بررسی وضعیت ادغام وزارت نفت و نیرو
موضع گیری های متفاوت در تشکیل وزارت انرژی/ دیدگاه های مخالفان و موافقان ادغام
انتشار خبر ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی واکنش های متفاوتی در وزارت خانه های مختلف نفت و نیرو و فعالان بخش برق را در پی داشت. اوایل سال 1390 در دولت دهم، با تصمیم احمدینژاد و به بهانه اجرای ماده 53 قانون برنامه پنجم توسعه، تشکیل وزارت انرژی با ادغام نفت در نیرو کلید خورد اما پس از چند ماه جنجال میان دولت و مجلس، نهایتا این ادغام منتفی شد.
ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو در حد پیشنهاد است
معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه برخی درصدند انتظارت مردم از دولت را در پساتحریم افزایش دهند تا دولت هر چه تلاش میکند انتظارات برآورده نشود گفت: ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو در حد یک پیشنهاد است.
جهانگیری خبرهای منتشر شده در مورد انحلال وزارت نفت و نیرو و ادغام آنها در وزارتخانه جدید انرژی را در حد یک پیشنهاد دانست و گفت:در مورد این موضوع تصمیمی نگرفته نشده و نیاز به بحث کارشناسی است.
انحلال شتابزده وزارت نیرو نتایج خوبی بههمراه نخواهد داشت
به گزارش برق نیوز به نقل از تسنیم معاون برنامهریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو گفت: هرگونه شتابزدگی در مباحث تشکیلات دولت و تغییر در وزارتخانهها به نتایج خوبی نخواهد رسید؛ بلکه باید با دقت بیشتری اینگونه تصمیمات رسیدگی و بعد بهعنوان پیشنهاد مطرح شود.
علیرضا دائمی اظهار داشت: بحث انحلال وزارت نیرو هنوز قطعی نیست و در حد یک طرح و پیشنهاد است.
وی افزود: سازمان مدیریت و برنامه ریزی در تهیه لایحه برنامه ششم توسعه، انحلال وزارت نیرو را پیشنهاد داده که قرار است این پیشنهاد در هفته پیش رو در هیئت وزیران مطرح و در خصوص آن تصمیم گیری شود.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو تصریح کرد: هرگونه شتابزدگی در مباحث تشکیلات دولت و تغییر در وزارتخانهها به نتایج خوبی نخواهد رسید؛ بلکه باید با دقت بیشتری اینگونه تصمیمات رسیدگی و بعد بهعنوان پیشنهاد مطرح شود.
دائمی با بیان اینکه هرگونه اعمال تغییرات در ساختار دولت باید در جهت اصلاح باشد، گفت: اگر ادغامها و تغییرات بهصورت غیرواقعی باشد و همانطور که در گذشته نیز شاهد بودیم، برخی ادغامها بهصورت عمیق نبوده و هنوز پس از چند سال، دستگاههای زیرمجموعه یک نهاد دولتی نتوانستهاند خودشان را با وضعیت جدید تطبیق دهند، این ادغامهای غیرواقعی پس از مدتی موجب بروز مشکلات متعددی خواهند شد.
وی ادامه داد: اعتقاد شخصی من این است که برای انجام کاری به این بزرگی باید مطالعات جامعی صورت بگیرد و در خصوص انحلال وزارت نیرو، تا امروز در خود بدنه کارشناسی وزارت نیرو هیچگونه مطالعاتی انجام نشده است.
معاون وزیر نیرو با بیان اینکه وزارت نیرو در انجام مطالعات تشکیل وزارت انرژی و انحلال وزارت نیرو در قالب برنامه ششم نقشی نداشته، گفت: البته تشکیل وزارت انرژی، طرح جدیدی نیست و در گذشته نیز مطرح شده بود، اما انجام شتابزده آن در سال اول برنامه ششم مطمئناً به نتایج خوبی نخواهد انجامید.
وی افزود: نکات دیگری هم باید مورد توجه قرار گیرد که اساساً نهاد ملی آب کشور نمیتواند یک نهاد غیراجرایی باشد؛ سازمان حفاظت محیط زیست که ادغام بخش آب وزارت نیرو به این سازمان پس از انحلال وزارت نیرو پیشنهاد شده، یک نهاد اجرایی نیست.
دائمی با بیان اینکه به نظر میرسد در این خصوص مطالعات عمیقی صورت نگرفته، خاطرنشان کرد: نمیگویم این طرح و پیشنهاد از اساس نادرست است، شاید این موضوع یک ضرورت هم باشد و انجامش درست باشد، اما ابتدا باید مطالعه کنیم، بعد به اقناع و بعد به مرحله اجرا برسیم.
ادغام نفت و نیرو چالش میآورد
به گزارش برق نیوز به نقل از ایسنا عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران معتقد است که وزارتخانههای نیرو و نفت به لحاظ ساختاری با یکدیگر تفاوتهای جدی دارند و با توجه به مشکلاتی از جمله بدهیهای وزارت نیرو به بخش خصوصی و دولتی، ادغام این دو وزارتخانه با چالشهایی همراه خواهد بود.
حامد واحدی درباره مطرح شدن موضوع ادغام وزارت نیرو و وزارت نفت در پیشنویس برنامه ششم توسعه، گفت: معمولا برنامهها در کشور ما به صورت کامل اجرا نمیشوند. دلیل آن هم این است که در مسیر اجرا دچار تغییر میشود یا اینکه مجریان برنامه، روشی حاکم بر روح برنامه را اجرا نمیکنند.
وی با بیان اینکه موضوع ادغام برخی وزارتخانهها از جمله تشکیل وزارت انرژی به سالهای قبل برمیگردد و همواره موافقان و منتقدانی داشته است، ادامه داد: دو وزارتخانه نفت و نیرو با یکدیگر به لحاظ ساختاری بسیار متفاوت هستند و هر دو از وزارتخانههای چالشی محسوب میشوند. از سوی دیگر وزارت نیرو بدهی بسیارکلانی به بخش خصوصی و دولتی دارد و همچنین تا کنون استراتژی منظمی در خصوص تعیین قیمت آب و برق تهیه نشده است. این مسائل از جمله چالشهایی است که ادغام این دو وزارتخانه با آن روبرو خواهد بود.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران افزود: مزیت ادغام این دو وزارتخانه این است که برخی ابهامات و سوالات در حوزههای انرژی را از بین خواهد برد و میتواند باعث بهینه شدن شرکتهای مادرتخصصی شود و استفاده از کنتورهای هوشمند در این راستا میتواند به کوچک سازی دولت کمک کند.
