ها، شبکه‌های آب، نفت، گاز، خطوط انتقال برق، وسایل اطلاعاتی که دارای منافع زیاد منطقه‌ای هستند، از جمله همکاری‌های سودمند میان دو طرف خواهد بود.
 
سفیر تاجیکستان در ایران با اشاره به تصویب قانونی در زمینه سرمایه‌گذاری در تاجیکستان افزود: این قانون به منظور تأمین شرایط مساعد برای سرمایه‌گذاری خارجی و وطنی در جمهوری تاجیکستان وضع شده و از ماه می سال 2007 نیز به آن عمل می شود. قانون مذکور مناسبات وابسته به سرمایه‌گذاری، اصل حقوقی، استقلال فعال‌گردانی، ترغیب و کمک دولتی سرمایه‌گذاری‌ را از طریق ارائه نظام حقوقی عادلانه، برابر و تضمین حمایت حقوقی سرمایه‌گذاران در قلمرو جمهوری تاجیکستان تنظیم می‌ کند.
 
ایران یکی از اصلی‌ترین سرمایه‌گذاران اصلی در تاجیکستان
 
وی گفت: مناسبات دو جانبه جمهوری تاجیکستان و جمهوری اسلامی ایران که به‌ طور رسمی به 23 سال قبل بازمی‌گردد، تدریجاً رو به گسترش نهاده تا جایی که امروزه دو کشور شاهد برقراری روابط دیپلماتیکی در سطح بالا هستند و در همین راستا سفرهای رسمی متعدد سران دو دولت از سال 1992 تا به امروز به کشورهای یکدیگر به تحکیم مناسبات چندین جانبه طرفین نیروی جدیدی بخشیده است. همچنین دسترسی به راه‌ها و اصول جدید رشد و توسعه آتی همکاری‌های گوناگون و اجرای پیمان‌های قبلی نیز همواره در ملاقات و گفت‌وگوهای مقامات عالی‌رتبه طرفین بررسی می‌شود.
 
بیش از 150 شرکت ایرانی به طور هم‌زمان در تاجیکستان فعالیت دارند
 
امامزاده ایران را یکی از سرمایه گذاران اصلی در تاجیکستان دانست و افزود: جمهوری اسلامی ایران همزمان با چین و روسیه یکی از سرمایه‌گذاران اصلی در اقتصاد تاجیکستان به‌شمار می‌رود. این کشور در طول بیست سال همکاری اقتصادی و تجاری با تاجیکستان تونل «استقلال» را ساخت علاوه برآن بخشی از نیروگاه «سنگ توده – 2» را نیز راه‌اندازی کرد و به طور کلی می توان گفت در صورتی که ایران در سال 2003 با 31 میلیون دلار سرمایه‌گذاری ( 10 میلیون آن به‌عنوان کمک بود)، با ساختمان تونل «استقلال» فعالیت خود در این کشور را آغاز کرده باشد، پس در ساختمان نیروگاه «سنگ توده – 2» 180 میلیون دلار سرمایه گذاری داشته است از سوی دیگر طبق اطلاعات آماری بیش از 150 شرکت ایرانی به طورهمزمان در تاجیکستان فعالیت دارند.
 
ساخت نیروگاه عینی، برنامه آینده ایران در تاجکستان
 
وی ادامه داد: قرار است ایران بعد از نیروگاه «سنگ توده – 2» ساخت نیروگاه «عینی» را نیز در برنامه خود قرار بدهد و در این صورت این دومین نیروگاهی خواهد بود که ایران در تاجیکستان می سازد. چرخه اول نیروگاه «سنگ توده – 2» روز 5 سپتامبر سال 2011 و چرخه دوم این نیروگاه 10 سپتامبر سال جاری با شرکت رئیس جمهورهای هر دو کشور راه‌اندازی شد. توان این نیروگاه نیز 220 مگاوات است و برای ساخت آن مبلغ 220 میلیون دلار هزینه شده است که 180 میلیون آن سهم ایران و 40 میلیون سهم تاجیکستان است.
 
