درآمدی بر اشتغال جوانان و راهکار مجلسیان

برق نیوز - عبدالله پارسی  - هفته پیش مطلبی تحت عنوان «اشتغال جوانان و راهکار مجلسیان» منتشر گردید. نکاتی به ذهنم رسید که لازم می دانم در تکمیل آن مطلب بیان کنم.
 
دولت جدید در حالی سکان اجرایی کشور را در دست گرفته است که متاسفانه دولت های قبلی درباره اشتغال و زیرساخت های آن برای نسل به «اشتغال رسیده» به آن صورت که باید کاری نکرده اند و بیشتر به حل و فصل مشکلات و معضلات در «زمان حال» خود می پرداختند. البته این مسئله را نیز نباید نادید گرفت که هر دولت بنابه زمان خودش به مشلات عدیده و پیچیده ای روبرو بوده است که شاید امکان فکر کردن درباره مسایل آینده را از او می گرفته است. به عنوان مثال در دوران جناب آیت ا... هاشمی رفسنجانی در حالی سکان دار قوه اجرایی کشور می گردد که به دلیل جنگ خرابی های زیادی به وجود آمد و حتی برخی از شهرها مثل هویزه با خاک یکسان گردیده بود. چیزی که خود این مسئول در خطبه های نمازجمعه سال 72، یعنی پس از 4 سال –یک دوره- که تمام همت و وقت و سرمایه و ... کشور را صرف سازندگی نمود چنین بیان می دارد که اگر با همین سرعت –سرعتی که در تمام تاریخ ایران اگر نگوییم بی سابقه حداقل کم سابقه بود- به پیش برویم 50 سال دیگر به روز اول جنگ خواهیم رسید. خب این مسئله خیلی مهمی است که دولت ها و مجالس را درگیر کرده بود.
 
در این میان مجالس و دولت ها این کار را بر دوش دولت بعدی واگذاشته و رفته اند.
 
و این در حالی است که در حال حاضر نه تنها متولدین سال های 63 و 64 و 65 که سالهای اوج جمعیت هستند به اشتغال رسیده اند و اکثراً بیکار هستند که متولدین سالهای بعدی هم اضافه شده اند و هر چه بیشتر بگذرد بر این بحران اشتغال افزوده خواهد شد. و مسلماً این امر سبب خواهد شد که کار برای دولت هم سخت تر گردد. پس مجلس و دولت باید به سرعت برای حل بحران دست به کار گردید و برای حل آن هم باید راهکارهای کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدتی را ارائه دهند. تا نه تنها در دوران فعلی شعله های آتش زیر خاکستر را کم کنند بلکه در اینده بتوانند این آتش را کاملاً نمایند در غیر این صورت بایستی منتظر انفجار و آتش همه گیر باشند که آن زمان دیگر کار از کار گذشته است و کسی نمی تواند جلوی آن را بگیرد.
 