واحدی در بخش دیگری از صحبتهایش درباره اینکه ادغام وزارتخانهها در گذشته تا چه میزان در کوچک سازی دولت موثر بوده است، گفت: مطمئنا اگر رویکرد وزارتخانهها درست باشد ادغامها میتواند به کوچک سازی دولت کمک کند. درگذشته آنگونه ای که انتظار میرفته وظایف سازمانها بعد از ادغام یکی نشده است اما مطمئنا در مواردی از جمله صورت وضعیتها و صورت حسابهای کشوری میتواند موثر باشد. برخی حوزهها مانند آب و گاز را نمیتوان با یکدیگر ادغام کرد، چرا که هر کدام باید منابع، مصارف و حوزههای تخصصی خود را داشته باشند.
ادغام فیزیکی وزارتخانه ها فایده ای ندارد
عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به لزوم ادغام راهبردی وزارتخانه ها گفت:ادغام راهبردی و نه فیزیکی وزارتخانه ها می تواند برای اقتصاد کشور مفید باشد .
به گزارش برق نیوز به نقل از موج حمیدرضا صالحی، نایب رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: بر اساس سند چشم انداز 20 ساله که برنامه های توسعه نیز باید در راستای آن باشند، مقرر شده است که با کوچک و چابک سازی دولت، از حجم آن کاسته شود و برنامه هایی چون ادغام وزارتخانه ها می توانند به چنین هدفی کمک کنند.
وی افزود: آنچه در این زمینه مهم است، ادغام راهبردی و نه صرفا فیزیکی وزارتخانه هاست کمااینکه پیش از این ادغام 2 وزارتخانه صنعت و بازرگانی نه فقط به کاهش تصدی گری دولت یاری نرساند که برعکس به افزایش حجم دولت نیز منتهی شد.
صالحی با بیان اینکه تغییر وزارتخانه ها در کشورهای توسعه یافته امری بدیهی است، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال می توان از کره جنوبی نام برد که با ایجاد تغییر و تحول های مکرر در چند وزارتخانه در نهایت وزارت انرژی، اقتصاد و صنعت تاسیس شد.
عضو اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر لزوم واقعی شدن قیمت حامل های انرژی، تصریح کرد: نباید فراموش کرد که بدون واقعی شدن قیمت ها، ادغام وزارتخانه ها هیچ تاثیر مثبتی نخواهد داشت چراکه ما را همچنان دست به گریبان با مشکلات فعلی خواهد ساخت چراکه در حال حاضر بخش قابل توجهی از منابع کشور صرف پرداخت یارانه ها می شود و این وضع باید اصلاح شود.
صالحی در پایان تاکید کرد: در عین حال باید با برنامه ریزی شرایطی ایجاد کرد که واقعی شدن قیمت ها در نهایت به افزایش درآمد مردم هم منتهی شود. برخی به ما انتقاد می کنند چرا به دنبال آزادسازی قیمت ها هستیم حال آنکه معتقدیم با اجرای درست آزادسازی قیمت ها، نه فقط شکوفایی اقتصادی بیشتری ایجاد می شود که جامعه بیشتری از کیک اقتصاد هم می برد.
تجمیع "انرژی" در یک وزارتخانه گام مثبت دولت است
یک کارشناس حوزه انرژی گفت: تجمیع سیاستگذاری حوزه انرژی در یک وزارتخانه و در دست گرفتن سکان کار توسط یک مدیر قطعا میتواند اثرات خوبی را برای کشور داشته باشد.
عزیزالله حاجولی با اشاره به مطرح شدن ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی در لایحه برنامه ششم توسعه، اظهار کرد: چندین سال است که تجمیع وزارتخانه نفت و نیرو مطرح بوده، اما هیچگاه صحبتی از سازمانی شدن وزارت نیرو نبوده است.
وی ادامه داد: اعتقاد شخصی من این است که اگر متولی انرژی کشور یکی باشد قطعا میتوان در توزیع و تامین سوخت و انرژی کارهای مفیدتری را انجام داد.
مدیرعامل شرکت تولید برق عسلویه با بیان اینکه وزارت نفت تامینکننده سوخت نیروگاهها است، تاکید کرد: اگر وظیفه تمام مواردی که در حوزه انرژی است زیر چرخ یک مجموعه قرار بگیرد میتواند موجب ارتقاء انرژی در کشور باشد.
حاجولی با اشاره به سیاستگذاری حوزه آب اظهار کرد: با توجه به اینکه بخش آب متفاوت از برق است و مخارج آب در حوزههای کشاورزی شرب و صنعتی تقسیم میشود و به نوعی هیچ ارتباطی با وزارت انرژی ندارد، میتوان گفت که باید مطالعه بیشتری در این حوزه صورت بگیرد.
وی ادامه داد: باید در حوزه نیروگاه آبی مشکلات اصلی را پیدا کرد به طور مثال به دلیل اینکه بیشترین مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است میتوان گفت که اگر وزارت نیرو با وزارت کشاورزی متصل شود، میتوان منافع خوبی را برای کشور به ارمغان آورد.
به گفته این کارشناس حوزه انرژی، زمانی که دربارهی ادغام وزارتخانه صحبت میشود باید تمام کارهای عمرانی و اجرایی در یک وزارتخانه قرار گیرد.
حاجولی اظهار کرد: به اعتقاد من تجمیع انرژی منهای دیدگاههای بخشینگری که در این حوزه وجود دارد، میتواند اثرات خوبی را برای کشور به وجود آورد.
وزارت انرژی تشکیل شود یا خیر؟باید نفت و برق را خصوصی کنیم
نائب رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت گفت: «نباید ادغام وزارت خانه ها به معنی اجماع آن ها باشد و دولت باید آرام آرام از قسمت بخش صنعت بیرون آید.»
