اهم اقدامات سیاست های اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو در سال 1393

به گزارش "برق نيوز" دبیرخانه شورای اقتصاد در گزارشی به تبیین اقدامات وزارت نیرو برای اجرایی شدن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی پرداخت که به شرح زیر است:

الف)اهم اقداماتت وزارت نیرو در سال 1393 برای اجرایی شدن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و نتایج آن:

مضامین کلیدی فرابخش مورد اشاره در سیاست‌های کلی ابلاغی

در راستای عملیاتی کردن سیاست 1 اقتصاد مقاومتی

با مضمون توسعه کارآفرینی

1-تصویب 25 طرح تحقیقاتی و توسعه فناوری در شورای آموزش، پژوهش و فناوری وزارت نیرو (شامل مرکز توسعه فناوری سیستم‌های انتقال برق با ظرفیت بالا، موتورهای الکتریکی پیشرفته، خودروهای برقی، پیل سوختی، توربین‌های گازی، توربین‌های بادی، ذخیره‌سازی برق، سیستم‌های سرمایشی پیشرفته و کارا، فتوو لتائیک و نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی، شبکه خورشیدی میکرو توربین ، برنامه‌ریزی و مدل‌سازی برق و انرژی، ابزار دقیق، توسعه آزمایشگاه ملی صرفه‌جویی خدمات مشترکین، سیستم‌های نوین تصفیه فاضلاب، اقتصاد آب، حسابداری ملی آب، مطالعات اجتماعی - حقوقی آب، آب‌های فسیلی و ژروف، استحصال آب باران، نمک‌زدایی از آب شور، مناب آب‌جوی، دیپلماسی آب)

2-بررسی اولیه و پذیرش 17 طرح از مجموعه طرح‌های ارائه شده از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فن‌آور (هزینه اجرای ایده‌محوری طرح‌ها بالغ بر 254247 میلیون ریال می‌باشد)

در راستای عملیاتی کردن سیاست 3 اقتصاد مقاومتی

با مضمون رشد بهره‌وری در اقتصاد

3-افزایش راندمان و بهره‌وری نیروگاه‌ها

نصب سیستم‌های فاگ و مدیا در واحدهای گازی از جمله اقدامات موثر در بهبود راندمان نیروگاه‌ها به شمار می‌رود که به عنوان نمونه در واحدهای 3 و 4 سیکل ترکیبی قزوین نصب و موجب افزایش 15 مگاوات توان نیروگاهی شده است.

4-حمایت از تولید لوازم برقی راندمان بالا و حمایت از شرکـت‌های خدمات انرژی از طریق:

تهیه دستورالعمل حمایتی از یخچال و کولر

بازدید از کارخانجات و دریافت پیشنهادها

تشکیل کارگروه یارانه سود تسهیلات و اخذ نظر موافق

حمایت از 210 هزار محصول راندمان بالا (کولر و یخچال)

حمایت از راه‌اندازی خط تولید مبرد R600 برای 2 کارخانه یخچال با تولید نزدیک به 200 هزار محصول

صرفه‌جویی نزدیک به 600 گیگاوات ساعت از این اقدام

5-تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیب در نیروگاه‌ها

در سال 1393 بالغ بر 10 هزار میلیارد ریال در این خصوص هزینه شده که به میزان 5 هزار میلیارد ریال آن توسط بخش خصوصی هزینه شده است. همچنین مبلغ 100 هزار میلیارد قرارداد برای احداث واحدهای بخار در نیروگاه‌های گاز اختصاص یافته است.

6- توسعه فعالیت‌های طراحی و مهندسی برای بهینه‌سازی انرژی در طراحی و بهره‌برداری از شبکه‌های انتقال و توزیع

در سال 1393 حدود 1500 میلیارد ریال هزینه شده است.

کمیته راهبردی کاهش تلفات در توانیر، کلیه شرکت‌های برق منطقه‌ای و توزیع را موظف کردند که در چارچوب محورهای تعیین شده، تلفات برق را از 14.8 درصد به کمتر از 10 درصد کاهش دهند.

7- ارتقاء بهره‌وری انرژی الکتریکی در بخش‌های مختلف از طریق اعطای یارانه به میزان 17 میلیارد ریال برای توزیع 30 میلیون شعله لامپ از محل منابع عمومی طرح تامین و توزیع لامپ‌های کم مصرف

8- استقرار نظام قیمت‌‌گذاری آب نظیر آب‌بها، حق انشعاب و حق‌النظاره بر اساس هزینه تمام شده با رویکرد ارتقاء بهره‌وری و کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری

تدوین دستورالعمل محاسبه هزینه تمام شده اقتصادی آب در سال 1393 که به میزان 40 درصد انجام شده است.