در دو دولت گذشته و مجالس هفتم به این سوی مسئله خصوصی سازی برای حل این مشکل در دستور کار قرار گرفت. زیرا دولت و بودجه های آن را محدود می دانستند و نمی توانست که متقبل سیل جمعیت گردد. اما باید به این مسئله توجه کرد که جوانان به اشتغال رسیده بیکار چند مشکل اساسی داشته و دارند. اول این که در دوران تحصیل چه در دوران دانش آموزی و چه در دوران دانشگاه به آن ها آموزش داده نشده است که چگونه برای خود اشتغال زایی کنند در حالی که خصوصی سازی مستلزم ان است که ابتدا به ساکن اموزش های لازم برای اشتغال فردی داده شود و برای آن به اصطلاح فرهنگ سازی گردد. مسئله ای که شاید بتوان گفت تنها در دوران اول اصلاحات جناب «دکتر مظفر» وزیر آموزش و پرورش وقت با ایجاد دروس پرورشی در دبیرستان ها اقداماتی را انجام داد که متاسفانه پس از ایشان دنبال نشد. از دیگر مشکلاتی که نسل جدید با آن دست و پنجه نرم می کند آن است که درست برای همین نسل آغاز دوران فرهنگی جدیدی بود که عمده این نسل کار کردن در دوران تعطیلی مدارس بنابه دلایلی سرباز می زدند. این امر نه تنها از سوی خود این نسل در دوران کودکی و نوجوانی و جوانی بلکه از سوی خانواده و جامعه نیز امری مثبت تلقی می گردید. این امر سبب شد تا فراگیری کار در محیط کار - که برای نسل های قبل موجب فراگیری فن و هنر و گاه کار و اشتغال اینده آنان را رقم می زد- دیگر نباشد. که این مسئله برای قشر متوسط جامعه که اکثریت جامعه را تشکیل می دادند و می دهند بیش از دیگران رویت شد. مسایلی از این دست، بسیارند که باعث شده است که نسل فعلی دستش جلوی دولت برای کار دولتی دراز باشد و از سوی دیگر دولت به سمت کوچک شدن افراطی پیش می رود.
 
اکنون دولتی بر سر کار آمده است که شعارش تدبیر و امید بود و با توجه به دوران تبلیغات این مسئله را بارها مطرح کرده بود. اما اکنون پس از گذشت 100 روزی که خودش قول داده بود تا مشکلات را حل نمایند هنوز کاری از پیش نبرده است. جالب این است که جناب دکتر روحانی که «سرهنگ نیستند و حقوق دان هستند» و از ابتدای انقلاب تا کنون در مسئولیت های بالای کشوری همچون شورای عالی امنیت ملی و مجمع تشخیص مصلحت نظام، که تمام مسایل و مشکلات کشور را بررسی می کنند وقتی به ریاست جمهوری رسیدند امیدی را در دل مردم این دیار رقم زدند. جناب دکتر روحانی باید توجه کنند که این امید نه برای آزادی های مسخره عده ای قلیل در شمال تهران بلکه امید برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی و اشتغالی و ... در دل مردم شهرستان هاست. اگر پیش از رسیدن به ریاست جمهوری از این مشکلات خبر نداشتند که وااسفا که بالاترین مجامع کشور که باید مسایل و مشکلات کشور را حل کنند از مسایل و مشکلات چه از نظر قانونی و چه از نظر اجرایی و هم درد مردم خبر ندارند. و اگر خبر داشتند مردم منتظر بودند که در گزارش 100 روزه به جای این صحبت های صد من یک غاز که تقریبا همه مردم از آن خبر داشتند، حداقل به ارائه برنامه برای حل آنان بپردازد نه این که دوباره همچون دوران تبلیغات ریاست جمهوری به نقد دولت گذشته و ارائه گزارش از وضعیت فعلی و بدون هیچ برنامه ای برای حل آنان اقدام نمایند.
 
لازم به ذکر است که دولت باید بداند که اولین و مهمترین مسئله فعلی کشور مشکل اشتغال است نه هیچ چیز دیگری. و تا این مشکل حل نگردد بقیه مشکلات هم حل نخواهد شد. نه فقر، نه فساد، نه فحشا، نه آزادی و ..... زیرا تا جوانان شغلی نداشته باشند، پولی هم بالتبع نخواهند داشت، و عدم وجود ان باعث وجود فسادها و خلاف هایی در جامعه خواهد خواهد شد که از جمله آن به تعویق افتادن ازدواج است که باعث وجود فسادهای گوناگون در سطح جامعه خواهد شد.
 
نکته دیگر این که نسل جوان به اشتغال رسیده اکنون متولدین سال های 62 تا 72 را شامل می گردد و این امر کار دولت را بسیار سخت کرده است. و نکته دیگر قابل تامل هم آن که این جوانان عمدتاً تحصیلاتشان کارشناسی به بالاست.
 