پس از جنگ تحمیلی کوچک کردن دولت یکی از نخستین اقداماتی بود که مطرح شد ولی همچنان بر اساس نظر بسیاری از کارشناسان نظام اقتصادی و اجرایی دولت بزرگ است. آنان بر این باورند متاسفانه دولت ها تجربیات موفقی در باب خصوصی سازی و ادغام وزارت خانه ها نداشته اند به طوریکه اکثر شرکت هایی که به اسم خصوصی کار می کنند نیمه دولتی اند و تعداد شرکت های خصوصی بسیار کم است که حتی می توان آن ها را نادیده گرفت.
درحال حاضر ادغام پنج وزارتخانه در برنامه توسعه ششم آمده است که از این طریق دولت ۱۵ درصد کاهش یابد اما این طرح با واکنش های متفاوتی روبرو بوده است. گروهی این اتفاق را برای چابک سازی دولت مفید ارزیابی می کنند و برخی دیگر تجربه ناموفق ادغام وزارت بازرگانی و صنعت را دلیلی برای پایان دادن به اینگونه ادغام وزارتخانه ها عنوان می کنند.
در این رابطه سیامک صمیمی دهکردی، نائب رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت در گفت و گو با خبرگزاری خبرآنلاین به ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی اشاره کرد و پیرامون جزییات آن، اینگونه اظهار نظر کرد:« واقعیت این است که تمام دنیا به این سمت رفته اند که دولت نقش خود را به عنوان سیاست گذار تنها عمل کند و اجرای کار و انجام آن ها به عهده بخش مردمی و خصوصی باشد. در گذشته وزارت معادن و صنایع سنگین داشتیم. دولت آرام آرام این وزارتخانه ها را ادغام کرد و از بخش صنعتی که با بازرگانی هماهنگ است بیرون آمد و وزارت خانه صنعت ایجاد شد. دولت که نباید کار بازرگانی کند.»
او افزود:« سیاست ها باید با بخش تولید هماهنگ باشند. متاسفانه نباید بد اجرا کنیم و نباید به جای ادغام٫ اجماع کنیم. خود اصل بسیار درست و عاقلانه است ولی در اجرا باید درست اجرا شود.بخش انرژی را در کل دولت سیاست گذاری می کند و قطعا باید نفت و برق قسمت خصوصی داشته باشد»
نائب رئيس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت در باره قدرت اجرایی شدن این اصل گفت:« اصل مورد تایید است ولی باید به سمت برویم تا پتانسیل اجرا شدن آن نیز ایجاد شود. هر دفعه با آمادگی نداشتن اصل موضوع را اجرا نکنیم نمی توانیم این اصل را اجرا کنیم. بخش نفت تصدی گری زیادی دارد. در برق بیشتر از نفت تصدی گری وجود دارد. در بخش نفت بخش خصوصی ایجاد نشده است و باید به این سمت برویم و باید از امکانات بهره وری خوب استفاده کنیم.اگر بخش خصوصی در نفت باشد بهره وری آن نیز در دست می شود. دولت نمی خواهد که تصدی گری را رها کند و باید حکم باشد که دولت نیز بتواند این احکام را اجرا کند.»
واکنش های قبلی به ادغام وزارت نفت و نیرو
حمایت چیتچیان/تغییر موضع وزیر نیرو
در سال 1390 که دولت دهم قصد داشت وزارتخانههای نفت و نیرو را ادغام کند، مسئولان وزارت نیرو از این موضوع استقبال کردند و اتفاقا حمید چیتچیان وزیر نیروی فعلی نماینده تام الاختیار نیرو در کارگروه ادغام نفت و نیرو بود. چیت چیان در آن زمان، مشاور عالی وزیر و رئیس شورای مشاوران وزارت نیرو بود.
حضور وی به عنوان نماینده تام الاختیار نیرو در کارگروه ادغام نفت و نیرو، هرچند از جنبه شخصیت حقوقی او صورت گرفت، اما طبیعتا اگر وی با این موضوع مخالف بود هیچگاه قبول نمیکرد در کارگروه ادغام نفت و نیرو حضور یابد.
با این حال، چند ماه پیش که موضوع ادغام مطرح شد، چیتچیان صراحتا با آن مخالفت کرد؛ صراحتی که در زمان دولت دهم مطرح نشده بود.
وزیر نیرو با تاکید بر اینکه به طور کلی در کشور در خصوص ادغام هایی که صورت گرفته قضاوتها خیلی مثبت نیستند، تصریح کرد: در سال های قبل نیز در دولت های گذشته این ایده مکررا مطرح شده که وزارت نیرو و وزارت نفت در یک ساختار ادغام شوند، اما هر بار که این موضوع مطرح شده است، با استدلال های صورت گرفته در دولت و مجلس در نهایت مقرر شده این تصمیم اتخاذ نشود و همچنان دو تشکیلات، یکی برای برق و آب و دیگری برای نفت و گاز، مجزا از هم به کارشان ادامه دهند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه باید توجه داشت که به طور کلی در کشور در خصوص ادغام هایی که صورت گرفته، قضاوت ها، خیلی مثبت نیستند، ادامه داد: نمیخواهم بگویم هیچ توفیقی در این زمینه نداشته اند. خیر، توفیقات بزرگی هم داشته اند، اما همچنان عده ای هستند که معتقدند اگر این ادغام ها صورت نمی گرفت بهتر بود.
به عنوان نمونه برای ادغام وزارتخانه های مسکن و راه ، کار زیادی انجام شد و ادغام صورت گرفت اما همچنان عده ای معتقدند که بهتر بود ساختار این دو بخش به همان شکل قبلی خود باقی می ماند.
چیت چیان در ادامه گفت: همچنین می توان به جهاد سازندگی که در آن زمان خیلی فعال بود، اشاره کرد؛ خیلی ها معتقد هستند اگر همچنان این تشکیلات باقی می ماند اکنون می توانستیم در زمینه توسعه و عمران روستایی توفیقات بیشتری داشته باشیم.
