آسانسورها و کابل

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: یک آسانسوربرقی با نیروی محرکه کششی دارای اتاقکی است که ازکابلهای فولادی آویزان است و این کابل‌ها برروی قرقره محرک شیار دار حرکت می‌کنند. کابلهای فولادی از یک طرف به بالای اتاقک و از طرف دیگر به قاب وزنه تعادل متصل می‌شوند. وزنه تعادل ازمیزان بار روی موتور الکتریکی به اندازه اختلاف وزن موجود میان اتاقک همراه با بار و وزنه تعادل یا اصطکاک کم می‌کند. این اختلاف وزن را (( بار غیر متعادل)) می نامند.

وزنه تعادل معمولاً ۴۰ تا ۵۰ درصد وزن اتاقک به علاوه بار آن و اصطکاک وزن دارد. اصطکاک معمولاً ۲۰ درصد وزنه تعادل است.

 

 

 

انواع کابل کشی:

۱ -کشش تک رشته ای:

این شکل از کابل کشی معمولاً همراه با ماشینهای گیر بکسی به کارمی رود، اما از آن می‌توان  برای ماشینهای بدون گیربکس با سرعتهای پایین‌تر  1.75 تا 2.5 متر بر ثانیه نیز استفاده کرد. در این دو حالت معمولاً زاویه تماس کابل فولادی باقرقرة محرک به ترتیب ۱۴۰ و ۱۸۰ است.

قرقره محرک به ندرت از چنان قطری برخوردار است که در فاصلةمیانی مرکز اتاقک و وزنةتعادل قرار گیرد، به همین دلیل استفاده از قرقرة انحراف ضرورت پیدا می‌کند.

۲ -کشش دو رشته ای:

چون استفاده از قرقرة انحراف خطر لغزش کابل فولادی را در نتیجة کاهش سطح اصطکاک کابل با قرقرة محرک افزایش می‌دهد، می‌توان از قرقرة دو رشته‌ای استفاده کرد. از این روش در آسانسورهای پر سرعت وسنگین بار استفاده می‌شود

۳ -کابل کشی ۲ به ۱:

از این روش گاهی به همراه ما شینهای گیربکسی در سرعتهای پایین‌تر اتاقک یعنی در حدود 1.75 تا ۳ متر بر ثانیه استفاده می‌شود. در این حالت سرعت اتاقک و وزنةتعادل نصف سرعت محیطی قرقرةمحرک است و این بار روی قرقره را به نصف کاهش می‌دهد وامکان استفاده از موتورهای پر سرعت را فراهم می‌سازد که نسبت به موتورهای کم سرعت ارزانتراند.

۴ -کابل کشی ۳ به ۱:

از این نوع کابل کشی برای آسانسورهای سنگین کالا در مواردی استفاده می‌شود که باید توان موتوروفشار روی یاتاقان‌ها راکم کرد.

۵ -کابلهای توازن:

در ساختمانهای بلند بالاتر از ده طبقه، بار کابل فولادی که در حین حرکت اتاقک از آن به وزنة تعادل (و بر عکس) منتقل می‌شود مقدار قابل توجهی است و با رسیدن اتاقک به بالا، بار کابل سیمی به وزنة تعادل منتقل می‌گردد. برای توازن و کاهش این پدیده، به قسمت تحتانی اتاقک و وزنة تعادل، کابلهای توازن متصل می‌گردد. برای جای دادن کابلهای توازن به یک گودال عمیق‌تر نیاز است.

اتاق ماشین آلات در سطح پایین:

در صورتی که اتاق ماشین آلات در یک طبقة میانی یا در کف چاه آسانسور واقع شود به کابل سیمی طویلتری احتیاج است ودر این حالت کابل از دور قرقره‌های بیشتری عبور می‌کند که این خود به مقاومت اصطکاکی بالاتر و ضرورت کار نگهداری بیشتر منجر می‌گردد. اما چنانچه اتاق ماشین آلات در طبقة همکف قرار گیرد، چاه آسانسور از وزن ماشینهای کابل پیچی و تجهیزات کنترل خلاص می‌شود. موقعیت اتاق ماشین آلات مسئلةنفوذ دال بام و هوابندی را نیز منتفی می‌سازد.

محرک استونه ای:

در این شکل کابل در جهت حرکت عقربه‌های ساعت و کابل دیگر در خلاف جهت حرکت عقربه‌های ساعت به دور یک استوانه می‌پیچد، بنابر این زمانی که کابل به دور استوانه می‌پیچد، کابل دیگر از دور آن باز می‌شود، نقطة ضعف محرک استوانه‌ای آن است که با افزایش ارتفاع، استوانة بزرگ و سنگین می‌شود و بنا بر این استفاده از این سیستم به ارتفاع حداکثر ۳۰ محدود می‌گردد.

کابلهای سیمی:

این نوع ازکابلهای مورد استفاده، کابلهای سیم فولادی با مقاومت کششی بالا هستند و تعداد کابلهای هر آسانسور بین ۴ تا ۱۲ عدد است. قطر کابل‌ها ۹ تا ۱۹ میلیمتر و ضریب ایمنی آن‌ها ۱۰ است.

