سوییچ گیر چیست؟

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: به مجموعه‌ای از تجهیزات که عمل ارتباط فیدرهای مختلف را به باسبار و یا قسمت‌های مختلف باسبار را به یکدیگر و در یک سطح ولتاژ معین انجام می‌دهند، سوییچ گیر می‌گویند.

سوییچ گیر‌ها معمولا از اجزا‌ﺀ زیر تشکیل می‌شوند:

۱ - باسبار – مقره - اسکلت فلزی – لوله و اتصالات

۲ - کلید قدرت (دژنکتور) Circuit Breaker

۳ - سکسیونر (جداکننده) Disconnected Switch

۴ - ترانسفورماتور ولتاژ و جریان CT، PT

۵ - تله موج Line traps

۶ - برق گیر Surge Arrester ; Lightning Arrester

معمولا سوییچ گیر‌ها از قسمت‌های مشابه متصل به هم تشکیل می‌شوند که به هر قسمت یک Bay می‌گویند و هر قسمت از یک یا دو فیدر تشکیل شده است.

پارامتر‌های مهم در انتخاب تجهیزات:

۱ - ولتاژ نامی و حداکثر ولتاژ نامی:

ولتاژ نامی یک پست به پارامتر‌های مختلف نظیر موقعیت پست، مقدار قدرت قابل عبور از خطوط متصل به پست، فاصله پست با پست بعدی، قدرت ترانس‌های طراحی شده، محدود نمودن افت ولتاژ، قدرت مورد نیاز شبکه و ... بستگی دارد. ولتاژ نامی عبارت است از حداکثر ولتاژ نامی که امکان بوجود آمدن آن در هر زمان در کار عادی شبکه وجود داشته باشد.

طبق استاندارد IEC ولتاژ متناوب به چهار گروه تقسیم می‌گردد:

الف- ولتاژ نامی بین  ۱۰۰۰ – ۰ ولت

این ولتاژ برای سیستم‌های تکفاز و سه فاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. ولتاژ‌های نامی این سری ولتاژ به قرار زیر است:

۱۰۰۰، ۶۶۰، ۲۷۷ / ۴۸۰، ۲۲۰ / ۳۸۰، ۲۳۰ / ۴۰۰، ۲۴۰ / ۴۱۵

ب- ولتاژ‌های نامی بین ۱kv _. ۳۵kv

دو سری ولتاژ نامی وجود دارد که یکی عمومی بوده و دیگری به کشورهای امریکای شمالی مربوط می‌شود. ولتاژ نامی و حداکثر ولتاژ نامی سری اول به شرح زیر است:


۴. ۱۶، ۱۲. ۴۷، ۱۳. ۲، ۱۳. ۸، ۲۴. ۹۵، ۳۴. ۵



ج- ولتاژ‌های بین ۳۵kv _ ۲۳۰kv

ولتاژ نامی و حداکثر ولتاژ نامی این گروه به شرح جدول زیر می‌باشد:

 

ولتاژ نامي kv		حداكثر ولتاژ نامي kv
45	--	52
66	69	72.5
110	115	123
132	138	145
150	--	170
220	230	245

 

د- ولتاژ‌های نامی بالاتر از ۲۴۵ kv

حداکثر ولتاژهای بالاتر از ۲۴۵ kv عبارتند از::

۳۰۰، ۳۶۲، ۴۲۰، ۵۶۵، ۷۶۵، ۱۲۰۰

و هنوز ولتاژ نامی برای آن‌ها محاسبه نگردیده است.

۲ - جریان نامی

۳ - جریان اتصال کوتاه

میزان جریان اتصال کوتاه در یک پست و طراحی پست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و مقدار آن جهت تنظیم رله‌ها و قدرت کلید‌ها و قابلیت تحمل جریان اتصال کوتاه در بقیه دستگاه‌ها و انجام محاسبات مکانیکی در باسبار و سیم‌ها و اتصالات و به طور کلی تمام تجهیزات که جریان اتصال کوتاه از آن‌ها عبور می‌کند.

از انواع اتصال کوتاه، اتصال کوتاه تکفاز به زمین بیشتر در شبکه اتفاق می‌افتد؛ اما در محاسبات، اتصال کوتاه سه فاز به هم یا به زمین را در نظر می‌گیریم. قدرت اتصال کوتاه یا سطح اتصال کوتاه عبارت است از قدرتی که در موقع اتصال کوتاه در نقطه اتصالی عبور کند و مقدار آن از رابطه زیر بدست می‌آید:

S. = V. I.

 

۴ - فرکانس

طبق استاندارد IEC، ۵۰ و ۶۰ هرتز بوده و در کشور ایران ۵۰ هرتز می‌باشد.

۵ - سیستم اتصال فاز‌ها و گروه برداری

تولید و انتقال انرژی در شبکه به صورت سه فاز انجام می‌گیرد و جهت سهولت تشخیص فاز‌ها از یکدیگر در طراحی یک پست کد گذاری می‌کنیم. در حال حاضر کد‌های متفاوتی در شبکه ایران وجود دارد که نمونه‌های آن عبارتند از::

ABC انگلیس ; UVW المان ; RST امریکا ; RYB ; ۰۴۸

نامگذاری هادی‌ها از شمال به جنوب یا از غرب به شرق می‌باشد.

۶ - سطح ایزولاسیون یا سطح عایقی تجهیزات

گذشته از اینکه تجهیزات پست بایستی بتوانند اضافه ولتاژ‌های نامی را تحمل کنند، بایستی بتوانند اضافه ولتاژ‌های موقتی و گذرا را تحمل کنند. میزان قدرت تحمل این اضافه ولتاژ‌ها توسط تجهیزات را سطح ایزولاسیون یا سطح عایقی تجهیزات می‌نامند که در اصطلاح علمی آن را BIL می‌نامند.