وزیر نیرو بار دیگر با تاکید بر اینکه در تجربه هایی که در ادغام ها داشته ایم، مشاهده می شود نظرات بیانگر این مسئله است که همه کارشناسان، ادغام ها را قبول ندارند، افزود: نمی خواهم وارد مساله مربوط به وزارتخانه های جهاد سازندگی و مقوله راه و مسکن شوم بلکه می خواهم بگویم که تلقی ها همچنان تلقی های مثبتی نبوده است؛ لذا بر همین اساس با توجه به تجربیات در بخش انرژی و تجربه های اخذ شده در ادغام های دیگر، هیچ گاه از ابتدای تشکیل این دولت موضوع ادغام ها اعم از انرژی و غیر انرژی مطرح نشده و زمینه این بحث درحال حاضر در دولت مطرح نیست و دستگاه ها کار خود را به صورت طبیعی و در چارچوب قوانین موجود پیش می برند.
وزیر نیرو در پاسخ به این سئوال که اگر ادغام یا تفکیک ساختار مفید نیست چرا از خود بدنه وزارت نیرو زمزمه هایی مبنی بر لزوم تشکیل وزارت انرژی و وزارت آب شنیده می شود؟ گفت: اصولا دیدگاههای کارشناسی راجع به این مسئله بسیار بسیار متفاوت است.
با نگاهی به کشورهای گوناگون دیده می شود الگوهای مختلفی برای ساختارهای آب و برق وجود دارد، این مسئله نشان می دهد که دیدگاه های کارشناسی گوناگونی در این مورد در داخل وزارت نیرو، در خارج وزارت نیرو، در دانشگاه ها و در مجامع تصمیم گیری وجود دارد؛ ما الزامی نمی بینیم که همه نظرات کارشناسی را بر هم منطبق کنیم. مهم این است که اکنون وزارت نیرو در چارچوب ساختاری که دارد، با قوت کار خود را جلو می برد و همچنان جلو خواهد برد.
* سکوت زنگنه
در چند سال اخیر که در دولتهای دهم و یازدهم بحث تشکیل وزارت انرژی مطرح شده، بیژن زنگنه هیچگاه به طور رسانهای موضع خود را نسبت به این موضوع اعلام نکرده است.
سال گذشته نیز که این موضوع مطرح شد، وزیر نفت در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا بحث ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی مطرح است، پاسخ دیپلماتگونهای داد تا موضعش مشخص نشود: در این زمینه چیزی نشنیدهام و درباره چیزی که نشنوم نمی توانم صحبت کنم.
* مخالفت لاریجانی
علی لاریجانی رئیس مجلس به شدت با اقدام دولت دهم در ادغام وزارتخانه نفت در نیرو هم به لحاظ شکلی و هم به لحاظ محتوایی مخالف بود؛ با این حال مشخص نیست موضع او نیست به شیوه دولت یازدهم برای این ادغام چیست.
در هر حال، لاریجانی در 20 اردیبهشت سال 1390 در یک برنامه تلویزیونی در مورد طرح دولت دهم برای ادغام وزارتخانهها اینچنین گفت: این یک موضوع تعارفبرانگیز نیست یا یک موضوع اخلاقی که بتوان متواضعانه با آن برخورد کرد، زیرا این حق مردم است.
رئیس قوه مقننه ادامه داد: در برخی ادغامها مانند ادغام وزارت نفت و نیرو، نمایندگان ملاحظات جدی دارند و قرار هم نیست که صرفاً به خاطر اینکه لفظ انرژی در برگیرنده این دو وزارتخانه است آنها را ادغام کنیم. زیرا اصولا مشکل بر سر لفظ وزارتخانه نیست.
* حمایت قاطع کاتوزیان/اسکلت اصلی وزارت انرژی « نفت» است
حمید رضا کاتوزیان که در دولت یازدهم با حکم زنگنه به عنوان رئیس پژوهشگاه صنعت نفت منصوب شد، در سال 1390 از حامیان اقدام احمدینژاد در تشکیل وزارت انرژی بود.
او که در آن زمان رئیس کمیسیون انرژی مجلس بود در این باره گفته بود: اعتقاد دارم تشکیل وزارتخانه انرژی که مسائل مربوط به بخش انرژی کشور را بر عهده بگیرد، لازم و ضروریست.
وی افزود: وزارت نیرو به علت کم شدن حجم کاری و واگذاری بسیاری از شرکت های بزرگ تبدیل به وزارت خانه ای ستادی شده و می تواند در قالب یک معاونت وزارت نفت فعالیتش را ادامه دهد.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: باید به سمت تشکیل وزارت انرژی حرکت کنیم؛ وزارت نیرو یک معاونت آن شود و مابقی فعالیت وزارت نفت هم در همان وزارت انرژی متمرکز شود.
کاتوزیان ادامه داد: تشکیل وزارت انرژی آسیبی به وزارت نفت و نیرو نمی زند ،هم دولت به سمت کوچک سازی سوق پیدا می کند و هم کل فعالیت های بخش انرژی کشور اعم از تولید منابع هیدرو کربنات ، صادرات و فراورش و همچنین تولید انرژی الکتریکی که بخشی از انرژی کشور است، در قالب یک وزارتخانه متمرکز می شود.
وی افزود: این کاریست که سیستم قوه مجریه را به سمت چابکی بیشتر می برد و و تصمیم گیری ها با سهولت بیشتری انجام خواهد گرفت و بسیاری از مشکلات مرتفع می شود.
کاتوزیان تصریح کرد: این ادغام به نظر بنده اصلا سیاسی نیست، کما که ادغام وزارت صنایع و معادن وراه و مسکن و رفاه کار هم در پیش رو است.
آقای احمدی نژاد اگر می خواست می توانست وزیر نفت را بردارد ، مثل وزارت خانه های دیگر که این کار را انجام داد و منعی برای انجام این کار نداشت.
وی افزود: وزیر وزارتخانه ادغام شده انرژی باید کسی باشد که تجربه کافی و نگاه استراتژیک به مسائل کلان در حوزه انرژی داشته باشد و این موضوع از اهمیت زیادی بر خوردار است؛ اما تمام این اقدامات منوط بر ارائه لایحه از سوی ریس جمهور به مجلس است، که پس از آن ماموریت های جدید وزارتخانه تعین شود و مجلس تصویب کند.
به گفته کاتوزیان، هدف از موضوع ادغام در تشکیل وزارت بزرگ انرژی این است که اسکلت اصلی آن را نفت تشکیل میدهد و نیرو معاونت آن است. البته کار باید به گونهای باشد که به هیچ یک از این دو بخش لطمه وارد نشود.
