پایتختی که 5 سال از روشنایی کامل آن می‌گذرد
مسئله تأمین برق و روشنایی کابل در گذشته شاهد چالش‌های زیادی بوده به طوری که تا چند سال پیش این شهر در تاریکی نسبی به سر می‌برد، اما امروز اکثر محلات این شهر به مدد برق وارداتی از روشنایی کافی برخوردارند.
مسئله تأمین برق و روشنایی کابل در گذشته شاهد چالش‌های زیادی بوده به طوری که تا چند سال پیش این شهر در تاریکی کامل به‌سر می‌برد، اما امروز اکثر محلات این شهر روشنایی کامل دارند.
برق و روشنایی کابل پیشینه‌ای نه‌چندان طولانی دارد، اما نسبت به برخی از مهم‌ترین شهرهای کشورهای منطقه دارای تاریخچه خوبی است.
کاخ شاهی نخستین میزبان برق در افغانستان
بر اساس گزارش‌ها، برق برای نخستین بار در زمان زمامداری «عبدالرحمن خان» شاه سابق افغانستان که حدود یک قرن از زمامداری وی می‌گذرد، استفاده شد و تاریخ‌نویسان تأکید دارند که در آن زمان فقط کاخ شاهی در افغانستان توسط برق تولیدی ژنراتورها روشن می‌شد.
پس از گذشت زمان و پیشرفت فنون و صنعت در جهان، روشنایی در افغانستان نیز گسترش پیدا کرد و اکثر این پیشرفت‌ها در زمان‌هایی صورت گرفته که وضع سیاسی مطلوب و امنیت نسبی در کشور حاکم بوده است.
پس از کاخ شاهی کابل که کاخ ریاست جمهوری کنونی است، مناطق مهم آن زمان که اطراف کاخ ریاست جمهوری محسوب می‌شد، توسط برق تولیدی ژنراتورها روشن می‌شد.
اما دیری نگذشت که سدهای برق «ماهیپر»، «نغلو»، «درونته» و «سروبی» برای روشنایی کابل و ولایت‌های همجوار پایتخت توسط دولت‌مردان افغانستان تأسیس و پس از مدتی به بهره‌برداری رسید.
در نخستین سال‌های تأسیس، این سدها بیشترین تولیدات برق را داشتند طوری که تنها ماهیپر که در سال 1345 هجری با داشتن 3 توربین تأسیس شده بود، توانایی تولید دست‌کم 66 مگاوات برق را داشت.
همین طور سدهای نغلو، درونته و سروبی با بیشترین تولید برق قادر به راه‌اندازی شرکت‌های بزرگ تولیدی و حتی ماشین‌های برقی شهر کابل شده و به ولایت‌های نزدیک پایتخت مانند پروان، ننگرهار و لوگر برق می‌فرستاد.
آغاز درگیری‌ها پایان روشنایی کابل
وضع روشنایی کابل تا زمان آغاز مجاهدت‌های مجاهدین افغانستانی در برابر اشغالگران شوروی مطلوب بود و این شهر با تولیدات سدهای یادشده از نظرانرژی خودکفا بود.
اما جنگ با اشغالگران و پس از آن درگیری‌های داخلی، سدهای برق را از کار انداخت و این سدها به صورت کامل تخریب شده و کابل در تاریکی کامل قرار گرفت.
زمان زمامداری طالبان که حدود 5 سال بود تمام مناطق کابل در تاریکی محض بسر می‌برد و آگاهان آن زمان کابل را به پایتخت تاریکی‌ها تشبیه می‌کردند.
چراغ‌های نفت‌سوز، شمع خانه‌های سردمداران طالبان
در این زمان، علاوه بر شهروندان عادی حتی خانه‌های مقامات ارشد طالبان توسط چراغ‌ها نفت‌سوز که نماد بیش از 100 سال پیش بود، روشن می‌شد و خبری از تولید و وجود شرکت‌های تولیدی در کشور نبود.
در این زمان تمام شرکت‌ها به دلائل مختلف از جمله نبود اعتماد به بقای دولت، ظلم و استبداد نظام طالبانی به مردم و سرمایه‌گذاران و همچنین نبود انرژی سبب انحلال آنها شد و افغانستان را به یک کشور صد در صد مصرفی تبدیل کرد.
نفس‌های تازه برق کابل با غْرش ژنراتورها
با این وجود و پس از آغاز زمامداری دولت جدید به رهبری «حامد کرزی» نخستین رئیس جمهور انتخابی افغانستان توجه کافی به انرژی شد و استفاده از تولیدات انرژی به صورت بی‌سابقه‌ای در کشور رشد کرد.
