آشنایی با کراس آرم (کنسول) و انواع آن

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: جهت نگهداری سیم‌ها و مقره‌ها روی تیر از کنسول استفاده می‌شود. کراس آرم نوعی کنسول به شکل بازوی متقاطع با پایه است که در شبکه‌های توزیع به طور انبوه استفاده می‌شود.

 

ساخت انواع کنسول و کراس آرم مناسب به عواملی نظیر شرایط آب و هوایی، جنس و نوع هادی بکار رفته و مسائل اقتصادی در ساخت و بهره برداری بستگی دارد. هدف از نصب کنسول وکراس آرم علاوه بر نگهداری هادی‌ها و مقره بر روی تیر حفظ حریم الکتریکی هادی‌ها از یکدیگر می‌باشد. در طرح وساخت کنسول وکراس آرم نکاتی مانند سادگی اجرا، هزینه ساخت و نگهداری، استفاده ازکمترین پیچ و اتصالات، راحتی کار توسط سیمبانان عملیاتی، رعایت فاصله بین هادی ها، حفظ تقارن روی تیر و ... باید مورد توجه قرار گیرد.

 

 

همچنین باید فاصله هادی‌ها از پایه (فاز به زمین) و فاصله فاز‌ها از یکدیگر (فاز به فاز) در نظر گرفته شود. علاوه بر موارد یاد شده نکات تجربی ذیل نیز باید هنگام طراحی کراس آرم مورد توجه قرار گیرد:
- در برخی از مواقع قرار گرفتن پرندگان با بال باز بین فاز و پایه موجب ایجاد اتصال بین هادی و پایه می‌گردد. برای جلو گیری از این حادثه معمولاً فاصله افقی بین فاز‌ها تا پایه ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر انتخاب می‌گردد.
- در انتخاب فاصله بین هادی و پایه بایستی امکان تعمیر و تعویض توسط تعمیر کار در نظر گرفته شود.
- امکان تعویض سیم در طراحی کراس آرم باید اندیشیده شود به عنوان مثال طراحی کراس آرم بایستی به گونه‌ای باشد که سیم در داخل حلقه قرار نگیرد.
- امکان انشعاب گرفتن از خط باید در نظر گرفته شود.
- امکان استقرار ترانسفورماتور و نصب کات اوت فیوز برای پست‌های هوایی باید در نظر گرفته شود.
- امکان ترانسپوزه کردن خطوط باید مورد توجه قرار گیرد.
- توازن بین نیرو‌های عمودی طرفین در طراحی کراس آرم بایستی رعایت گردد. اصولاً سه نوع کراس آرم از نظر جنس در شبکه‌های توزیع برق وجود دارد:

الف) کراس آرم چوبی
ب) کراس آرم فلزی
ج) کراس آرم کمپوزیت

الف) کراس آرم چوبی: این کراس آرم از خیلی وقت پیش برای خطوط تلفن، تلگراف و توزیع برق استفاده می‌شده است. کراس آرم چوبی در گذشته وهم زمان با استفاده گسترده از پایه‌های چوبی کاربرد داشتند. امروزه با کاهش کاربرد پایه‌های چوبی استفاده از این نوع کراس آرم‌ها نیز محدود گشته است. کراس آرم‌های چوبی عموماً از درخت هایی، چون صنوبر، راش، ممرز، افرا، انجیلی و کاج ساخته می‌شود و معمولاً برای استحکام و دوام بیشتر کراس آرم چوبی را با روغن یاپنتا کلروفنل بصورت اشباع در می‌آوردند. رطوبت چوب در موقع اشباع بایستی کمتر از ۲۲ % باشد و خاصیت عایقی آن از نظر کار کردن افراد روی شبکه از جهت ایمنی بسیار مهم است و توسط بریس به تیر محکم می‌شوند.

 

ب) کراس آرم فلزی:کراس آرم فلزی از بازو‌های مستقیم ناودانی آهن ساخته می‌شود. این نوع کراس آرم در مقایسه با کراس آرم‌های چوبی به مراتب از مقاومت بیشتری برخوردار می‌باشد. طول کراس آرم‌های فلزی برای اولین بار بر اساس استاندارد ۲۱۲ - ۲۰ وزارت نیرو برابر با ۲ / ۴۴ متر تعیین گردید، به همین دلیل تاریخی این کنسول‌ها در شبکه‌های توزیع به نام کراس آرم ۴۴ / ۲ نیز معروف می‌باشند. با توجه به این که طول هر شاخه نبشی یا ناودانی ۶ متر است استفاده از کراس آرم‌های ۴۴ / ۲ متری ضایعات زیادی به دنبال داشت برای از بین بردن ضایعات تصمیم بر این شد که طول کراس آرم‌ها مضربی از ۶ باشد (۱. ۲، ۱. ۵، ۲ و ۳ متری). این کراس آرم جهت تیرهای بتونی وفولادی بکار می‌رود و از نبشی با بال‌های مساوی ساخته می‌شود که توسط بریس یا بازو به تیر محکم می‌گردد.

کراس آرم ال آرم یا (جانبی):در اصطلاح انگلیسی به کنسول (کراس آرم) ال آرم و پرچمی ساید آرم گفته می‌شود. ساید آرم یعنی کنسول هایی که کاملاً در یک طرف تیر بسته می‌شوند. این کنسول‌ها بیشتر برای رفع موانع به کار می‌روند و در کوچه‌ها و جاهایی که پایه نزدیک ساختمان است و امکان استفاده از کراس آرم معمولی نیست (تخت و مثلثی) بدلیل نزدیک شدن فاز‌ها به ساختمان یا مانع دیگر از این کراس آرم استفاده می‌کنند.

کراس آرم پرچمی:همچنین در جاهایی که فضای کافی جهت نصب کراس آرم معمولی نیست نظیر کوچه‌های کم عرض و یا جاهایی که در یک طرف درختکاری شده است می‌توان از کنسول‌های پرچمی استفاده کرد.

کراس آرم دوبله (جانبی دو طرفه): در جاهایی که نیروی کشش وارده روی کراس آرم بیشتر از حد معمول است و یا اسکلت استوارتری مورد نیاز باشد از کراس آرم دوبله استفاده می‌شود. به این ترتیب که هر طرف پایه یک کراس آرم بسته می‌شود. این کشش اضافی بیشتر درانتهای خطوط در زوایا و سرپیچ‌ها ایجاد می‌گردد و کراس آرم دوبله باعث می‌گردد که نیروهای وارده بین هر دو کراس آرم و نیز دو مقره سوزنی و پایه‌های مقره‌های مربوط و هر دو سیم اصلی تقسیم گردد؛ و به این ترتیب نیروهای مکانیکی وارده را تحمل می‌نماید

کراس آرم جناقی (کانادائی):این کراس آرم که شبیه استخوان جناق است هادی‌های سه فاز را با فاصله مساوی از یکدیگر به صورت مثلث متساوی الاضلاع نگه می‌دارد. از این کنسول‌ها برای خطوط طولانی جهت تأثیر یکنواخت اندوکتانس فاز‌ها بر یکدیگر و تقارن ولتاژ فاز‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

 

منبع: سایت هادی حداد خوزانی