93 درصد برق ایران فسیلی است

به گزارش "برق نيوز" هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی،  در گفتگو با ایلنا بر اهمیت برنامه­‌ریزی برای رفع موانع قانونی جهت توسعه انرژی های تجدیدپذیر تاکید کرد. او در این گفتگو از ضرورت افزایش سهم انرژی­‌های نو و تجدیدپذیر در تامین برق ایران اشاره کرد و حمایت بانک­ها و صندوق توسعه ملی را برای حمایت از سرمایه گذاران در این خصوص خواستار شد.

گسترش انرژی­‌های تجدیدپذیر از جمله موارد بحث برانگیز در سال­‌های اخیر بوده است. بسیاری با اشاره به منابع غنی انرژی فسیلی در ایران و با توجه به این که با شاخص ترکیب نفت و گاز، ایران رتبه نخست ذخایر فسیلی جهان را داراست، حرکت به سوی انرژی­‌های نو و تجدیدپذیر را بیهوده و غیراقتصادی می‌دانند. آیا سرمایه­‌گذاری و تخصیص منابع در این بخش آن گونه که معاون امور برق و انرژی وزارت نیرو خواستار شده، اقدامی اقتصادی است؟ یا نوعی اتلاف منابع است؟

سهم انرژی فسیلی در تامین برق ایران

در حال حاضر 93 درصد از نیروگاه­‌های برق ایران با سوختـهای فسیلی فعالیت می‌کنند. 75 درصد برق تولیدی نیروگاه­‌ها در ایران با سوخت گاز تولید می‌شود و حدود 18 درصد برق ایران با استفاده از منابع نفتی تولید می‌شود. نیروگاه­‌های برق-آبی حدود 7 درصد برق کشور را تولید می‌کنند و سهم سایر منابع انرژی مانند انرژی باد، انرژی خورشیدی، انرژی اتمی در تولید برق کشور تقریبا نزدیک به صفر است.

در واقع نفت و گاز در حال‌حاضر تنها منبع انرژی در کشور محسوب می‌شوند که یا به صورت مستقیم به عنوان منبع انرژی استفاده می‌شوند یا به صورت غیر مستقیم برای تولید برق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سبد انرژی، امنیت انرژی

اقتصادی بودن یا نبودن انرژی­‌های جایگزین برای نفت و گاز برای مصرف نیروگاه­‌های برق را باید در چارچوب سیاست "سبد انرژی" مورد سنجش قرار داد. هر تحلیلی برای مقرون به صرفه بودن یا نبودن انرژی­‌های نو برای تولید برق، خارج از این چارچوب ناقص و نادرست است.

امروز حرکت اقتصادهای توسعه یافته به سوی برخورداری از سبد انرژی است. اکنون در دنیا برخلاف گذشته به انرژی­‌های نو به چشم انرژی جایگزین کامل انرژی­ فسیلی نگاه نمی‌شود. بلکه صرفا هدف از توجه به انرژی­‌های نو و تجدیدپذیر، کاستن از سهم انرژی­‌های فسیلی و ارتقا امنیت انرژی است.

اتحادیه اروپا در چارچوب طرح 2020 قصد دارد سهم انرژی بادی و خورشید را در سبد انرژی اتحادیه اروپا افزایش دهد. همچنین آلمان در چارچوب "سیاست گذار انرژی" قصد دارد تا سال 2050 سهم انرژی تجدیدپذیر در سبد انرژی این کشور به 60 درصد برساند. سهم انرژی­‌های تجدیدپذیر در تولید برق را نیز تا سال 2050 به 80 درصد برساند. با توجه به این سیاست، احداث نیروگاه­های خورشیدی و بادی در آلمان روندی فزاینده دارد.

از سوی دیگر اقتصادهای توسعه یافته مدت­‌ها است که با استفاده از انرژی هسته‌ای در تولید برق از وابستگی به انرژی­‌های فسیلی در تولید برق کاسته­‌اند. در حال حاضر فرانسه حدود  سه چهارم برق خود را از انرژی هسته‌ای تامین می‌کند. کشورهای بلژیک، چک، مجارستان، اسلواکی، سوئد، سوییس و اوکراین حدود یک سوم برق خود را از محل انرژی هسته‌ای تامین می‌کنند. یک پنجم برق کشورهای صنعتی همچون آمریکا و انگلستان از طریق نیروگاه­‌های برق اتمی تامین می‌شود. هند و چین به عنوان دو اقتصاد نوظهور سرمایه گذاری­‌های قابل توجهی را برای تولید برق اتمی آغاز کرده­‌اند تا با توجه به رشد اقتصادی بالا و نیاز فزاینده به انرژی، امنیت انرژی شان را ارتقا دهند.

براین اساس، هند ساخت 7 راکتور اتمی را در دستور کار دارد و قصد دارد تا سال 2020 توان تولید برق اتمی خود را به 14/5  گیگاوات برساند. چین نیز تا سال 2040 میلادی به تنهایی 50 درصد برق هسته ای جهان را تولید خواهد کرد.

امروزه در تولید برق، به انرژی­‌های نو و همچنین انرژی هسته‌ای ، به چشم مکمل انرژی­­­‌های فسیلی و به عنوان عاملی برای متنوع شدن سبد انرژی و ارتقا امنیت تولید، نگریسته می‌شود و از این منظر توجه به این انرژی­‌ها امری کاملا اقتصادی و مقرون به صرفه است.

ضرورت حرکت به سوی سبد انرژی در تولید برق

توجه ایران به تنوع بخشی تولید برق، ضرورت اجتناب ناپذیر این صنعت است. ایران در حالی 7 درصد برق مصرفی­‌اش را از نیروگاه­‌های برق-آبی تامین می‌کند که درگیر بحران خشک سالی است. از سوی دیگر با توجه به آفتاب­گیر بودن ایران و شرایط مساعد جغرافیایی ژئوپلتیک، احداث نیروگاه­‌های آفتابی و بادی کاملا از توجیه فنی برخوردار است.

از سوی دیگر تدوین یک برنامه صنعتی برای احداث نیروگاه­‌های برق اتمی به پشتوانه‌ای موجه برای تداوم غنی سازی اورانیوم در داخل ایران تبدیل می‌شود و از سوی دیگر گامی به سوی متنوع شدن سبد انرژی در تولید برق خواهد بود. اگر برنامه استفاده از انرژی­‌های نو و تجدیدپذیر در کنار استفاده از انرژی اتمی، سهم انرژی­‌های فسیلی در تولید برق کشور را به زیر 80 درصد برساند گامی قابل توجه در ارتقا صنعت برق کشور برداشته شده است.