موتورهای کابل پیچی:

درصورتی که نیروی محرکه انتقالی به قرقرةکششی از طریق یک چرخ دندةحلزونی باشد، موتور از «نوع گیربکسی» است. اما چنانچه نیروی محرکه از طریق اتصال مستقیم از موتور به قرقرةکشش منتقل گردد، موتور از «نوع بدون گیر بکس» است. توان موتورهای بدون گیر بکس از ۲۲ تا ۸۳ کیلو وات متفاوت است، اما موتورهای گیر بکسی کشش از توان ۳ تا ۳۰ کیلو وات برخوردارند.


موتورهای گیر بکسی تک سرعته کشش:

این نوع موتور شامل یک چرخدندةحلزونی است و با برق مستقیم یا متناوب کار می‌کند. زمانی که اتاقک به فاصله کمی از پا گرد طبقات میرسد، ترمز به صورت اتوماتیک عمل می‌کند تا اتاقک به شکل آرامی متوقف شود.


موتورهای گیر بکسی دو سرعته کشش:

در این حالت از یک موتور با دو سیستم سیم پیچ جداگانه یا از دو موتور جداگانه استفاده می‌شود. در زمان شروع، موتور با سیم پیچ پر سرعت به کارمی افتدو برای محدود کردن جریان، یک مقاومت بصورت سری به آن‌ها متصل است. شتاب گیری آرام اتاقک با کاهش تدریجی میدان مقاومت صورت می‌گیرد. با نزدیک شدن به پا گرد طبقه، موتور یا سیم پیچ پر سرعت از کار می‌افتدوموتور با سیم پیچ کم سرعت متصل به چوک به کار می‌افتد. سرعت اتاقک تا رسیدن به فاصله کمی از پا گرد به صورت تدریجی کاهش می‌یابدودر این زمان جریان برق قطع می‌شود و ترمز به صورت اتوماتیک اتاقک را به آرامی متوقف می‌سازد.

موتورهای گیر بکسی ولتاژ متغیر کشش:

در سیستم ولتاژ متغیر مزایایی وجود دارد که با دیگر سیستم‌ها نمی‌توان به آن دست یافت. شتاب گیری مثبت ومنفی بسیار آرام، این سیستم را نسبت به سیستمهای یک یا دو سرعته برتر می‌سازد. تجهیزات این سیستم شامل موتوری با برق متناوب است که برق مستقیم موتور محرک ماشین گیر بکسی را تأمین می‌کند.



موتورهای بدون گیر بکس ولتاژ متغیر کشش:

وجود این تجهیزات برای آسانسور‌های پرسرعتی با سرعت ۱. ۷۵ متر بر ثانیه و بالاتر بسیار مهم است. این تجهیزات بیانگر بهترین روش جدید در برآورنده ساختن شرایط ترافیکی با کارآیی بالا است.

برای شتاب گیری آرام، در مدار میدان ژنراتور از رگولاتور تنظیم کننده‌ای استفاده می‌شودکه بازده خروجی ژنراتور را کنترل می‌کند. یک مقاومت متغیر در مدار میدان به تدریج میزان مقاومت را کاهش و ولتاز ژنراتور را افزایش می‌دهد تا اتاقک آسانسور باشتاب گیری آرام به سرعت کامل برسد. با ایجاد سرعت کامل، ولتاژ ژنراتور تا کاهش سرعت اتاقک ثابت باقی می‌ماند. برای کاهش سرعت و توقف اتاقک از یک مجموعه کلید القایی استفاده می‌شود. ترمز‌ها تن‌ها در زمان ثابت بودن اتاقک عمل می‌کنند.


ترمزها:

برای انواع تجهیزات ماشینی آسانسور وجود یک ترمز برقی- مکانیکی با عملکرد ایمنی در زمان قطع برق ضرورت دارد. زمانی که آسانسور در حال حرکت است، کفشکهای ترمز به صورت برقی- مکانیکی از استوانة ترمز فاصله می‌گیرند، یعنی بر نیروی فنرهای لوله‌ای یا صفحه‌ای ترمز در زما ن. ثابت بودن اتاقک غلبه می‌شود. قطع جریان برق سبب به کار افتادن ترمز می‌شود و بنا براین در موقع رفتن برق ترمز‌ها ایمنی ایجاد می‌کنند.

اتاق ماشین آلات:

در موارد ممکن، اتاق ماشین آلات را باید در بالای چاه آسانسور قرار داد، این مکان بالاترین کارایی را ایجاد می‌کند. این اتاق را باید تهویه کرد و با عایق کردن پایة بتنی ماشین آلات از دیوار‌ها و کف به کمک صفحات چوب پنبة فشرده، به مسئلة انتقال صوت توجه نمود.

وجود یک تیر بالابر سقفی درست در بالای ماشین آلات برای نصب یا پیاده کردن تجهیزات ضروری است ودر داخل کف در بالای پا گرد نیز باید یک دریچة دسترسی ایجاد کرد تا از طریق آن بتوان تجهیزات را در صورت ضرورت جهت تعمیر یا تعویض پایین برد. برای این اتاق باید یک در قفل دار نصب کرد و وجود فضای کافی جهت کنترل کنندها، انتخاب کنندة طبقات و دیگر تجهیزات ضروری است.

دراین اتاق وجود پریز و تجهیزات روشنایی خوب ضرورت داردو استفادة کافی از نور طبیعی روز توصیه میشود. دمای اتاق نباید از ۱۰ درجه کمتر و از ۴۰ درجه بیشتر شود و برای این منظور وجود امکانات گر مایش و تهویه ضروری است. برای پرهیز از ایجاد گرد و غبار باید دیوارها، سقف و کف را رنگ کرد.