هر چند از اواخر دولت قبل فنی حرفه ای و آموزش های اشتغال زایی و خود اشتغالی اوج گرفت اما بنابه بسیاری از دلایلی از جمله چشم به کار دولتی داشتن، هزینه بالای این کلاس ها، عدم توان مالی مناسب برای راه انداختن شغل مناسب، کاذب بودن بسیاری از موارد و .... باعث شده است تا بسیاری یا به این کلاس ها نروند یا آن که به اشتغال زایی بعد از آن اقدام نکنند.
 
تمام این موارد در حالی است که نسل جوان با رقبای سرسختی هم روبروست که بازنشستگان و چند شغله ها از آن جمله اند.
 
پیشنهادی که به دولت و مجلس می گردد این است که در ابتدا به ساکن از بازنشستگان به هیچ وجه استفاده نگردد و از مراتب مدیریتی و مشاوره ای را بر اساس سابقه و کیفیت کار رتبه بندی نمایند. و به جای بازنشستگان از نیروهای آماده به کار جوان استفاده شود.
 
در مرحله بعد شاغلینی که چند شغله هستند به خصوص اگر مشاغل آزاد دارند را به همان کار آزاد از دستگاه های دولتی اخراج نموده و به جای آنان از نیروهای جوان استفاده گردد تا آن جا که هیچ چند شغله ای در دستگاه های دولتی نباشد.
 
همچنین تا آن جا که ممکن است از ورود بانوان جزء آنها که واقعاً محتاجند یا واقعاً به حضور آن ها نیاز است آن هم صرفاً در جایگاه های زنانه استفاده نگردد.
 
این تنها برنامه کوتاه مدتی باشد که بتوان در مدت زمان کوتاه به مسئله اشتغال و فساد خاتمه داد. در ادامه دولت بایستی برای نسل های اتی که اکنون در دانشگاه و مدارس سیر می کنند بتواند با آموزش های مناسب و راه گشا و کارامد از سویی و از سوی دیگر با ایجاد زیرساخت های مناسب برای اشتغال آنان و کسانی که احیاناً در برنامه کوتاه مدت نتوانسته اند به کاری دست یابند بتوانند در آینده به کار مناسب و مورد علاقه خود دست یابند.
 
این برنامه ها می بایست به شکل برنامه های میان مدت و دراز مدت ادامه یابد.
 
اموزش و تربیت مهمترین و اصلی ترین راهکار کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدتی است که مجلس و دولت بایستی آن را برنامه ریزی نمایند.
 
نکته دیگری که در پایان لازم است یادآوری گردد آن است که نباید به بهانه خصوصی سازی سرمایه های دولتی را چونان دو دولت گذشته بر باد داد. بلکه باید با نگاه داشتن و افزودن سرمایه های ملی و دولتی کوشید و در کنار آن به بخش خصوصی اهمیت داد.
 
و نکته آخر این که می توان چونان دولت های دیگر، سرریز جمعیتی متخصص کشور را در کشورهای دیگر به اشتغال واداشت که این امر به مناسبات دولت، به خصوص وزارت امور خارجه برمیگردد که این روزها، بیش از بقیه وزارت خانه ها فعال گشته است. این وزارت خانه می تواند با تعامل سازنده با کشورهای دیگر به خصوص کشورهای جهان سوم و در حال پیشرفت نه تنها برای نیروهای جوان کشور کاریابی انجام دهد بلکه قدرت سیاسی و فرهنگی و اقتصادی جمهوری اسلامی را از این طریق بسیار بالا ببرد. البته باید توجه داشت که منظور استعمار یا استمار و استثمار کشورهای عقب مانده یا در حال توسعه نیست. بلکه منظور کمک کردن به آن ها برای پیشرفت کردن است. این که فرهنگ ها و تمدن ها با یکدیگر در حال نبرد فرهنگی و عقیدتی هستند نیز مسئله بسیار مهمی است که بایستی مورد نظر قرار بگیرد.