9- ارتقاء بهره‌وری و بهبود راندمان تاسیسات آبی

تدوین برنامه مدیریت منابع و مصارف سدها که در سال آبی 1393 برای 97 سد تهیه و ابلاغ شده است.

در راستای عملیاتی کردن سیاست 8 اقتصاد مقاومتی

با مضمون اصلاح الگوی مصرف در کشور

10-آگاهی رسانی و شفاف‌سازی

در سال 1393 در حدود 180 هزار جلد نشریات آموزشی چاپ و 1100 ساعت فیلم و تیزر تولید گردیده است.

در این خصوص می‌توان به اجرای طرح دانش‌آموزی نجاب آب (داناب) در مدارس کشور نام برد. هم اکنون سه میلیون دانش‌آموز تحت پوشش طرح داناب فعال می‌باشند.

11-توسعه بازار انرژی های تجدیدپذیر از طریق خرید تضمینی و بلندمدت

عقد قرارداد بلند مدت تضمینی برق از تولید‌کنندگان غیر دولتی از منابع تجدید‌پذیر به ظرفیت 1500 مگاوات تا پایان سال 1393

بهره‌برداری از 50 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر خصوصی با فناوری‌های مختلف باد، خورشید و زیست توده

سفارش خرید و احداث 128 مگاوات نیروگاه بادی تا پایان سال 1393 (تجمعی) با استفاده از تجهیزات بومی در نقاط مختلف و بادخیز کشور

اعتبار مورد نیاز برای خرید تضمینی برق از تولید‌کنندگان بخش خصوصی در سال جاری معادل 750 میلیارد ریال برآورد گردیده است. از رقم مذکور تنها به میزان 91735 میلیون ریال از محل منابع عمومی تولید تامین گردیده است و الباقی آن از محل اعتبارات منابع داخلی و توسط عوارض برق تجدید‌پذیر محقق شده است.

12- برق‌رسانی به روستاهای دورافتاده و صعب‌العبور از منابع تجدیدپذیر

طی اقدامات به عمل آمده در سال 1393 تعداد 29 روستا با 341 خانوار و صرف هزینه 50 میلیارد ریال (از محل بند ز تبصره 9 قانون بودجه سال 1393 کل کشور) از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر برق‌رسانی گردیدند.

در سال گذشته طرح برق‌رسانی به عشایر از طریق سیستم‌های قابل حمل خورشیدی نیز مورد مطالعه قرار گرفت و تعداد 150 سیستم به عنوان پایلوت در دو شرکت توزیع نیروی برق تبریز و استان چهارمحال و بختیاری ابلاغ گردید که عملیات اجرایی آن در حال اتمام می‌باشد.

13-حمایت از سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (خصوصی و تعاونی) در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهینه سازی مصرف انرژی

جذاب نمودن قیمت خرید برق تجدیدپذیر برای تکنولوژی‌های مختلف به شرح ذیل:

ابلاغ نرخ پایه خرید برق تجدیدپذیر به مبلغ 4620 ریال که برای نیروگاه‌های بادی و زیست توده از جذابیت برخوردار بوده و باعث رونق این بخش گردیده است.

عقد 1500 مگاوات قرارداد خرید تضمینی برق تجدیدپذیر با متقاضیان احداث نیروگاه

بهره‌برداری از 50 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر خصوصی با فناوری‌های مختلف باد، خورشید و زیست‌توده

14-حمایت از تولید وسایل کم آب بر و کاهنده مصرف آب

انجام زیرساخت لازم برای اقدامات حمایتی و تهیه برچسب آب برای ماشین لباسشویی و همکاری با سازمان ملی استاندارد ایران در تهیه استانداردهای تجهیزات کاهنده مصرف

15-نصب تجهیزات کاهنده مصرف آب در اماکن عمومی، فرهنگی و آموزشی

در سال 1393، معادل 12290 میلیون ریال تجهیزات کاهنده مصرف آب در اماکن عمومی، فرهنگی و آموزشی نصب گردیده است

16-نصب کنتور بر روی انشعابات فضای سبز شهرداری‌ها

در سال 1393، 345 دستگاه کنتور نصب و 100 درصد برنامه محقق گردیده است

17-نصب کنتورهای هوشمند بر سر چاه‌های کشاورزی

در سال 1393 تعداد 72729 دستگاه کنتور هوشمند آب و برق بر سر چاه‌های کشاورزی از محل طرح تعادل‌بخشی منابع آب نصب شده است

