ترانسهای جریان (Current Transformers) - قسمت سوم

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: به منظور تایید صحت عملکرد تجهیزات الکتریکی تستهایی بر روی آن‌ها انجام می‌شود. برخی از این تست‌ها در کارخانه و برخی از آن‌ها در تاسیسات و در مرحله پیش راه اندازی (Pre commissioning) صورت می‌گیرند.

تست‌های مربوط به ترانس جریان (CT) در تاسیسات:

این تست‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:

Visual check شامل موارد زیر است:

-بررسی ظاهر CT و خواندن وچک کردن Data Plate ترانس جریان، صحت نصب و کانکشن CT، عدم کمبود پیچ‌ها و به خصوص پیچ مربوط به Earth :

در تصویر روبرو (شکل ۱) نمایی از یک ترانس جریان نوع قالبی که بیشتر در فیدر‌ها و سوئیچ گیر‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد را مشاهده می‌کنیم. ثانویه CT توسط پیچ Earth به شین Earth وصل می‌شود. این پیچ پشت یکی از پیچهای Connection ثانویه قرار گرفته است.

Megger Test: این تست برای تعیین مقاومت عایقی بین اولیه و ثانویه (ها)، اولیه و زمین، ثانویه‌ها و زمین و سیم پیچهای مختلف ثانویه با هم انجام می‌گیرد. مقدار ولتاژ اعمالی ۵۰۰V می‌باشد. لازم به ذکر است قبل از انجام این تست باید Earth از سمت ثانویه باز شود.

تست نسبت تبدیل Ratio Test:

روش ۱:در این حالت ثانویه‌های تمامی هسته‌های CT را اتصال کوتاه کرده و توسط دستگاه تزریق جریان (Current Injection Set)، جریانی برابر جریان نامی به اولیه CT اعمال نموده و مقدار جریان به دست آمده در سمت ثانویه را یادداشت می‌کنند. برای خواندن این جریان از آمپرمتر کلمپی استفاده می‌گردد. خطای اندازه گیری را طبق فرمول زیر به دست می‌آورند:

 

 

 

روش ۲: در این روش مداری مانند شکل ۲ می‌بندیم. نسبت تبدیل از رابطه A۱ /A۲ به دست می‌آید. مقدار A۳ نشان دهنده جریان نشتی است.

Polarity Test & continuity test: طبق قرارداد می‌دانیم اگر جریان از سر نقطه دار اولیه یک ترانس وارد شود از سر نقطه دار ثانویه آن خارج می‌گردد. یعنی اگر جریان از سر P۱ وارد شود از سر S۱ خارج می‌شود. برای انجام این کار مطابق شکل یک ولتاژ DC، (۹ V) به صورت لحظه‌ای به اولیه اعمال کرده و با توجه به جهت حرکت عقربه گالوانومتر (یا مولتیمتر آنالوگ دارای نقطه صفر مرکزی central Zero scale)، پلاریته CT تعیین می‌گردد. برای داشتن پلاریته صحیح در لحظه بستن کلید انحراف عقربه به سمت راست و در لحظه باز کردن آن به سمت چپ خواهد بود؛ و بطور کلی حرکت عقربه، نشانه پیوستگی سیم پیچی هاست.

نکته: لازم است که ترمینالهای یک CT با پلاریته صحیح بسته شوند. زیرا در صورت وصل CT با پلاریته اشتباه در CT-های اندازه گیر باعث به وجود آمدن خطا در اندازه گیری و در CT-های حفاظتی باعث بوجود آمدن سیگنالهای نا منظم می‌گردد. البته اگر رله وصل شده به ثانویه جهتی (directional) نباشد، دیگر پلاریته اهمیت ندارد. مثل رله تشخیص جریان توالی صفر که به ثانویه CT کوربالانس (Core balance) وصل می‌شود.



تعیین مقاومت اهمی سیم پیچ ثانویه: از آنجا که مقدار این مقاومت پایین است میتوان با استفاده از دستگاهی مانند پل وتستون آنرا محاسبه نمود. اندازه گیری این مقاومت برای هسته‌های حفاظتی کلاس X. ضروری است.

پس از انجام تست‌های فوق کابل یا پیچ Earth را می‌بندیم؛ و مطابق شکل در CT –های چند Core به کانکشن‌های داخلی مربوط به ترمینال‌های ثانویه نیز توجه می‌کنیم.

 

 

 

 

 

در صورتی که در طراحی CT ذکر شده باشد تست‌های زیر نیز انجام خواهند شد:

تست دی الکتریک: بر اساس استاندارد تست دی الکتریک با اعمال ولتاژ ۱۰۰۰ ولت به مدت یک دقیقه و فقط برای ولتاژهای کمتر از ۶۰ V. صورت می‌گیرد. و، چون در تست Megger ولتاژ ۵۰۰ V. اعمال شد، دیگر نیازی به انجام این تست نیست.

منحنی مغناطیس شوندگی: برای انجام این تست به تجهیزات زیر نیاز داریم:

آمپرمتر آنالوگ کلاس ۰. ۵ یا ۱
ولتمتر آنالوگ کلاس ۰. ۵ یا ۱
ترانس ولتاژ PT
منبع تغذیه متغیر ۰ - ۲۴۰  ولت و حداقل ۱۰ آمپر جریان

مثال برای یک CT با نسبت تبدیل ۵۰۰ / ۱ و ولتاژ نقطه زانو VK= ۴۲۰ V.
ولتاژ نقطه زانو و ماکزیمم جریان Ie از روابط زیر به دست می‌آیند:


If= جریان ثانویه در ماکزیمم جریان خطا

Ir= جریان ستینگ رله

Rs= مقاومت سیم پیچ ثانویه CT

RP= مقاومت هادی بین رله و CT

N= شماره گروه حفاظتی CT که بسته به نوع حفاظت و نوع باسبار دارد:

N= ۲: برای حفاظت دیفرانسیل ماشین یا ترانسفورماتور

N= ۳: برای حفاظت REF (Restricted Earth Fault) در سیم پیچهای مثلث

N= ۴: برای حفاظت REF (Restricted Earth Fault) در سیم پیچهای ستاره