آشنایی با BMS

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: در این مطلب به قسمت اول مبحث آشنایی با BMS پرداخته می‌شود یعنی تعریف BMS و خانه هوشمند، همچنین قابلیت‌های BMS به طور مختصر معرفی می‌شود سپس به تفصیل موضوع نحوه توزیع برق در یک خانه هوشمند ارائه می‌شود. در خبرهای آموزش نصب BMS و آموزش BMS با باقی مطالب این مبحث بیشتر آشنا خواهید شد.

BMS سیستم یا دستگاهی است که به ما امکان ساخت یک خانه هوشمند را می‌دهد. ساده‌ترین تعبیر خانه هوشمند همان خانه دارای هوش است. البته یک هوش مصنوعی که به آن BMS می‌گوییم، در واقع سیستم مغز یک خانه هوشمند است. BMS اطلاعات قسممت‌های مختلف خانه را دریافت و پردازش نموده و سپس عکس العمل مناسب را از خود نشان می‌دهد. در وافع این هوش مصنوعی یک نوع پردازشگری است که تعدادی ورودی و تعدادی خروجی دارد، ورودی همان اطلاعات رسیده به دستگاه و خروجی، عکس العملی است که دستگاه از خود نشان می‌دهد. توجه به این نکته لازم است که نحوه پردازش اطلاعات به صورت دیجیتالی و بر اساس نوع برنامه نویسی و تنظیماتی است که انجام می‌دهیم؛ بنابراین تعیین انجام یا عدم انجام هر عکس العمل بخصوص، در دست خودمان بوده و بر اساس نیاز تنظیمات مورد نظر را اعمال می‌نمائیم.

با مقدمه فوق می‌توان گفت سیستم جامع یک خانه هوشمند عبارتند از: یک دستگاه مرکزی که آن را BMS یا تابلوی مرکزی خواهیم خواند، اجزای ارسال فرمان و اطلاعات و همچنین اجزای فرمان پذیر خروجی‌های دستگاه.

قابلیت‌های BMS

روشنایی اتوماتیک: در یک خانه هوشمند چراغ همه فضا‌ها با حضور فرد به صورت اتوماتیک روشن و پس از خروج از آن مجددا خاموش می‌شود.

تابلوی BMS: قسمت مرکزی خانه هوشمند است که به جای تابلو فیوز مینیاتوری در هر واحد نصب و کنترل خانه را به عهده می‌گیرد.

سناریو: BMS دارای برنامه قابل تنظیم یا سناریو است که هر سناریو فقط با فشار یک کلید ریموت اجرا می‌شود. به طور مثال می‌توان کلید شماره ۱ ریموت را برای سناریو خروج از منزل چنین تعریف کرد: همه روشنایی‌ها و کولر خاموش، دزدگیر فعال، گاز اصلی قطع و صفحه کلید‌ها قفل شوند.

شیر برقی گاز: با نصب این شیر در ورودی اصلی گاز واحد می‌توان از داخل و یا خارج منزل توسط دستگاه BMS آن را کنترل کرد. همچنین در هنگام وقوع حریق، نشت گاز به صورت اتوماتیک توسط دستگاه قطع می‌شود.

تلفن کننده: دستگاه BMS در زمان وقوع سرقت، حریق یا نشت گاز به صورت تلفنی شما را مطلع می‌کند.

سیستم توزیع فرمان: یکی از امکاناتی که دستگاه BMS در اختیار شما قرار می‌دهد امکان خاموش و روشن کردن روشنایی‌ها و کنترل لوازم توسط تجهیزات زیر است: ریموت کنترل، مانیتور لمسی، گوشی تلفن داخل منزل و کنترل خانه از راه دور توسط تلفن همراه.

کنترل تردد: BMS دارای یک سیستم کنترل تردد است که در هنگام ورود به منزل با کشیدن کارت بر روی دستگاه کارتخوان ضمن خاموش شدن دزدگیر، قفل برقی دری واحد نیز باز می‌شود.

اعلام سرقت: دستگاه BMS مجهز به یک سیستم اعلام سرقت پر ظرفیت می‌باشد که هر کدام به صورت جداگانه می‌تواند فعال یا غیرفعال شود.

اعلام حریق و اعلام نشت گاز: دستگاه BMS مجهز به یک سیستم‌های اعلام حریق و نشت گاز است که تمام قسمت‌های ختنه هوشمند را تحت پوشش قرار می‌دهد.

نحوه توزیع برق در یک خانه هوشمند

چنانچه قبلا اشاره شد BMS بجای جعبه فیوز مینیاتوری واحد نصب می‌شود؛ لذا برق تمام تابلوی مرکزی قسمت‌های خانه از این تابلو توزیع می‌شود

توزیع برق پریز‌ها
در حالت کلی می‌توان گفت نحوه توزیع برق در پریز‌های هر واحد منطبق بر استاندارد‌های برق معمولی ساختمان می‌باشد و فقط به این نکته باید توجه کرد که برق تمام پریز‌ها باید مستقل از روشنائی‌ها باشد.

توزیع برق روشنائی‌ها بصورت کلی
برای ورود به این بحث لازم است به موضوع روشنایی اتوماتیک چراغ‌ها اشاره کنیم. می‌دانید که همه چراغ‌های یک خانه هوشمند بصورت اتوماتیک و بدون نیاز به زدن کلید به محض ورود فرد روشن و پس از خروج مجددأ بصورت خودکار خاموش می‌شود؛ لذا لازم است برق فضا‌ها را بصورت مستقل و تفکیک شده توزیع کنیم. بطور مثال وقتی نیاز دارید چراغ‌های یک اتاق بصورت مستقل از سایر اتاق‌ها با ورود شخص روشن شود باید برق روشنائی‌ها این اتاق از تابلوی BMS جداگانه کشیده شده باشد. این مسئله برای هر یک از فضاها، مانند سایر اتاق ها، سرویس بهداشتی، آشپزخانه، راهرو، سالن و ... باید رعایت گردد.