18-تقویت آبخوان از طریق اجرای طرح احیاء و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی

کنترل، نظارت و پر و مسلوب‌المنفعه نمودن چاه‌های مضر به مصالح عومی موجب صرفه‌جویی آب از طریق انسداد چاه‌های غیر مجاز به میزان 243.95 میلیون متر مکعب شده است که با توجه به هدف پیش‌بینی شده در برنامه پنجم توسعه در سال 1393 (به مقدار 237 میلیون متر مکعب) حدود 3 درصد بیش از هدف برنامه تحقق یافته است

19-تجهیز نقاط تحویل آب به ابزارهای مناسب اندازه‌گیری حجمی در کلیه مصاف

نصب ابزار مناسب اندازه‌گیری در ورودی‌های اصلی و فرعی شبکه‌های آبیاری و زهکشی در ورودی و خروجی شبکه اصلی و کانال‌های درجه 2 و 1 را شامل می‌شود که تا کنون برای 182 نقطه تجهیز شده است. در سال 1393 بالغ بر 13.6میلیارد ریال هزینه شده است.

20-کاهش مصرف سرانه و هدررفت آب خصوصا در طراحی‌های جدید شهری

در سال 1393 شاخص درصد آب بدون درآمد در شهر 0.5 درصد کاهش یافته و به 24.2 درصد رسیده است این کاهش درصد منجر به جلوگیری از هدررفت بالغ بر 10 میلیون متر مکعب در سال آب شرب در سیستم آبرسانی به شهرها شده است.

ایجاد سامانه‌ای نوین تامین و توزیع آب شرب از جمله امام مطالعات احداث سامانه دوم آب شرب و بهداشت برای شهر بجستان و شش مجتمع روستایی

در راستای عملیاتی کردن سیاست 10 اقتصاد مقاومتی

با مضمون گسترش خدمات تجاری خارجی در جهت حمایت هدفمند از صادرات کالاها و خدمات

21-جذب سرمایه و مشارکت بخش غیردولتی در صنعت آب و آبفا از طریق:

1-استفاده از تسهیلات بانک‌های اکو، توسعه اسلامی و جهانی و دیگر موسسات بین‌المللی و منطقه‌ای

عملکرد استفاده از تسهیلات در سال 1393، 710 میلیارد ریال بوده که نسبت به میزان پیش‌بینی شده در بازه سال‌های 1399-1393 حدود 236 درصد محقق شده است.

2-استفاده از تسهیلات فاینانس داخلی و تسهیلات بانکی

درصد تحقق عملکرد مالی فاینانس داخلی و تسهیلات بانکی در سال 1393 در حدود 196 درصد نسبت به میزان پیش‌بینی شده در بازه سال‌های 1399-1393 می‌باشد

3-توسعه مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش‌های غیردولتی در زمینه تامین، انتقال و مصرف برق و آب

واگذاری طرح‌ها به بخش غیردولتی (در دست بهره‌برداری و اجرا) شامل شبکه‌ها و نیروگاه‌های برق ابی کوچک از سال 139 آغاز گردیده است

4-احداث تاسیسات نمک‌زدایی با هدف تامین آب شرب و بهداشت و اجرای تاسیسات فاضلاب در قالب قراردادهای بیع متقابل برای استفاده از پساب خروجی از تاسیسات به عنوان یک منبع آبی جدید و پایدار برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای بخش صنعت، گردشگری و فضای سبز و آماده‌سازی و عقد قرارداد با بخش غیردولتی در قالب خرید تضمینی آب و پساب و بیع متقابل

در سال 1393، سه پروژه از طریق قراردادهای ساخت، تملک و بهره‌برداری (BOO) با ظرفیت 8660 متر مکعب در شبانه‌روز با حجم ریالی 323 میلیارد ریال، سه پروژه از طریق قراردادهای ساخت، تملک و انتقال (BOT) با حجم ریالی 5007 میلیارد ریال برای خطوط انتقال آبرسانی و ارتقای کمی و کیفی تصفیه‌خانه فاضلاب در حال انجام می‌باشد (قرارداد آن در سال 1393 منعقد شده است) همچنین چهار قرارداد با سرمایه‌گذاری 6898 میلیارد ریال از طریق بیع متقابل با بخش خصوصی منعقد گردیده است (2 طرح فاضلاب، یک طرح شبکه جمع‌آوری فاضلاب و یک طرح آبرسانی).