وی با اشاره به برخی از دیدگاهها مبنی بر اینکه « در اثر این ادغام، تولید صیانتی آسیب میبیند» آن را غیرمرتبط با موضوع ادغام دانست و گفت: گفته میشود که بدنه وزارت نفت از چنین ادغامیراضی نیستند در این زمینه باید مطالعه کارشناسی برای ادغام صورت گیرد و باید گفت که بدنهها معمولا نسبت به ادغام مقاومت میکنند.
وی تاکید کرد که نظر شخصی وی آن است که ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو بر سرعت بخشیدن به تجمیع فعالیتهای بخش انرژی تاثیرگذار است.
وی در عین حال گفت: یک ملاحظاتی در این زمینه وجود دارد و آن اینکه بهتر است بخشی مثل آب و فاضلاب به جهاد کشاورزی یا محیط زیست انتقال یابد.
* مخالفت توکلی
احمد توکلی که در سال 1390 رئیس مرکز پژوهشهای مجلس بود، با اقدام دولت دهم در ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو مخالف بود و تلاش فراوانی برای جلوگیری از این کار انجام داد.
او در این باره گفته بود: نظر دولت دهم این بود که وزارت نفت با نیرو ادغام شود، اما کار کارشناسی مرکز پژوهشها نشان میدهد که اگر بخش آب و برق در وزارت نیرو تفکیک شود این کار قابل دفاع است. اگر آنگونه که برخی کارشناسان مستقل مطرح میکنند، وزارت نیرو به دو بخش آب و برق تفکیک شود، میتوان با حسن نظر با این کار برخورد کرد... چون با اجرای اصل 44 قانون اساسی حجم دولت کم میشود، با واگذاری بخشی از امور و مسئولیتها به مردم، مسئولیت وزارتخانه مانند گذشته سنگین نخواهد بود.
اگر این واگذاری ها به درستی انجام شود، ادغام وزارتخانهها مشکلی ایجاد نمیکند. البته اگر وزارت انرژی به دو بخش آب و برق تفکیک و بخش آب به وزارت جهاد کشاورزی و بخش برق به وزارت نفت واگذار شود، با قیدی که آقای احمدینژاد در خصوص اصل 44 به درستی ذکر کردند، اتفاق ناگواری نخواهد افتاد اما وزارتخانه با اهمیتی تشکیل خواهد شد. البته نحوه واگذاریها نیز در جای خود قابل بررسی و نقد است.
توکلی معتقد بود ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو با هم و ادغام وزارتخانههای رفاه با کار و صنعت با بازرگانی تلاش جریان انحرافی بوده است: من حدس میزنم که همین طور باشد.
به دلیل این که عزل وزیران با آن حکم اول که قانونی هم نبود و موجب اعتراض نمایندگان شد، این تصور را پیش آورد که چرا چنین کاری انجام شده است.
* مخالفت مرکز پژوهشهای مجلس
در سال 1390 مرکز پژوهشهای مجلس با اعلام نظر کارشناسی خود درباره ادغام وزارت نفت در وزارت نیرو اعلام کرد: این نوع ادغام فاقد هر گونه توجیه فنی، اقتصادی، نیروی انسانی متخصص و دیپلماسی بینالمللی است.
دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن این مرکز با بیان این مطلب که مسلما تشکیل وزارت انرژی برای کشور ضرورت دارد، افزود: با این وصف به نظر میرسد روشی که دولت دهم تصویب کرده یعنی ادغام وزارت نفت در وزارت نیرو فاقد هرگونه توجیه فنی، اقتصادی، نیروی انسانی متخصص، دیپلماسی بینالمللی، اجتماعی و نظایر اینهاست و این روش شاید راهی غیر از ابعاد فوق را پیگیری میکند که به صلاح کشور نیست.
اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان دارای وزارتخانه ی خاص انرژی می باشند
مهدی فرخی استاد دانشگاه با اعلام اینکه اقتصاد انرژی کشور هنوز مطلوب نیست و تنوع حامل های انرژی و همچنین میزان انرژی های تجدید پذیر به اندازه کافی گسترش نیافته است، گفت: بخش زیادی از انرژی کشور در بخش خانگی مصرف می شود و سهم بخش صنعت کمتر است در حالی که باید این روند برعکس شود و بیشتر انرژی در خدمت صنعت و تولید قرار گیرد.
وی افزود: همچنین شدت مصرف انرژی در کشور در مقایسه با کشورهای صنعتی و پیشرفته بسیار زیاد و گاهی تا 4 برابر هم است که باید اصلاح شود.
فرخی گفت: انرژی های تجدید پذیر مانند تولید انرژی از نیروی باد، انرژی خورشیدی، زمین گرمایی و نیروی امواج به ویژه در سواحل خلیج فارس کمتر مورد توجه قرار می گیرد در حالی که منبع عظیم برای تولید انرژی پاک به شمار می رود.
وی افزود: میزان مصرف سوخت در خودروهای کشور هم زیاد است و هنوز با استانداردهای جهانی هم از لحاظ کیفیت و هم کمیت مصرف سوخت فاصله داریم که امیدواریم دربرنامه ششم این خلاء ها برطرف شود.
با نگاهی بر تاریخچه تاسیس وزارت انرژی در سایر کشورها می توان پی برد که تقریبا اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان دارای وزارتخانه ی خاص انرژی می باشند که راهبردهای انرژی در حوزه نفت،گاز، آب، برق و... را مدیریت می کند.
البته وظایف وزارتخانههای انرژی در کشورهای مختلف طبق شرایط کشورها می تواند متغیر باشد.
طبق گزارش 9389 دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن در مجلس شورای اسلامی که در تاریخ دی ماه 87 پیرامون تشکیل وزارت انرژی انتشار یافت : در بررسی های به عمل آمده از 17 کشور توسعه یافته در میان وزارتخانه های این کشورها واژه نفت دیده نشده و در 4 تا از این کشورها عملیات مربوط به صنایع از طریق یک وزارتخانه انجام شده و عملیات مربوط به نیرو و انرژی نیز توسط همین وزارتخانه ها انجام می شود و در بین همین 17 کشور 4 کشور دیگر نیز وجود دارند که دارای یک وزارتخانه با عناوین نیرو،وزارت مهندسی نیرو و سوخت،وزارت انرژی اتمی و وزارت انرژی می باشند.
معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه برخی درصدند انتظارت مردم از دولت را در پساتحریم افزایش دهند تا دولت هر چه تلاش میکند انتظارات برآورده نشود گفت: ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو در حد یک پیشنهاد است.
جهانگیری خبرهای منتشر شده در مورد انحلال وزارت نفت و نیرو و ادغام آنها در وزارتخانه جدید انرژی را در حد یک پیشنهاد دانست و گفت:در مورد این موضوع تصمیمی نگرفته نشده و نیاز به بحث کارشناسی است.
انحلال شتابزده وزارت نیرو نتایج خوبی بههمراه نخواهد داشت
به گزارش برق نیوز به نقل از تسنیم معاون برنامهریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو گفت: هرگونه شتابزدگی در مباحث تشکیلات دولت و تغییر در وزارتخانهها به نتایج خوبی نخواهد رسید؛ بلکه باید با دقت بیشتری اینگونه تصمیمات رسیدگی و بعد بهعنوان پیشنهاد مطرح شود.
علیرضا دائمی اظهار داشت: بحث انحلال وزارت نیرو هنوز قطعی نیست و در حد یک طرح و پیشنهاد است.
وی افزود: سازمان مدیریت و برنامه ریزی در تهیه لایحه برنامه ششم توسعه، انحلال وزارت نیرو را پیشنهاد داده که قرار است این پیشنهاد در هفته پیش رو در هیئت وزیران مطرح و در خصوص آن تصمیم گیری شود.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو تصریح کرد: هرگونه شتابزدگی در مباحث تشکیلات دولت و تغییر در وزارتخانهها به نتایج خوبی نخواهد رسید؛ بلکه باید با دقت بیشتری اینگونه تصمیمات رسیدگی و بعد بهعنوان پیشنهاد مطرح شود.
دائمی با بیان اینکه هرگونه اعمال تغییرات در ساختار دولت باید در جهت اصلاح باشد، گفت: اگر ادغامها و تغییرات بهصورت غیرواقعی باشد و همانطور که در گذشته نیز شاهد بودیم، برخی ادغامها بهصورت عمیق نبوده و هنوز پس از چند سال، دستگاههای زیرمجموعه یک نهاد دولتی نتوانستهاند خودشان را با وضعیت جدید تطبیق دهند، این ادغامهای غیرواقعی پس از مدتی موجب بروز مشکلات متعددی خواهند شد.
وی ادامه داد: اعتقاد شخصی من این است که برای انجام کاری به این بزرگی باید مطالعات جامعی صورت بگیرد و در خصوص انحلال وزارت نیرو، تا امروز در خود بدنه کارشناسی وزارت نیرو هیچگونه مطالعاتی انجام نشده است.
معاون وزیر نیرو با بیان اینکه وزارت نیرو در انجام مطالعات تشکیل وزارت انرژی و انحلال وزارت نیرو در قالب برنامه ششم نقشی نداشته، گفت: البته تشکیل وزارت انرژی، طرح جدیدی نیست و در گذشته نیز مطرح شده بود، اما انجام شتابزده آن در سال اول برنامه ششم مطمئناً به نتایج خوبی نخواهد انجامید.
وی افزود: نکات دیگری هم باید مورد توجه قرار گیرد که اساساً نهاد ملی آب کشور نمیتواند یک نهاد غیراجرایی باشد؛ سازمان حفاظت محیط زیست که ادغام بخش آب وزارت نیرو به این سازمان پس از انحلال وزارت نیرو پیشنهاد شده، یک نهاد اجرایی نیست.
دائمی با بیان اینکه به نظر میرسد در این خصوص مطالعات عمیقی صورت نگرفته، خاطرنشان کرد: نمیگویم این طرح و پیشنهاد از اساس نادرست است، شاید این موضوع یک ضرورت هم باشد و انجامش درست باشد، اما ابتدا باید مطالعه کنیم، بعد به اقناع و بعد به مرحله اجرا برسیم.
ادغام نفت و نیرو چالش میآورد
به گزارش برق نیوز به نقل از ایسنا عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران معتقد است که وزارتخانههای نیرو و نفت به لحاظ ساختاری با یکدیگر تفاوتهای جدی دارند و با توجه به مشکلاتی از جمله بدهیهای وزارت نیرو به بخش خصوصی و دولتی، ادغام این دو وزارتخانه با چالشهایی همراه خواهد بود.
حامد واحدی درباره مطرح شدن موضوع ادغام وزارت نیرو و وزارت نفت در پیشنویس برنامه ششم توسعه، گفت: معمولا برنامهها در کشور ما به صورت کامل اجرا نمیشوند. دلیل آن هم این است که در مسیر اجرا دچار تغییر میشود یا اینکه مجریان برنامه، روشی حاکم بر روح برنامه را اجرا نمیکنند.
وی با بیان اینکه موضوع ادغام برخی وزارتخانهها از جمله تشکیل وزارت انرژی به سالهای قبل برمیگردد و همواره موافقان و منتقدانی داشته است، ادامه داد: دو وزارتخانه نفت و نیرو با یکدیگر به لحاظ ساختاری بسیار متفاوت هستند و هر دو از وزارتخانههای چالشی محسوب میشوند. از سوی دیگر وزارت نیرو بدهی بسیارکلانی به بخش خصوصی و دولتی دارد و همچنین تا کنون استراتژی منظمی در خصوص تعیین قیمت آب و برق تهیه نشده است. این مسائل از جمله چالشهایی است که ادغام این دو وزارتخانه با آن روبرو خواهد بود.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران افزود: مزیت ادغام این دو وزارتخانه این است که برخی ابهامات و سوالات در حوزههای انرژی را از بین خواهد برد و میتواند باعث بهینه شدن شرکتهای مادرتخصصی شود و استفاده از کنتورهای هوشمند در این راستا میتواند به کوچک سازی دولت کمک کند.