آیا لازم است در مرحله لوله گذاری، لوله برق همه فضا‌ها را از هم جدا کنیم؟
پاسخ منفی است. با رعایت حدود استاندارد که مشخص می‌کند چه تعداد رشته سیم در یک لوله با سایز فقط یک لوله خاص مجاز می‌باشد می‌توانید مسیر‌ها را توزیع کنید. به زبان ساده ممکن است از تابلوی BMS به اتاق خواب‌ها رفته باشد شما می‌توانید در مرحله سیم کشی برق را از اتاق اول به اتاق دوم و از آنجا با همان یک لوله به تابلوی BMS بکشید. این نوع مدیریت در تمام قسمت‌های خانه قابل اجرا است.

توزیع برق روشنائی‌ها در هر فضا
پس از توضیحات فوق، این سوال برای شما پیش می‌آید که با این نحوه توزیع کلی برق، چطور روشنائی‌های یک اتاق توسط دستگاه BMS کنترل می‌شوند حال آنکه ممکن است در همین اتاق بیش از یک پل روشنایی داشته باشیم، البته وقتی در اتاق کلید تعبیه می‌کنیم وقتی کلید قطع است هیچ چراغی توسط دستگاه نمی‌تواند روشن شود؟!
البته همینطور است. یعنی برق به جای فیوز مینیاتوری از دستگاه BMS به کلید اتاق، و از آنجا به چراغ‌ها رفته است و البته فاز ورودی همه کلید‌هایی که ممکن است در یک اتاق داشته باشید با هم یکی بوده و با قطع این فاز همه چراغ‌ها خاموش می‌شوند؛ لذا لازم است کمی در خصوص فلسفه این نوع توزیع برق در خانه هوشمند توضیح بدهم. تصور کنید اگر به دلیل اینکه چراغ‌ها همه بصورت اتوماتیک روشن می‌شوند، کلید‌های برق را حذف کنیم چه اتفاقی خواهد افتاد؟!

عملا به هیچ مشکلی برخورد نخواهیم کرد و چراغ‌ها توسط BMS روشن و خاموش می‌شوند، ولی یک نگرانی از طرف خریدار وجود دارد و آن هم اینکه اگر دستگاه BMS دچار مشکل شود چه باید کرد؟ و این نگرانی با توجه به نو پا بودن این صنعت کاملا منطقی است؛ لذا باید روش گذار یا میانی را انتخاب کرد، تا آنجا که با رشد روز افزون نمایندگی‌ها و متخصصین و فراگیر شدن تکنولوژی اطمینان خاطر سازندگان و مصرف کنندگان جلب شود؛ لذا با این نوع توزیع برق علیرغم اینکه هنوز سیستم برق را متحول نکرده ایم، ولی قادر خواهیم بود تکنولوژی BMS را پایه گذاری کنیم.

بدینصورت که اگر دستگاه BMS دچار مشکل شده براحتی می‌توان بازدن چند کلید مسیر برق را اصطلاحا یکسره کرد و جهت استفاده از روشنائی‌ها همان کلید‌های سنتی را بکار گرفت تا تعمیر یا اصلاح مورد نیاز انجام شود. با این روش می‌توان BMS را در یک مرحله بومی کرد تا زمینه نفوذ آن به صنعت ساختمان فراهم شود.

از طرفی بسترسازی BMS براین اساس باعث شده تا خریداران دستگاه یا سازندگان، از حداقل استاندارد‌های توزیع برق بهره‌مند شوند. برای استفاده از BMS دیگر نمی‌توان پریز‌ها و کلید‌ها را از یک فیوز مینیاتوری تغذیه کرد و از طرفی برق روشنایی مناطق مختلف نیز از یکدیگر تفکیک شده اند که باز هم سطح کیفی کار را افزایش داده است.

مزیت انتخاب
وجود کلید‌های روشنایی در سیستم BMS قابلیت انتخاب میزان روشنایی را متناسب با شرایط شبانه روز، در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهد. بطور مثال اگر در یکی از فضا‌های خانه به اندازه چهار پل روشنایی تعبیه شده باشد، آیا همیشه همه آن‌ها مورد نیاز هستند؟ ممکن است در ساعاتی از شبانه روز فقط یکی از این چراغ‌ها برای روشنایی محیط کار کافی باشد، بنابراین می‌توان بقیه کلید‌ها را خاموش کرد. در این حالت با هر بار ورود و خروج به این فضا فقط به اندازه‌ای که نیاز داریم برق مصرف می‌کنیم. از طرفی در هنگام استراحت شبانه که نیاز به نور نداریم، می‌توانیم حتی بدون تغییر تنظیمات سیستم با خاموش کردن کلید از روشن شدن چراغ‌ها جلوگیری کنیم (یعنی چشمی اتاق خواب شما را مشاهده می‌کند، ولی چون کلید خاموش است چراغ‌ها روشن نمی‌شود).

این نوع استفاده برای افراد مسن یا کودکان از پیچیده جلوه کردن سیستم جلوگیری می‌کند. به هر ترتیب نباید فراموش کرد که مهمترین قابلیت روشنایی اتوماتیک این است که شعار لامپ اضافی خاموش توسط دستگاه عملی شود و هرگز در فضایی که شخصی حضور ندارد چراغی روشن باقی نخواهد ماند.

توجه: برای آشنایی بیشتر با مطالب این مبحث به خبرهای آموزش نصب BMS و آموزش BMS مراجعه شود.