نحوه انتخاب کلید مینیاتوری در تابلو برق ساختمان

سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز: حفاظت از برق ساختمان در برابر خطارتی مانند اتصال کوتاه، اضافه جریان، آتش سوزی ناشی از برق و ورود جریان صاعقه، استفاده از کلید‌های مینیاتوری را به عنوان قطع کننده حفاظتی جریان ضروری و اجتناب ناپذیر می‌کند. ما در برق ساختمان فقط با نوع B و C سروکار داریم که نوع B برای سرخط روشنایی‌ها و نوع C برای سرخط پریز‌ها استفاده می‌شود. تا قبل از این برقکار‌ها همه فیوز‌های یک ساختمان را از نوع C انتخاب می‌کردند، ولی در ویراش جدید مبحث ۱۳ مقررات ملی برق ساختمان تاکید شده است که باید برای روشنایی‌ها از نوع B و برای پریز‌ها از نوع C استفاده گردد.

کلید مینیاتوری‌های تیپ B عمدتاً برای مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارند. این کلید‌ها در جریان اضافه بار بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می‌کنند و حساسیت مناسبی برای کاربرد‌های عادی خانگی دارند. این کلید به مینیاتوری تندکار نیز معروف است. کلید مینیاتوری‌های تیپ C بیشتر کاربرد صنعتی دارند و در جریان اضافه بار بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می‌کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر است. این کلید به فیوز مینیاتوری کندکار نیز معروف است.

انتخاب کلید مینیاتوری
برای انتخاب کلید مینیاتوری عوامل زیر می‌تواند تاثیر گذار باشد:

• جریان نامی کلید
• قدرت قطع کلید
• منحنی قطع کلید
• دمای محیط

کلید مینیاتوری ساختمان
برای انتخاب کلید مینیاتوری در برق ساختمان باید توجه داشت که استاندارد تعیین شده برای روشنایی ۱۰ آمپر، فیوز‌های پریز ۱۶ آمپر، فیوز کولر گازی و فیوز اصلی ۲۰ آمپر، فیوز کنتور ۲۵ آمپر می‌باشد. در آشپزخانه‌ها اصولا باید به مکان‌هایی که نیاز به پریز برق دارند توجه کرد به طور مثال جای قرار گیری ماشین لباس شویی. برای اینکه بدانیم وسایل برقی آشپزخانه در چه مکان‌هایی قرار می‌گیرند می‌توان به نقشه همان ساختمان که توسط مهندس ساختمان کشیده شده است مراجعه کرد.
براساس نشریه ۱۱۰ کلید‌های مینیاتوری باید مشخصات زیر را دارا باشند:
- قطع کننده‌های مدار حفاظت در برابر اضافه جریان متناوب که ولتاژ اسمی آن‌ها از ولت (بین فازها) و جریان اسمی از ۱۲۵ آمپر و جریان اتصال کوتاه از ۲۵۰۰۰ آمپر تجاوز نمی‌کند، با فرکانس ۵۰ یا ۶۰ هرتز، باید با ضوابط مندرج در استاندارد IEC ۶۰۸۹۸-۱ مطابقت نماید. این گونه کلید‌ها برای جدایی (Isolation) مناسب بوده و ممکن است در محیط‌های دارای آلودگی درجه ۲ مورد استفاده قرار گیرد، لیکن استفاده از آن‌ها برای حفاظت موتور‌ها مجاز نمی‌باشد.
- کلید‌های مینیاتوری باید از نوع حرارتی – مغناطیسی باشد و بدنه آن استقامت حرارتی و مکانیکی کافی برای تحمل مداوم جریان نامی قید شده آن را داشته باشد.
- بدنه کلید‌های مینیاتوری باید بتواند جریان اضافه بار و اتصال کوتاهی را که کلید عامل حفاظتی آن است در شرایط کاری قید شده تحمل نماید.
- درجه حفاظت کلید باید با درجه حفاظت تابلو همخوانی داشته و از درجه حفاظت تابلو نکاهد.
محفظه در برگیرنده جزء عمل کننده حفاظتی، باید به منظور جلوگیری از تماس شخص با مکانیزم مزبور کاملا مهر و موم شده باشد.
- اجزای فلزی مکانیزم عمل کننده کلید باید از جنس مقاوم باشد تا در شرایط آبو هوایی نامساعد فرسوده نشود. ترمینال‌های کلید باید به گونه‌ای باشد که از پراکنده شدن سیم و کابل متصل به آن جلوگیری شود. رزرو‌های پیج ترمینال‌ها باید در فلز محکم شود. انتهای آچار خورپیچ‌ها باید گرد باشد تا از صدمه رساندن به سیم‌ها جلوگیری نماید.

اطلاعات زیر باید به طور خوانا و همیشگی بر روی بدنه کلید درج شده باشد:

• استاندارد ساخت
• جریان اسمی
• ولتاژ اسمی
• ولتاژ اسمی وتعداد فاز‌ها
• دمای مرجع برای تنظیم کردن
• نوع کلید بر حسب جریان قطع حفاظتی آن
• فرکانس نامی
• وظیفه کلید