واحدی در بخش دیگری از صحبتهایش درباره اینکه ادغام وزارتخانهها در گذشته تا چه میزان در کوچک سازی دولت موثر بوده است، گفت: مطمئنا اگر رویکرد وزارتخانهها درست باشد ادغامها میتواند به کوچک سازی دولت کمک کند. درگذشته آنگونه ای که انتظار میرفته وظایف سازمانها بعد از ادغام یکی نشده است اما مطمئنا در مواردی از جمله صورت وضعیتها و صورت حسابهای کشوری میتواند موثر باشد. برخی حوزهها مانند آب و گاز را نمیتوان با یکدیگر ادغام کرد، چرا که هر کدام باید منابع، مصارف و حوزههای تخصصی خود را داشته باشند.
ادغام فیزیکی وزارتخانه ها فایده ای ندارد
عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به لزوم ادغام راهبردی وزارتخانه ها گفت:ادغام راهبردی و نه فیزیکی وزارتخانه ها می تواند برای اقتصاد کشور مفید باشد .
به گزارش برق نیوز به نقل از موج حمیدرضا صالحی، نایب رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: بر اساس سند چشم انداز 20 ساله که برنامه های توسعه نیز باید در راستای آن باشند، مقرر شده است که با کوچک و چابک سازی دولت، از حجم آن کاسته شود و برنامه هایی چون ادغام وزارتخانه ها می توانند به چنین هدفی کمک کنند.
وی افزود: آنچه در این زمینه مهم است، ادغام راهبردی و نه صرفا فیزیکی وزارتخانه هاست کمااینکه پیش از این ادغام 2 وزارتخانه صنعت و بازرگانی نه فقط به کاهش تصدی گری دولت یاری نرساند که برعکس به افزایش حجم دولت نیز منتهی شد.
صالحی با بیان اینکه تغییر وزارتخانه ها در کشورهای توسعه یافته امری بدیهی است، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال می توان از کره جنوبی نام برد که با ایجاد تغییر و تحول های مکرر در چند وزارتخانه در نهایت وزارت انرژی، اقتصاد و صنعت تاسیس شد.
عضو اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر لزوم واقعی شدن قیمت حامل های انرژی، تصریح کرد: نباید فراموش کرد که بدون واقعی شدن قیمت ها، ادغام وزارتخانه ها هیچ تاثیر مثبتی نخواهد داشت چراکه ما را همچنان دست به گریبان با مشکلات فعلی خواهد ساخت چراکه در حال حاضر بخش قابل توجهی از منابع کشور صرف پرداخت یارانه ها می شود و این وضع باید اصلاح شود.
صالحی در پایان تاکید کرد: در عین حال باید با برنامه ریزی شرایطی ایجاد کرد که واقعی شدن قیمت ها در نهایت به افزایش درآمد مردم هم منتهی شود. برخی به ما انتقاد می کنند چرا به دنبال آزادسازی قیمت ها هستیم حال آنکه معتقدیم با اجرای درست آزادسازی قیمت ها، نه فقط شکوفایی اقتصادی بیشتری ایجاد می شود که جامعه بیشتری از کیک اقتصاد هم می برد.
تجمیع "انرژی" در یک وزارتخانه گام مثبت دولت است
یک کارشناس حوزه انرژی گفت: تجمیع سیاستگذاری حوزه انرژی در یک وزارتخانه و در دست گرفتن سکان کار توسط یک مدیر قطعا میتواند اثرات خوبی را برای کشور داشته باشد.
عزیزالله حاجولی با اشاره به مطرح شدن ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی در لایحه برنامه ششم توسعه، اظهار کرد: چندین سال است که تجمیع وزارتخانه نفت و نیرو مطرح بوده، اما هیچگاه صحبتی از سازمانی شدن وزارت نیرو نبوده است.
وی ادامه داد: اعتقاد شخصی من این است که اگر متولی انرژی کشور یکی باشد قطعا میتوان در توزیع و تامین سوخت و انرژی کارهای مفیدتری را انجام داد.
مدیرعامل شرکت تولید برق عسلویه با بیان اینکه وزارت نفت تامینکننده سوخت نیروگاهها است، تاکید کرد: اگر وظیفه تمام مواردی که در حوزه انرژی است زیر چرخ یک مجموعه قرار بگیرد میتواند موجب ارتقاء انرژی در کشور باشد.
حاجولی با اشاره به سیاستگذاری حوزه آب اظهار کرد: با توجه به اینکه بخش آب متفاوت از برق است و مخارج آب در حوزههای کشاورزی شرب و صنعتی تقسیم میشود و به نوعی هیچ ارتباطی با وزارت انرژی ندارد، میتوان گفت که باید مطالعه بیشتری در این حوزه صورت بگیرد.
وی ادامه داد: باید در حوزه نیروگاه آبی مشکلات اصلی را پیدا کرد به طور مثال به دلیل اینکه بیشترین مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است میتوان گفت که اگر وزارت نیرو با وزارت کشاورزی متصل شود، میتوان منافع خوبی را برای کشور به ارمغان آورد.
به گفته این کارشناس حوزه انرژی، زمانی که دربارهی ادغام وزارتخانه صحبت میشود باید تمام کارهای عمرانی و اجرایی در یک وزارتخانه قرار گیرد.
حاجولی اظهار کرد: به اعتقاد من تجمیع انرژی منهای دیدگاههای بخشینگری که در این حوزه وجود دارد، میتواند اثرات خوبی را برای کشور به وجود آورد.
وزارت انرژی تشکیل شود یا خیر؟باید نفت و برق را خصوصی کنیم
نائب رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت گفت: «نباید ادغام وزارت خانه ها به معنی اجماع آن ها باشد و دولت باید آرام آرام از قسمت بخش صنعت بیرون آید.»
پس از جنگ تحمیلی کوچک کردن دولت یکی از نخستین اقداماتی بود که مطرح شد ولی همچنان بر اساس نظر بسیاری از کارشناسان نظام اقتصادی و اجرایی دولت بزرگ است. آنان بر این باورند متاسفانه دولت ها تجربیات موفقی در باب خصوصی سازی و ادغام وزارت خانه ها نداشته اند به طوریکه اکثر شرکت هایی که به اسم خصوصی کار می کنند نیمه دولتی اند و تعداد شرکت های خصوصی بسیار کم است که حتی می توان آن ها را نادیده گرفت.
