مدار کنترل دور موتور DC

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: طراحی یک مدار چپگرد-راستگرد ساده برای موتورهای DC گاهی معضلی اساسی ایجاد می‌کند. مدار زیر یک مدار ساده است که می‌تواند برای تغییر جهت چرخش یک موتور DC با توان کم بکار رود. مزیتهای بیشماری که این طرح دارد عبارتند از:

 

عملکرد مدار در زیر شرح داده شده است. هنگامی که هر دو ورودی مدار ۱ منطقی (۱۲ ولت) باشند اتفاقی نمی‌افتد. اما اگر ولتاژ یکی از ورودی‌ها (مثلا ورودی A) صفر شود ترانزیستور راه اندازی جریان T۵ جریان را هدایت می‌کند و ترانزیستور‌های T۱ و T۴ نیز هدایت می‌کنند و موتور شروع به چرخش می‌کند. به همین ترتیب با صفر شدن ورودی دیگر (ورودی B) ترانزیستورهای T۶ و T۲ و T۳ هدایت می‌کنند و موتور در جهت دیگر شروع به چرخش می‌کند. دیودهای D۵ و D۶ از زمین شدن همزمان هر دو ورودی جلوگیری می‌کنند. به عنوان مثال اگر ورودی A. صفر باشد ترانزیستورهای T۱ و T۴ هدایت کرده و آنود D۶ به خط مثبت تغذیه وصل می‌شود. حال اگر ورودی B. زمین شود ترانزیستورهای T۲ و T۳ نمی‌توانند هدایت کنند. بنابر این ورودی B. زمانی فعال می‌شود که ورودی A. از حالت قبلی خود به سمت خط تغذیه مثبت میل کند.

بزرگترین مزیت این مدار این است که با استفاده از مدولاسیون پنهای باند PWM می‌توان سرعت موتور را تغییر داد. بدین منظور می‌توان از یک موج مربعی برای راه اندازی موتور استفاده کرد و با کنترل پهنای پالسهای وارد شده به مدار سرعت گردش موتور را کنترل کرد. با بالارفتن فرکانس ورودی دور موتور نیز افزایش می‌یابد. برای راه اندازی موتورهای قوی‌تر بهتر است که ترانزیستورهای T۱ تا T۴ را با نوع دارلینگتونی عوض کرد تا جریان کافی برای راه اندازی موتور تأمین شود. برای راه اندازی ورودی‌ها می‌توان از گیتهای TTL کلکتور باز استفاده کرد. مزیتهای این مدار آن را به وسیله مناسبی برای کنترل بازوهای رباتیک تبدیل کرده است.


فهرست قطعات: