آموزش نصب BMS

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز:در این مطلب به قسمت دوم مبحث آشنایی با BMS پرداخته می‌شود یعنی تابلوی BMS که قسمت مرکزی سیستم BMS است، روشنایی اتوماتیک و نحوه سیم کشی رادار‌ها در خانه هوشمند ارائه می‌شود. بخش اول در خبر آشنایی با BMS قابل دسترسی بوده و برای ادامه مطلب به خبر آموزش BMS مراجعه شود.

تابلوی BMS (نصب قسمت مرکزی سیستم BMS)
 محل نصب

تابلوی BMS از نظر ماهیت توزیع شبکه برق، نقش تابلوی برق واحد مسکونی را دارد و می‌تواند بجای جعبه فیوز مینیاتوری هر واحد نصب گردد؛ بنابراین فیوز‌های لازم در همین تابلو تعبیه شده اند؛ و باید توجه داشت که فیوز‌های برق به هیچ وجه با تعبیه این تابلو حذف نمی‌شوند. ابعاد تابلو ۶۰*۸۰ عمق ۱۰ سانتی متر طراحی شده است و براحتی در یک دیوار تیغه‌ای ۱۰ سانتیمتری توکار قابل نصب می‌باشد ارتفاع مناسب جهت نصب این تابلو ۱۳۰ سانتیمتر از کف تمام شده تا لبه زیرین تابلو می‌باشد. به منظور جلوگیری از آسیب دیدن تجهیزات داخل تابلو، در مرحله سیم کشی ساختمان یک تابلوی خالی، در داخل دیوار مورد نظر نصب می‌شود و در انتهای کار (در زمان نصب نهایی تجهیزات) متعلقات داخل تابلو که بروی یک کفی جمع آوری شده است، داخل تابلو نصب می‌گردد. دقت کنید محلی را که برای نصب تابلو در نظر می‌گیرید از هر طرف راست و چپ تابلو حداقل ۵ سانتیمتر جای آزاد داشته باشد. بطور مثال چنانچه محل مورد نظر در یک کنج قرار دارد، لبه تابلو از کنج دیوار حداقل ۵ سانتیمتر فاصله داشته باشد و به این کنج نچسبد.
هشدار‌ها
از نصب تابلو در محلی که در معرض آب و رطوبت باشد جدا خودداری نمائید. محل نصب تابلو به جهت مسائل ایمنی حتما باید براحتی در دسترس ساکنین باشد. چنانچه محل نصب تابلو به ناچار پشت یکی از درب‌ها قرار گرفته است مطمئن شوید در صورت باز شدن درب، آسیبی به تابلو نمی‌رسد؛ لذا از نصب تابلو در داخل کمد و یا محل‌هایی که دسترسی به آن در مواقع ضروری و یا در زمان تعمیرات دشوار باشد خودداری کنید.

روشنایی اتوماتیک

چراغ‌ها در همه فضا‌های یک خانه هوشمند بصورت اتوماتیک و بدون نیاز به زدن کلید فقط با حضور فرد روشن و پس از خروج او مجددا خاموش می‌شوند. نحوه انجام این عمل بدین صورت است که سنسور‌های حرکتی یا اصطلاحا چشمی‌ها در هر محل، حضور فرد را بررسی می‌کنند و اگر بطور مثال شخصی وارد سالن شود، چشمی سالن او را می‌بیند و دستگاه BMS را از ورود فرد مطلع می‌کند. دستگاه BMS بر اساس تنظیماتی که از قبل انجام داده اید، می‌داند که در این صورت باید برق روشنایی کدام فضا را وصل کند و بنابراین بلافاصله برق سالن وصل و هر چراغی که کلید آن در وضعیت روشن قرار داشته باشد، روشن می‌شود. حتما توجه دارید که اگر کلید مربوط به چراغی، در وضعیت خاموش قرار داشته باشد آن چراغ روشن نخواهد شد، مانند زمانی که بطور مثال در اتاق خواب در حال استراحت هستید و کلید را خاموش کرده اید، بنابراین حتی اگر شخصی وارد اتاق شود چراغ روشن نخواهد شد تا مزاحمتی برای فرد ایجاد نشود. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید اگر کلید سقفی خاموش و کلید چراغ دیواری در وضعیت روشن باشد با ورود فرد به داخل اتاق، فقط چراغ دیواری روشن می‌شود.

نحوه سیم کشی رادار‌ها در خانه هوشمند

آنچنان که از توضیحات قبل برمی آید، هر فضای مستقل باید یک رادار (چشمی) جهت پوشش این فضا داشته باشد تا حضور یا عدم حضور فرد را در آن بررسی کند؛ بنابراین در نگاه کلی اگر یک خانه دارای ۲ اتاق خواب، ۱ توالت، ۲ راهرو، ۱ آشپزخانه و ۱ سالن باشد نیاز به ۷ عدد چشمی جهت پوشش این فضا‌ها خواهد داشت. در عین حال در خصوص جانمایی این چشم‌ها (تعیین محل نصب) باید نکاتی را مد نظر قرار دهید:
الف) زاویه دید چشمی‌های مورد استفاده ۹۰ درجه می‌باشد به عبارت ساده، هر چشم علاوه بر مسیر مستقیم دید خود ۴۵ درجه به سمت راست و ۴۵ درجه به سمت چپ را تحت پوشش قرار می‌دهد. با این توضیح آیا می‌توانید بهترین محل نصب یک رادار در یک اتاق مستطیل شکل را تعیین کنید به طوری که همه قسمت‌های اتاق در دید این چشمی قرار داشته باشد؟ می‌توانید نحوه صحیح و غلط این جانمایی را در شکل زیر مشاهده کنید.

ب) برای پوشش کامل برخی فضا‌ها بیش از یک چشمی نیاز داریم.
همانطور که در شکل شماره ۶ دیده می‌شود برای پوشش دادن فضایی که بزرگتر بود از ۲ عدد چشمی استفاده شده است، ولی باید به این نکته توجه داشته باشید که هر یک از این چشمی‌ها که فردی را ببینند. چراغ همین فضا را روشن می‌کنند و از نظر فنی گفته می‌شود که این دو چشمی هر دو مربوط به یک منطقه می‌باشند.

ج) حساسیت و محدوده دید چشمی‌ها
حساسیت چشمی‌های متداول در بازار معمولا با یک رنج محدود معرفی می‌شود، مثلا ممکن است یک نوع چشمی در راهنمای مصرف کننده خود اعلام کند حساسیت این محصول ۶-۱۲ متر است. این بدان مفهوم است که تا شعاع ۶ متری فضای مقابل چشمی کاملا تحت پوشش است، ولی تا شعاع ۱۲ متر را هم ممکن است ببینند. آنچه در استفاده از این سنسور‌ها بعنوان چشمی اتولایت باید مورد توجه قرار گیرد آن محدوده ۶ متری خواهد بود تا مطمئن شوید، حتمأ فضای مورد نظر پوشش داده خواهد شد. عمومأ عمق دید یک رادار یا چشمی معمولا برای پوشش یک اتاق ۱۲ متری کافیست.

مسئله دیگری که باید در جانمایی رادار‌ها توجه کنید جهت عبور و مرور در مقابل یک رادار است. کمترین حساسیت یک رادار زمانی است که فرد به سمت رادار حرکت می‌کند. بطور مثال اگر در یک راهرو، راداری را درست در مقابل راهرو و در مسیر حرکت نصب کنید احتمالا باید فرد بیش از یک یا دو قدم وارد راهرو شود تا رادار او را ببیند.

عکس این مسئله زمانی است که فرد در جهت عمود بر زاویه نگاه چشم حرکت کند. در این حالت حساسیت رادار حداکثر خواهد بود. در شکل زیر به محض ورود فرد او را تشخیص خواهد داد.