در نخستین سال‌های زمامداری کرزی که مطابق با سال‌های 2002 و تا 2003 میلادی بود، برق اندکی در شهر کابل وجود داشت که از تولید ژنراتورها بود، اما دولت کابل به زودی در تلاش برای انعقاد قراردادهای برق با کشورهای همسایه مانند جمهوری اسلامی ایران، ازبکستان، پاکستان و ترکمنستان برآمد.
برق‌های وارد شده از این کشور هنوزهم در ولایت‌های مرزی با این کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا حد زیادی توانسته مشکلات نبود برق و تاریکی‌ها را رفع کند.
پایتختی که 5 سال از روشنایی کامل آن می‌گذرد
در این میان کابل که به پایتخت تاریکی‌ها مشهور بود، با برق وارداتی ازبکستان و ترکمنستان اکثر محلات آن روشن شد و تا 5 سال پیش دست‌کم یک سوم شهروندان این شهر از نبود برق 24 ساعته رنج می‌بردند.
پس از انعقاد قرارداد و افزایش واردات برق از ترکمنستان بی‌برقی کابلی‌ها نیز رفع شد و همزمان با آن حضور سرمایه‌گذاران بیشتر در این شهر کلید خورد.
در این میان، آگاهان امور اقتصادی بارها دولت کابل را به دلیل اینکه توجه کافی و لازم به تولید برق نکرده مورد انتقاد قرار داده‌اند و معتقدند که دولت قادر به تولید برق با هزینه کمتر از برق وارداتی است.
پتانسیل افغانستان برای تولید برق
کوه‌های سربه فلک کشیده کابل، رودهای پْر از آب ولایت‌های همجوار شهر کابل زمینه تولید برق حرارتی، آبی و بادی را به افغانستانی‌ها داده و در کنار اینکه سدهای برق مانند نغلو، سروبی و ماهیپر قابلیت بازسازی را دارند، اما هنوز کابلی‌ها از برق وارداتی استفاده می‌کنند.
سد ماهیپر با داشتن 3 توربین که زمانی قادر به تولید 66 مگاوات برق بود اکنون با یک توربین 19 مگاوات برق در ساعت تولید می‌کند که به هیچ وجه به تنهایی قادر به رفع مشکلات افغانستانی‌ها از ناحیه انرژی نیست.
با اینکه کار روی سدهای نغلو، درونته و سروبی جریان دارد، اما اکنون دست‌کم بیش از 80 درصد برق کابل وارداتی است و به همین دلیل آسیب‌پذیری زیادی دارد، طوری که در زمستان سال گذشته شاهد بی‌برقی کامل کابلی‌ها تا بیشتر از یک ماه بودیم.
برق و روشنایی کابل پیشینه‌ای نه‌چندان طولانی دارد، اما نسبت به برخی از مهم‌ترین شهرهای کشورهای منطقه دارای تاریخچه خوبی است.
کاخ شاهی نخستین میزبان برق در افغانستان
بر اساس گزارش‌ها، برق برای نخستین بار در زمان زمامداری «عبدالرحمن خان» شاه سابق افغانستان که حدود یک قرن از زمامداری وی می‌گذرد، استفاده شد و تاریخ‌نویسان تأکید دارند که در آن زمان فقط کاخ شاهی در افغانستان توسط برق تولیدی ژنراتورها روشن می‌شد.
پس از گذشت زمان و پیشرفت فنون و صنعت در جهان، روشنایی در افغانستان نیز گسترش پیدا کرد و اکثر این پیشرفت‌ها در زمان‌هایی صورت گرفته که وضع سیاسی مطلوب و امنیت نسبی در کشور حاکم بوده است.
پس از کاخ شاهی کابل که کاخ ریاست جمهوری کنونی است، مناطق مهم آن زمان که اطراف کاخ ریاست جمهوری محسوب می‌شد، توسط برق تولیدی ژنراتورها روشن می‌شد.
اما دیری نگذشت که سدهای برق «ماهیپر»، «نغلو»، «درونته» و «سروبی» برای روشنایی کابل و ولایت‌های همجوار پایتخت توسط دولت‌مردان افغانستان تأسیس و پس از مدتی به بهره‌برداری رسید.
در نخستین سال‌های تأسیس، این سدها بیشترین تولیدات برق را داشتند طوری که تنها ماهیپر که در سال 1345 هجری با داشتن 3 توربین تأسیس شده بود، توانایی تولید دست‌کم 66 مگاوات برق را داشت.
همین طور سدهای نغلو، درونته و سروبی با بیشترین تولید برق قادر به راه‌اندازی شرکت‌های بزرگ تولیدی و حتی ماشین‌های برقی شهر کابل شده و به ولایت‌های نزدیک پایتخت مانند پروان، ننگرهار و لوگر برق می‌فرستاد.