سفیر تاجیکستان در ایران با بیان اینکه نیروگاه «عینی» نیز مانند نیروگاه «سنگ توده – 2» با اصول BOTساخته می‌شود تاکید کرد: این به آن معنی است که ایران تا 12 سال از این نیروگاه بهره‌برداری می‌کند و بعداً آن را در اختیار تاجیکستان قرار می‌دهد به علاوه باید بگویم که تاجیکستان از این که طی سال‌های اخیر در همکاری‌های اقتصادی دو کشور مرحله جدیدی از مناسبات عملی بنیادی آغاز شده است کاملا رضایت دارد. می توان سرعت تازه پیدا کردن همکاری‌ها در بخش‌های انرژی، بنیاد زیرساخت‌های حمل و نقل، کشاورزی و فرآورده‌های محصولات آن، تولید مصالح ساختمانی و تأسیس کارخانه‌های مشترک صنعتی بین دوکشور را نشانه های روشنی از موفقیت آمیز بودن روابط تاجیکستان و ایران دانست که امروز در بالاترین سطح قرار دارد.
 
سهم شرکت‌های ایرانی در تجارت با تاجیکستان
 
وی گفت: هم‌زمان شرکت‌های ایرانی بسیاری تمایل به برقراری فعالیت‌ تجاری در بخش‌های گوناگون اقتصادی، همچنین ثبت شرکت، ساخت کارخانه‌های کوچک و متوسط، صادرات محصولات، تأسیس کارخانه و غیره در تاجیکستان فعالیت دارند، این شرکت‌ها در بخش حمل و نقل و سرمایه‌گذاری، داروسازی و ارتباطات، انتقال آب از تاجیکستان به ایران، استخراج معدن و صنایع معدنی، سرمایه‌گذاری و تأسیس کارخانه تولیدکننده مواد شیمیایی ساختمانی، سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی،در زمینه انرژی و ثبت دستگاه‌های تصفیه آب، مشاور انرژی‌های تجدیدپذیر در مناطق آزاد ایران ، در بخش انرژی، ساخت نیروگاه برقی خورشیدی و آبی) و غیره در حال حاظر در تاجیکستان فعال هستند.
 
همکاری‌های علمی و فرهنگی برگی در روابط تاجیکستان و ایران
 
امامزاده همکاری‌های علمی و فرهنگی را یکی از برگ‌های نمایان روابط تاجیکستان و ایران دانست و خاطرنشان کرد: تبادل تجربه دانشمندان، استادان، دانشجویان، عملی ساختن برنامه‌های فرهنگی و موسیقی، برگزاری نمایشگاه‌ها، سمینارها و همایش‌ها شرکت اهل علم و فرهنگ در برنامه‌های فرهنگی اولویت‌های اصلی این مناسبات به شمار می‌آیند و در همین راستا در ماه مارس سال 2011 برای نخستین بار در شهر دوشنبه و خجند روزهای فرهنگی ایران برگزار شد.
 
وی سطح علمی دانشگاههای ایران را بسیار خوب دانست و گفت: هنوز زمینه‌های کاری برای حضور جوانان تاجیک در ایران فراهم نیست و آنها بیشتر برای تحصیل به این کشور می‌آیند. بنابراین خوب است تا زمینه های لازم برای انتقال آموخته‌های علمی و مطالعاتی دانش آموختگان ایرانی با جوانان تاجیک فراهم شود. زیرا در حال حاضر هم دانشجویان تاجیک در دانشگاه‌های عالی شهرهای تهران، مشهد، قزوین، اصفهان، گلستان و همدان تحصیل می کنند و هم دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های شهرهای دوشنبه، غرقان تپه و خجند در حال آموزش هستند.
 