5-در سال 1393 تعداد 20 پروژه در صنعت آب و برق با اعتبار 2570 میلیون دلار در 8 کشور عراق، سوریه، اتیوپی، سودان، کنیا، تاجیکستان، افغانستان و ترکمنستان اجرایی گردیده است.

در راستای عملیاتی کردن سیاست 12 اقتصاد مقاومتی

با مضمون استفاده از دیپلماسی در جهت حمایت از هدف‌های اقتصادی

1-درج بندهای همکاری‌های صنعت آب و برق در یادداشت تفاهم اجلاس کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی ایران - عراق در بهمن 1393

2-نهایی نمودن پیش‌نویس یادداشت تفاهم همکاری وزارت نیرو با وزارت آب آفریقای جنوبی

3-ارسال لوح فشرده مربوط به فرصت‌ها و مشوق‌های سرمایه‌گذاری در صنعت آب و برق به وزارت امور خارجه و سفارت‌‌خانه‌های ایران در خارج از کشور

مضامین کلیدی بخشی مورد اشاره در سیاست‌های کلی ابلاغی

در راستای عملیاتی کردن سیاست‌ 4 اقتصاد مقاومتی

با مضمون کاهش شدت انرژی

1-در راستای این سیاست اقدامات گسترده‌ای به منظور افزایش راندمان نیروگاه‌های تولید برق و کاهش تلفات انتقال، توزیع و بهینه‌سازی مصرف انرژی برق از طریق بهینه‌سازی فعالیت‌های طراحی و بهره‌برداری، تعویض لوازم اندازه‌گیری و مدیریت شبکه، بهینه‌سازی شبکه‌های برق با اصلاح پست و خطوط انتقال، استفاده از تجهیزات و لوازم با تلفات پایین و جمع‌آوری انشعابات غیرمجاز با اعتباری معادل 1500 میلیارد ریال از منابع شرکت توانیر انجام گردیده است

در راستای عملیاتی کردن سیاست 13 اقتصاد مقاومتی

با مضمون افزایش صادرات برق در راستای سیاست 13

2-پیگیری انجام توافقات با کشور ترکیه در خصوص احداث 6000 مگاوات نیروگاه برق در کشور ایران و 4000 مگاوات در کشور ترکیه برای صادرات برق به ترکیه

3-صدور بخشنامه اجازه صادرات برق برای بخش خصوصی به گونه‌ای که هر سرمایه‌گذاری می‌بایست معادل به همان میزان برق به شبکه داخلی کشور تحویل نماید.

ب) دستاوردها:

مضامین کلیدی فرابخش مورد اشاره در سیاست‌های کلی ابلاغی

توسعه کارآفرینی در راستای سیاست 1

22-استقرار 11 شرکت دانش بنیان و واحدهای فن‌آور در مرکز توسعه فناوری صنعت برق و انرژی (هزینه اجرای ایده محوری طرح‌ها بالغ بر 83240 میلیون ریال می‌باشد)

23-بنابر اقدامات صورت گرفته در زمینه کارآفرینی و توسعه دانش‌بنیان، با تامین منابع مورد نیاز طرح‌های ارائه شده از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فن‌آور پیش‌بینی می‌گردد حدود 242 شغل پایدار مستقیم و حدود 1000 شغل غیر مستقیم ایجاد گردد و یا بهره‌برداری از هر یک از طرح‌های تولیدی می‌توان حدود 200 شغل (اعم از مستقیم و غیر مستقیم) متصور بود.

رشد بهره‌وری در اقتصاد در راستای سیاست 3

24-از اولویت‌های وزارت نیرو تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی با احداث بخش بخار در این نیروگاه‌ها می‌باشد. با احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی راندمان آن‌ها بیش از 5 درصد افزایش خواهد یافت. با توجه به صرفه‌جویی ایجاد شده در مصرف سوخت در نتیجه احداث واحدهای بخش بخار، طرح احداث هر واحد بخار در طی مدت زمان کمتر از دو سال بازگشت سرمایه خواهد داشت.

(با فرض 30 سنت قیمت متوسط واحد سوخت معادل مصرفی).

25-وفق بررسی‌های به عمل آمده میزان صرفه جویی تولید لوازم برقی با راندمان بالا، نزدیک به 600 گیگاوات ساعت خواهد بود. ارزش ریالی این صرفه جویی حدود 450 میلیارد ریال بدون در نظر داشتن سوخت و با سوخت یارانه‌ای بیش از 1000 میلیارد ریال است.