آغاز درگیری‌ها پایان روشنایی کابل
وضع روشنایی کابل تا زمان آغاز مجاهدت‌های مجاهدین افغانستانی در برابر اشغالگران شوروی مطلوب بود و این شهر با تولیدات سدهای یادشده از نظرانرژی خودکفا بود.
اما جنگ با اشغالگران و پس از آن درگیری‌های داخلی، سدهای برق را از کار انداخت و این سدها به صورت کامل تخریب شده و کابل در تاریکی کامل قرار گرفت.
زمان زمامداری طالبان که حدود 5 سال بود تمام مناطق کابل در تاریکی محض بسر می‌برد و آگاهان آن زمان کابل را به پایتخت تاریکی‌ها تشبیه می‌کردند.
چراغ‌های نفت‌سوز، شمع خانه‌های سردمداران طالبان
در این زمان، علاوه بر شهروندان عادی حتی خانه‌های مقامات ارشد طالبان توسط چراغ‌ها نفت‌سوز که نماد بیش از 100 سال پیش بود، روشن می‌شد و خبری از تولید و وجود شرکت‌های تولیدی در کشور نبود.
در این زمان تمام شرکت‌ها به دلائل مختلف از جمله نبود اعتماد به بقای دولت، ظلم و استبداد نظام طالبانی به مردم و سرمایه‌گذاران و همچنین نبود انرژی سبب انحلال آنها شد و افغانستان را به یک کشور صد در صد مصرفی تبدیل کرد.
نفس‌های تازه برق کابل با غْرش ژنراتورها
با این وجود و پس از آغاز زمامداری دولت جدید به رهبری «حامد کرزی» نخستین رئیس جمهور انتخابی افغانستان توجه کافی به انرژی شد و استفاده از تولیدات انرژی به صورت بی‌سابقه‌ای در کشور رشد کرد.
در نخستین سال‌های زمامداری کرزی که مطابق با سال‌های 2002 و تا 2003 میلادی بود، برق اندکی در شهر کابل وجود داشت که از تولید ژنراتورها بود، اما دولت کابل به زودی در تلاش برای انعقاد قراردادهای برق با کشورهای همسایه مانند جمهوری اسلامی ایران، ازبکستان، پاکستان و ترکمنستان برآمد.
برق‌های وارد شده از این کشور هنوزهم در ولایت‌های مرزی با این کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا حد زیادی توانسته مشکلات نبود برق و تاریکی‌ها را رفع کند.
پایتختی که 5 سال از روشنایی کامل آن می‌گذرد
در این میان کابل که به پایتخت تاریکی‌ها مشهور بود، با برق وارداتی ازبکستان و ترکمنستان اکثر محلات آن روشن شد و تا 5 سال پیش دست‌کم یک سوم شهروندان این شهر از نبود برق 24 ساعته رنج می‌بردند.
پس از انعقاد قرارداد و افزایش واردات برق از ترکمنستان بی‌برقی کابلی‌ها نیز رفع شد و همزمان با آن حضور سرمایه‌گذاران بیشتر در این شهر کلید خورد.
در این میان، آگاهان امور اقتصادی بارها دولت کابل را به دلیل اینکه توجه کافی و لازم به تولید برق نکرده مورد انتقاد قرار داده‌اند و معتقدند که دولت قادر به تولید برق با هزینه کمتر از برق وارداتی است.
پتانسیل افغانستان برای تولید برق
کوه‌های سربه فلک کشیده کابل، رودهای پْر از آب ولایت‌های همجوار شهر کابل زمینه تولید برق حرارتی، آبی و بادی را به افغانستانی‌ها داده و در کنار اینکه سدهای برق مانند نغلو، سروبی و ماهیپر قابلیت بازسازی را دارند، اما هنوز کابلی‌ها از برق وارداتی استفاده می‌کنند.
سد ماهیپر با داشتن 3 توربین که زمانی قادر به تولید 66 مگاوات برق بود اکنون با یک توربین 19 مگاوات برق در ساعت تولید می‌کند که به هیچ وجه به تنهایی قادر به رفع مشکلات افغانستانی‌ها از ناحیه انرژی نیست.
با اینکه کار روی سدهای نغلو، درونته و سروبی جریان دارد، اما اکنون دست‌کم بیش از 80 درصد برق کابل وارداتی است و به همین دلیل آسیب‌پذیری زیادی دارد، طوری که در زمستان سال گذشته شاهد بی‌برقی کامل کابلی‌ها تا بیشتر از یک ماه بودیم.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.