سفیر تاجیکستان در ایران ادامه داد: در بخش‌های گوناگون گردشگری نیز دو کشور از جاذبه های بالایی برخوردار هستند؛ البته نباید فراموش کرد که وسعت بخشیدن به همکاری‌های سودمند در این بخش نیازمند زمان است به همین دلیل از مؤسسات دولتی و خصوصی مربوطه در دو کشور تقاضا می‌کنم که زمینه های لازم برای ایجاد زیرساخت‌های مدرن گردشگری را بیش از پیش فراهم کنند. از سوی دیگر سفارت تاجیکستان در ایران هم سفارت نماینده و دیپلمات ویژه ای برای رسیدگی به امور فرهنگی قرار داده است زیرا علاقه های فرهنگی مشترک فراوانی بین دوکشور وجود دارد که روز به روز هم در حال افزایش است. برای مثال مدتی پیش جشنواره هفتصد سالگی میر سعیدعلی همدانی را در تهران جشن گرفتیم و قرار است همین جشنواره سال 2015 در تاجیکستان هم برگزار شود علاوه براین هیئت های فرهنگی دو کشور مرتب بایکدیگر در ارتباط هستند.
 
امضای 9 سند همکاری در سفر روحانی به تاجیکستان
 
امامزاده در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به دستاوردهای سفر رئیس جمهور ایران به جمهوری تاجیکستان خاطرنشان کرد: سفر رسمی حسن روحانی، رئیس جمهور ایران به جمهوری تاجیکستان در روزها 10-11 سپتامبر سال جاری همزمان با برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای در دوشنبه انجام شد که در نتیجه آن بین دولت جمهوری تاجیکستان و حکومت جمهوری اسلامی ایران 9 سند همکاری در زمینه های توافقنامه همکاری در بخش ترتیبات حقوقی و تحکیم امنیت و برنامه همکاری میان وزارت کارهای خارجه جمهوری تاجیکستان و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به امضا رسید.
 
وی ادامه داد: همچنین هفت یادداشت تفاهم درباره همکاری در پیشگیری و مقاومت در برابر تولید، قاچاق و استعمال مواد مخدر، مواد روانگردان و تولیدات آن‌ها، همکاری کمیته کار با زنان و خانواده حکومت جمهوری تاجیکستان با کمیته امداد امام خمینی جمهوری اسلامی ایران، همکاری بین وزارت محنت و مهاجرت و شغل مردم جمهوری تاجیکستان و کمیته امداد امام خمینی جمهوری اسلامی ایران نیز بین دو طرف به امضا رسیده است.
 
سفر رییس‌جمهور تاجیکستان به ایران
 
سفیر تاجیکستان در ایران بابیان اینکه در زمان سفر رییس جمهور ایران به تاجیکستان توافق هایی در زمینه همکاری بین مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری تاجیکستان و دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به امضا رسیده‌است، تاکید کرد: همکاری بین وزارت تندرستی و حفظ اجتماعی مردم جمهوری تاجیکستان و کمیته امداد امام خمینی جمهوری اسلامی ایران، همکاری بین کمیته جوانان، ورزش و سیاحی حکومت جمهوری تاجیکستان و کمیته امداد امام خمینی جمهوری اسلامی ایران و همکاری در بخش زبان و اصطلاحات فارسی هم بین دو کشور انجام شده است.
 
وی خاطرنشان کرد: در ملاقات سران دو دولت ضمن پرداختن به مسائل وابسته به مناسبات دوستی و همکاری در زمینه‌های گوناگون دو کشور مذاکرات رسمی نیز با شرکت هیأت‌های دوجانبه برگزار شد که طی آن راه‌های تحکیم و گسترش روابط سودمند تاجیکستان و ایران مورد بررسی قرار گرفتند و امیدواریم با سعی و تلاش مشترک، شراکت جمهوری تاجیکستان و جمهوری اسلامی ایران با موفقیت ادامه یابد و مناسبات برادرانه کشورها و مردمان‌مان را به درجات بالاتر برسد.
 
امامزاده در رابطه با سفر رییس جمهور تاجیکستان به ایران گفت: هنوز تاریخ دقیق این سفر مشخص نشده است ولی با توجه به سفر رسمی رییس جمهور ایران به تاجیکستان و دعوتی که از امامعلی رحمان رییس جمهور تاجیکستان صورت گرفته است قطعا سفر وی به ایران در زمانی که برای دو طرف مناسب باشد صورت خواهد گرفت.