رادار پرتو‌هایی را از خود ساطح می‌کند که به صورت شعاعی از آن دور می‌شوند. هر گاه حرکت در جهت عمود بر این پرتو‌ها انجام شود رادار با حساسیت بیشتر عمل خواهد کرد. حال با در نظر گرفتن موارد فوق بهترین جانمایی رادار را در هر فضایی به راحتی تشخیص خواهید داد.

با همین روش اولویت‌های جانمایی رادار به ترتیب ارجحیت از شماره ۱ تا ۴ در یک اتاق مستطیل در شکل زیر نمایش داده شده است. همانطور که ملاحظه می‌کنید محل R ۴ کمترین حساسیت را در هنگام ورود به اتاق خواهد داشت.

نحوه پوشش بهتر یک محیط با دو عدد رادار
زمانی برای پوشش یک فضا بیش از یک رادار استفاده می‌کنیم که دامنه شعاعی یک رادار قادر به همپوشانی کامل آن نباشد. این شرط، دو حالت را در بر می‌گیرد:
الف: زمانی که مساحت فضای مورد نظر زیاد باشد.
ب: زمانی که مقدار حرکت افراد در آن فضا اندک باشد.
مورد الف کاملا روشن است، ولی در خصوص حالت ب باید این نکته را مجددا یاد آوری کنم که رادار زمانی تحریک می‌شود که حرکت خود را ببیند و اگر شخصی در یک قسمت از خانه بدون حرکت بایستد توسط رادار دیده نخواهد شد. این مسئله اغلب در سالن خانه که متراژ بیشتری دارد و از طرفی محل پذیرایی میهمان است و ممکن است حرکت کمتری در آن باشد مورد توجه است. تصور کنید در سالن یک خانه مثالی فردی بر روی مبل نشسته است بسته به اینکه در چه قسمتی از سالن باشد ممکن است جانمایی رادار برای پوشش دادن حرکات او کامل یا ناقص باشد. بطور مثال اگر شکل زیر را در نظر بگیرید بیشترین حرکات این فرد جهت خم شدن روی میز و پذیرایی) درست در راستای دید رادار R۱ است؛ و بر اساس آنچه قبلا گفته شد می‌دانید رادار R۱ کمترین حساسیت را در این جهت دارد. در این صورت پس از اتمام زمان روشنایی اتوماتیک چراغ‌ها خاموش خواهند شد. حال حرکت همین فرد را نسبت رادار به R۲ بررسی کنیم، ملاحظه می‌کنید که جهت حرکات احتمالی فرد عمود بر پرتو‌های شعاعی دید رادار است و این رادار با حساسیت بسیار بیشتری نسبت به ۱ R فرد را می‌بیند. بنا براین در یک حالت کلی می‌توان گفت برای پوشش کامل چنین فضایی بهتر است حداقل ۲ رادار استفاده کنیم و البته دقت داشته باشید که جهت دید رادار‌ها باید عمود بر یکدیگر باشد. تا با توجه به حساسیت دید متفاوت نسبت به هم بتوانند نقاط ضعف یکدیگر را بپوشانند.

نکته آخر
در جانمایی رادار‌ها باید بهترین محل را از این حیث پیدا کنید که تمام فضا تحت پوشش رادار قرار گیرد، ولی باید به این مسئله نیز توجه داشته باشید که فقط همین فضا تحت پوشش قرار گیرد. بطور مثال اگر بخواهید یک سالن مستطیل را به دو قسمت تقسیم کنید در حالی که هیچ دیوار یا مانعی بین آن‌ها نیست چطور عمل می‌کنید؟ توجه کنید منظور این است که چراغ‌های سالن در دو سری جداگانه روشن شوند. اگر جانمایی رادار‌ها مانند شکل اول باشد، تمام فضا تحت پوشش است، ولی هر رادار علاوه بر منطقه خود منطقه دیگری را نیز می‌بیند، حال به شکل دوم توجه کنید R۱ قسمت الف و R۲ فقط قسمت ب را می‌بینند. بعبارتی هر رادار باید فقط فضای مورد نظر را کامل ببیند.

توجه: برای آشنایی بیشتر با مطالب این مبحث به خبرهای آشنایی با BMS و آموزش BMS مراجعه شود.