اصلاح الگوی مصرف در کشور در راستای سیاست 8

26-شاخص درصد آب بدون درآمد در شهر 0.5 درصد کاهش و به 24.2 درصد رسیده است. این کاهش درصد منجر به جلوگیری از هدر رفت بالغ بر 10 میلیون متر مکعب در سال آب شرب در سیستم آبرسانی به شهرها شده است.

27-برق رسانی به 29 روستای دور افتاده و صعب‌العبور با 341 خانوار از منابع تجدیدپذیر.

28-طی اقدامات به عمل آمده در سال 1393 تعداد 29 روستا با 341 خانوار و صرف هزینه 50 میلیارد ریال (از محل بند ز تبصره 9 قانون بودجه سال 1393 کل کشور) از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر برق‌رسانی گردیدند.

29-در خصوص برنامه‌های مدیریت مصرف آب و برق به منظور کاهش تلفات و بهینه‌سازی در سال 1393 در حدود 180 هزار جلد نشریات آموزشی چاپ و 1100 ساعت فیلمو تیزر در توسعه آگاهی مردم تولید و در اجرای طرح دانش‌آموزی نجات آب در مدارس کشور سه میلیون دانش‌آموز تحت پوشش و فعالی می‌باشند.

30-از نتایج حاصل از توسعه بازار انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توان به مواردی چون افزایش سهم ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدنظر نصب شده در سبد انرژی کشور، جلوگیری از انتشار آلانیده‌های زیست محیطی، رشد اقتصادی و اجتماعی و ایجاد اشتغال، تولید پراکنده و کاهش اتکا به شبکه سراسری انقال انرژی، توسعه نواحی دورافتاده، حل معضل ضایعات شهری و ارتقای سطح جایگاه استراتژیک ایران در دیپلماسی انرژی در محیط بین‌الملل اشاره کرد.

مضامین کلیدی بخشی مورد اشاره در سیاست‌های کلی ابلاغی

 کاهش شدت انرژی در راستای سیاست 4

31-در راستای اقدامات انجام شده به منظور افزایش راندمان نیروگاه‌های تولید برق و کاهش تلفات انتقال، توزیع و بهینه‌سازی مصرف انرژی برق، میزان تلفات برق در کل سیستم تامین، انتقال و توزیع از 14.8 درصد به 12.8 درصد کاهش یافته است.

32-در نتیجه تبدیل به واحدهای گازی به سیکل ترکیبی با احداث بخش بخار در نیروگاه‌ها، راندمان نیروگاه‌ها بیش از 5 درصد افزایش خواهد یافت.

33-مطابق با برنامه‌های کاهش تلفات انرژی در شبکه‌های برق، حدود 2 درصد معدل 5.3 کیلووات ساعت میزان تلفات کاهش یافته است که می‌توان ارزش برق صرفه‌جویی شده بدون احتساب قیمت سوخت را برابر 3180 میلیارد ریال اعلام کرد.

افزایش صادرات برق در راستای سیاست 13

راهبرد وزارت نیرو در بخش صادرات برق مبتنی بر توسعه دیپلماسی خارجی و مذاکرات با کشورهای همسایه می‌باشد. پیگیری انجام توافقات با کشور ترکیه در خصوص احداث 6 هزار مگاوات نیروگاه برق در کشور و 4 هزار مگاوات در کشور ترکیه برای صادرات برق به کشور ترکیه و همچنین با توجه به ارزان بودن قیمت گاز در ترکمنستان‌، احداث نیروگاه توسط بخش خصوصی پیگیری گردیده تا در فصول خاصی موجبات مبادلات برق که دارای صرفه‌های اقتصادی و سیاسی است، صورت پذیرد. از طرفی برای احیای دوباره اتصال برق از زیر دریا به کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس از جمله قطر و کویت تلاش شده است.

در سال 1393 به میزان 7610 میلیون کیلو وات ساعت برق به کشورهای همسایه به مبلغ 722 میلیون دلار برق صادر شده است.

در طری دوره 1388- 1392 به میزان 2197 میلیون کیلووات ساعت به کشور افغانستان و به میزان 1246 میلیون کیلو وات هم به کشور پاکستان برق صادر شده و این میزان تا بهمن ماه 1393 برای دو کشور به ترتیب بالغ بر 628 و 350 میلیون کیلو وات ساعت شده است.