معرفی اصطلاحات مربوط به نور

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، در هنگام خرید لامپ یا چراغ بار‌ها با کلماتی تخصصی مواجه شده ایم که شاید معنی و تعریف آن‌ها را ندانیم. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با اصطلاحات مربوط به نور آشنا شوید و در هنگام خرید لامپ یا چراغ انتخاب بهتری داشته باشید.

 

دمای رنگ (color temperature):

دمای رنگ عددی است که بر حسب کلوین بیان می‌شود و به نوعی بیانگر رنگ نور خروجی می‌باشد. هر چه این عدد بالاتر باشد رنگ نور بیشتر به محدوده رنگ‌های سرد و سفید نزدیکتر است و هرچه این عدد کوچکتر باشد رنگ نور به محدوده رنگ‌های گرم (نظیر رنگ نور ناشی از لامپ‌های التهابی) نزدیکتر است. لازم است در اینجا بر تفاوت بین دمای رنگ با مفهومی که از نور‌های گرم و سرد در اصطلاحات هنری متداول است، تاکید شود. در اصطلاحات هنری، نور‌های سفید متمایل به آبی اغلب با نور‌های سرد شناخته می‌شود که باعث می‌شود محیط سردتر و خنکتر به نظر برسد، حال آنکه چنین نوری، دمای رنگ بالایی دارد.

رنگ نور مناسب در هر محیط متناسب با کاربرد آن انتخاب می‌شود. به عنوان مثال، برای محیط‌هایی که قرار است فرد در آن به استراحت بپردازد، نظیر بیمارستان، منازل و هتل‌ها و...، رنگ نور‌های گرم با دمای رنگ پایین یعنی نور‌های سفید گرم توصیه می‌شود. در مقابل در محیط‌های صنعتی، نظیر کارگاه تراشکاری و پرس، بهتر است سراغ رنگ نور‌های سرد نظیر روشنایی روز برویم که مانع خواب آلودگی افراد می‌شود.

برای محیط‌هایی نظیرمدارس، دفاتر اداری، آشپزخانه منزل، راهرو بیمارستان و .. توصیه می‌شود که نور‌های میانه نظیر سفید و سرد انتخاب گردد. در بسیاری از موارد به غلط دیده می‌شود که برای اینکه یک محیط اداری، دارای رنگ نور میانه باشد، دو لامپ با رنگ نور سفید گرم و روشنایی روز را کنار هم قرار می‌دهند که با ترکیب این‌ها نور محیط به حد میانه برسد، حال آنکه این کار ضمن اینکه باعث نازیبا شدن محیط شده و بر توزیع یر یکنواخت روشنایی اثر می‌گذارد، از نظر طراحی روشنایی نوین امر مطلوبی نیست و در هیچ یک از منابع علمی طراحی روشنایی داخلی چنین کاری توصیه نشده است.


درصد بازتاب رنگ (Colour Renering Index)

چنانچه نمود اشیا را زیر نور خورشید به عنوان مبنا مدنظر قرار دهیم، این شاخص نشان می‌دهد که اشیا زیر نور منتشر شده توسط لامپ تا چه اندازه به رنگ واقعی نمایش داده شوند. CRI در مورد لامپ‌ها عددی بین ۲۰ و ۱۰۰ است و هر چه این عدد بالاتر باشد نمود رنگ واقعی‌تر است. عامل اصلی نمود رنگ مطلوب توسط نور یک لامپ، کامل بودن طیف نور آن است. به عنوان مثال زمانی که در طیف نور منتشر شده از یک لامپ رنگ قرمز، موجود نباشد، کلیه اشیای قرمز رنگ (یا داراری قسمت‌های قرمز)، با رنگ صحیح خود نشان داده نخواهد شد؛ بنابراین برای جا‌هایی که نمایش واقعی رنگ اهمیت زیادی دارد نظیر صنایع نساجی، اتاق رنگ صنایع خودروسازی، اتاق گریم و آرایش و ... استفاده از لامپ‌هایی با درصد بازتاب رنگ بالا توصیه می‌شود.

شار نوری:

کل نور خارج شده از یک منبع نوری در واحدد زمان در تمام جهات در فضا را شار نوری (Luminous Flux) می‌گویند. واحد شار نوری لومن می‌باشد یا با Lm نشان داده می‌شود. بدیهی است هر چه شار نوری یک لامپ بیشتر باشد، لامپ پرنورتر است.


بهره نوری:

این عدد در واقع نسبت شار نوری خارج شده از لامپ به توان مصرفی آن است، نشان دهنده کارآیی و بهره وری لامپ است. هر چه این عدد بالاتر باشد به این معنی است که لامپ با مصرف انرژی کمتر، شار نوری بیشتری تولید می‌کند و به عبارت دیگر هر چه بهره نوری یک لامپ بیشتر باشد، آن لامپ از نظر مصرف انرژی مقرون به صرفه‌تر است.

 

منبع: فاز و نول