کلیاتی درباره اتو ترانس یا ترانس متغیر

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: ترانس متغیر یا اتو ترانس به ترانسی گفته می‌شود که تنها از یک سیم پیچ تشکیل شده است. این سیم پیچ دارای دو سر ورودی و خروجی و یک سر در میان است. به طوری که می‌توان گفت: سیم پیچ کوتاه‌تر (که در ترانس متغیر کاهنده سیم پیچ ثانویه محسوب می‌شود) قسمتی از سیم پیچ بلندتر است. در این گونه ترانس متغیر تا زمانی که نسبت ولتاژ - دور در دو سیم پیچ برابر باشد ولتاژ خروجی از نسبت سیم پیچ تعداد دور سیم پیچ‌ها به ولتاژ ورودی به دست می‌آید.

با قرار دادن یک تیغه لغزان به جای سر وسط ترانس متغیر، می‌توان نسبت سیم پیچ‌های اولیه و ثانویه را تا حدودی تغییر داد و به این ترتیب ولتاژ پایانه خروجی ترانس متغیر را تغییر داد مزیت استفاده از ترانس متغیر کم هزینه‌تر بودن آن است چرا که به جای استفاده از دو سیم پیچ تنها از یک سیم پیچ در آن‌ها استفاده می‌شود.
معایب این گونه ترانس متغیر‌ها این است که نمی‌توان با آن ترانس متغیر ایزوله ساخت و دیگر مشکل آن کمبود ایمنی در هنگام استفاده از آن است؛ چنانچه اگر سیم ثانویه آن قطع شود یا بسوزد ممکن است منجر به ارائه خروجی همان ولتاژ ورودی شود.


ترانس متغیر‌های سه فاز سه پارچه:
این گونه ترانس متغیر‌ها از سه ترانس متغیر تک فاز تشکیل شده‌اند که با سه سیم پیچ اولیه و سه سیم پیچ ثانویه روبرو هستیم که باید آن‌ها را به روش‌های زیر به هم متصل نماییم
۱-اتصال Y-Y: که سه سیم پیچ اولیه به صورت ستاره و ثانویه هم به صورت ستاره به هم وصل شده است. این اتصال به ندرت مورد استفاده قرار می‌گردد
۲-اتصال∆-∆ مثلث-مثلث: اولیه و ثانویه به صورت مثلث می‌باشند. مزیت این اتصال آن است که می‌توان یکی از ترانس متغیر‌ها را برای تعمیر از مدار خارج کرد و دو ترانس متغیر باقی‌مانده می‌توانند مشترکین سه فاز را تامین نمایند
۳-ستاره – مثلث:در این نوع اتصال برای کاهش ولتاژ فشار قوی مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا در اتصال ستاره ولتاژ خط بر روی دو سیم پیچ اعمال می‌شود، ولی در مثلث بر روی یک سیم پیچ اعمال می‌شود
۴-مثلث- ستاره:در نیروگاه‌ها برای افزایش ولتاژ ژنراتور‌ها به ولتاژ فشار قوی نصب می‌شود، زیرا سمت ستاره به ولتاژ قوی وصل است و امکان زمین کردن نقطه خنثی وجود دارد. همچنین در سیستم‌های فشار ضعیف از این سیستم برای مصارف خانگی و تجاری و صنعتی استفاده می‌شود، زیرا برخی از مشترکین به برق تک فاز و برخی به برق سه فاز نیاز دارند

طبقه بندی ترانس متغیر:
به دلیل وجود کاربرد‌های متفاوت برای ترانس متغیر، آن‌ها را بر حسب پارامتر‌های متفاوتی طبقه بندی می‌کنند:
• بر حسب رده توان: از کسری از ولت-آمپر تا بیش از هزار مگا ولت-آمپر.
• بر حسب محدوده بسامد: بسامد قدرت، بسامد صوتی، بسامد رادئویی
• بر حسب رده ولتاژ: از چند ولت تا چند صد کیلوولت
• بر حسب نوع خنک کنندگی: خنک کننده هوا، روغنی، خنک کنندگی با فن، خنک کنندگی آب.
• بر حسب نوع کاربرد: منبع تغذیه، تطبیق امپدانس، تثبیت کننده ولتاز و جریان خروجی یا ایزوله کردن مدار.
• برحسب هدف نهایی کاربرد: توزیع، یکسوسازی، ایجاد قوس الکتریکی، ایجاد تقویت کننده.
• بر حسب نسبت سیم پیچ‌ها: افزاینده، کاهنده، ایزوله کننده (با نسبت تقریباً یکسان در دوسیم پیچ)، متغیر.
• برحسب نوع سیم پیچ و جریان