نکات اجرایی تاسیسات برقی ساختمان (ارت)

در این مقاله نکات اجرایی ارت  ساختمان و منازل مسکونی ارائه می گردد.

۱- وجود الکترود زمین اساسی که متداولترین روش احداث آن چاه زمین است
➖بر طبق بند ۱۳-۴-۳-۱-ج مبحث سیزدهم مقررات ملی برای مشترکان با کنتور‌های بیش از ۶۰A سه فاز یا مجموعه‌ای از کنتور‌ها با مجموع جریان بیش از ۶۰A در هر فاز ضروری است.

➖در بند پ- ۱-۹-۵ همین مبحث، روش سنتی قرار دادن صفحه مسی داخل
*زغال و پر کردن چاه با لایه‌های نمک و زغال شرح داده شده است که از ۲ جهت مشکلات اساسی ایجاد می‌نماید:
الف- خوردگی صفحه مسی به علت وجود نمک
ب- شسته شدن نمک و بالا رفتن مقاومت چاه
به همین منظور در این دستورالعمل استفاده از مواد کاهنده مقاومت همانند خاک‌های معدنی بنتونیت توصیه شده است.
◽️۱-۲ مطابق بند پ- ۱-۴-۷-۱ مبحث ۱۳ استفاده از آرماتور‌های فونداسیون برای هم بندی اصلی ساختمان به سیستم زمین الکتریکی ضروری است. هم بندی فوق علاوه بر اثر هم پتانسیل سازی، تأثیر قابل ملاحظه‌ای در کاهش مقاومت زمین دارد.

◽️۱-۳ از نکات بسیار مهم پس از احداث چاه زمین، آزمایش مقدار مقاومت الکتریکی زمین در دوره‌های تناوب مشخص است. به منظور آشنائی مهندسان با نحوه انجام این آزمایش روش مورد لزوم مطابق استاندارد BS ۷۶۷۱ شرح داده شده است.

⚫️۲- دستورالعمل احداث چاه زمین

◾️۲-۱ محل مناسب چاه زمین مکانی است که امکان آبیاری آن وجود داشته باشد، بنابراین عدم صدمه به سازه ساختمان در انتخاب محل چاه زمین می‌باید مد نظر قرار داد شود.

◾️۲-۲ عمق نصب صفحه زمین نقطه‌ای است که نم طبیعی به طور دائم وجود داشته باشد ولی در هر حال عمق لبه بالائی صفحه از ۱.۵ متر نباید کمتر باشد.

◾️۲-۳ ابعاد صفحه زمین حداقل ۵۰*۵۰ سانتی متر با ضخامت ۲ میلی متر است.

◾️۲-۴ در اطراف صفحه زمین حداقل ۲۰ سانتی متر ماده کاهنده مقاومت باید ریخته شود.
بنابراین قطر چاه حداقل ۹۰ سانتی متر است.

◾️۲-۵ هادی‌های زمین، مسی، چند مفتولی و به مقطع حداقل ۳۵ میلیمتر مربع هستند.

◾️۲-۶ اتصال‌های هادی زمین به صفحه زمین به یکی از دو روش زیر انجام می‌شود:

▪️۲-۶-۱ در انتهای هادی‌ها یک #کابل شوی مسی (پرسی یا پیچی) نصب می‌شود. کابل شو به کمک دو عدد پیچ و مهره مسی به صفحه مسی اتصال می‌یابد. استفاده از پیچ و مهره گالوانیزه ممنوع می‌باشد.

۲-۶-۲ اتصال هادی‌ها به کابل شو و کابل شو به صفحه با جوش اکسیژن (لحیم سخت) انجام می‌گیرد. جوشکاری در کل سطح تماس باید صورت گیرد. اتصال #لحیم نرم (سرب یا قلع) مجاز نیست.

۲-۷ مقدار مناسب ماده کاهنده مقاومت بنتونیت به صورت دوغاب به نسبت ۳۰۰Kg بنتونیت و  ۱ متر مکعب آب است. روی بنتونیت با خاک دستی سرند شده پوشانده می‌شود.

۲-۸ وجود شینه زمین در مجاورت چاه زمین یا داخل تابلوی اصلی ضروری است.

۲-۹ برای انجام اندازه گیری مقاومت، امکان باز کردن هادی‌های اتصال زمین از شینه اتصال  زمین باید وجود داشته باشد.

۲-۱۰ به شینه زمین علاوه بر چاه زمین، سیم‌های لخت مسی از اسکلت فلزی ساختمان، آرماتور داخل بتن، هادی حفاظتی اصلی و هادی خنثی، لوله اصلی فلزی آب، فاضلاب، کانال‌های تأسیساتی و بدنه دیزل ژنراتور متصل می‌شود.


۲-۱۱ مقاومت کل زمین نباید از ۲ اهم تجاوز کند. هر ساله این مقدار باید در گرم‌ترین ماه سال اندازه گیری گردد.

۲-۱۲ در صورتی که یک چاه زمین مقاومت لازم را ایجاد نکند از چند الکترود به صورت موازی باید استفاده نمود. فاصله این چاه‌ها حداقل سه برابر بزرگترین بعد صفحه باید باشد (۱۰ متر فاصله توصیه می‌گردد)

۲-۱۳ چاه‌های زمین با  سیم لخت مسی حداقل ۳۵ میلیمتر مربع به یکدیگر متصل می‌گردد.

۲-۱۴ هیچیک از هادی‌ها از نوع افشان نبوده و در انواع چند مفتولی ضخامت هر مفتول کمتر از ۱/۸ میلی متر نباشد.

۲-۱۵ هادی زمین نباید هیچ گونه زدگی و خوردگی داشته باشد و آن را باید کاملا در وسط چاه قرار داد و همچنین در معرض کشش نباشد.

۲-۱۶ دریچه بازدید در بالای چاه به منظور بررسی وضعیت چاه در نظر گرفته شود.

۳- از چاه زمین برای فاضلاب استفاده نگردد که این امر در مقررات ملی ۱۳ پ. ۱-۹-۵ یادآوری ۵ ذکر شده است و علت آن این است مواد اسیدی روغنی، کف جوهرنمک مس را تخریب‌ می‌کند و الکترولیتی را پائین می‌آورد.

۴- آزمایش مقاومت زمین (حداکثر ۲ اهم) انجام شود، نتیجه این آزمایش در کارگاه نگهداری شود و هر سال یک بار این آزمایش می‌بایست انجام گردد که این امر بر طبق مقررات ملی ۱۳ پ. ۱-۹-۴ می‌باشد.

۵- فاصله هر دو چاه از همدیگر حداقل می‌بایست معادل دو برابر ارتفاع یکی از چاه‌های ارت باشد