درحال حاضر ادغام پنج وزارتخانه در برنامه توسعه ششم آمده است که از این طریق دولت ۱۵ درصد کاهش یابد اما این طرح با واکنش های متفاوتی روبرو بوده است. گروهی این اتفاق را برای چابک سازی دولت مفید ارزیابی می کنند و برخی دیگر تجربه ناموفق ادغام وزارت بازرگانی و صنعت را دلیلی برای پایان دادن به اینگونه ادغام وزارتخانه ها عنوان می کنند.
در این رابطه سیامک صمیمی دهکردی، نائب رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت در گفت و گو با خبرگزاری خبرآنلاین به ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی اشاره کرد و پیرامون جزییات آن، اینگونه اظهار نظر کرد:« واقعیت این است که تمام دنیا به این سمت رفته اند که دولت نقش خود را به عنوان سیاست گذار تنها عمل کند و اجرای کار و انجام آن ها به عهده بخش مردمی و خصوصی باشد. در گذشته وزارت معادن و صنایع سنگین داشتیم. دولت آرام آرام این وزارتخانه ها را ادغام کرد و از بخش صنعتی که با بازرگانی هماهنگ است بیرون آمد و وزارت خانه صنعت ایجاد شد. دولت که نباید کار بازرگانی کند.»
او افزود:« سیاست ها باید با بخش تولید هماهنگ باشند. متاسفانه نباید بد اجرا کنیم و نباید به جای ادغام٫ اجماع کنیم. خود اصل بسیار درست و عاقلانه است ولی در اجرا باید درست اجرا شود.بخش انرژی را در کل دولت سیاست گذاری می کند و قطعا باید نفت و برق قسمت خصوصی داشته باشد»
نائب رئيس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت در باره قدرت اجرایی شدن این اصل گفت:« اصل مورد تایید است ولی باید به سمت برویم تا پتانسیل اجرا شدن آن نیز ایجاد شود. هر دفعه با آمادگی نداشتن اصل موضوع را اجرا نکنیم نمی توانیم این اصل را اجرا کنیم. بخش نفت تصدی گری زیادی دارد. در برق بیشتر از نفت تصدی گری وجود دارد. در بخش نفت بخش خصوصی ایجاد نشده است و باید به این سمت برویم و باید از امکانات بهره وری خوب استفاده کنیم.اگر بخش خصوصی در نفت باشد بهره وری آن نیز در دست می شود. دولت نمی خواهد که تصدی گری را رها کند و باید حکم باشد که دولت نیز بتواند این احکام را اجرا کند.»
واکنش های قبلی به ادغام وزارت نفت و نیرو
حمایت چیتچیان/تغییر موضع وزیر نیرو
در سال 1390 که دولت دهم قصد داشت وزارتخانههای نفت و نیرو را ادغام کند، مسئولان وزارت نیرو از این موضوع استقبال کردند و اتفاقا حمید چیتچیان وزیر نیروی فعلی نماینده تام الاختیار نیرو در کارگروه ادغام نفت و نیرو بود. چیت چیان در آن زمان، مشاور عالی وزیر و رئیس شورای مشاوران وزارت نیرو بود.
حضور وی به عنوان نماینده تام الاختیار نیرو در کارگروه ادغام نفت و نیرو، هرچند از جنبه شخصیت حقوقی او صورت گرفت، اما طبیعتا اگر وی با این موضوع مخالف بود هیچگاه قبول نمیکرد در کارگروه ادغام نفت و نیرو حضور یابد.
با این حال، چند ماه پیش که موضوع ادغام مطرح شد، چیتچیان صراحتا با آن مخالفت کرد؛ صراحتی که در زمان دولت دهم مطرح نشده بود.
وزیر نیرو با تاکید بر اینکه به طور کلی در کشور در خصوص ادغام هایی که صورت گرفته قضاوتها خیلی مثبت نیستند، تصریح کرد: در سال های قبل نیز در دولت های گذشته این ایده مکررا مطرح شده که وزارت نیرو و وزارت نفت در یک ساختار ادغام شوند، اما هر بار که این موضوع مطرح شده است، با استدلال های صورت گرفته در دولت و مجلس در نهایت مقرر شده این تصمیم اتخاذ نشود و همچنان دو تشکیلات، یکی برای برق و آب و دیگری برای نفت و گاز، مجزا از هم به کارشان ادامه دهند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه باید توجه داشت که به طور کلی در کشور در خصوص ادغام هایی که صورت گرفته، قضاوت ها، خیلی مثبت نیستند، ادامه داد: نمیخواهم بگویم هیچ توفیقی در این زمینه نداشته اند. خیر، توفیقات بزرگی هم داشته اند، اما همچنان عده ای هستند که معتقدند اگر این ادغام ها صورت نمی گرفت بهتر بود.
به عنوان نمونه برای ادغام وزارتخانه های مسکن و راه ، کار زیادی انجام شد و ادغام صورت گرفت اما همچنان عده ای معتقدند که بهتر بود ساختار این دو بخش به همان شکل قبلی خود باقی می ماند.
چیت چیان در ادامه گفت: همچنین می توان به جهاد سازندگی که در آن زمان خیلی فعال بود، اشاره کرد؛ خیلی ها معتقد هستند اگر همچنان این تشکیلات باقی می ماند اکنون می توانستیم در زمینه توسعه و عمران روستایی توفیقات بیشتری داشته باشیم.
وزیر نیرو بار دیگر با تاکید بر اینکه در تجربه هایی که در ادغام ها داشته ایم، مشاهده می شود نظرات بیانگر این مسئله است که همه کارشناسان، ادغام ها را قبول ندارند، افزود: نمی خواهم وارد مساله مربوط به وزارتخانه های جهاد سازندگی و مقوله راه و مسکن شوم بلکه می خواهم بگویم که تلقی ها همچنان تلقی های مثبتی نبوده است؛ لذا بر همین اساس با توجه به تجربیات در بخش انرژی و تجربه های اخذ شده در ادغام های دیگر، هیچ گاه از ابتدای تشکیل این دولت موضوع ادغام ها اعم از انرژی و غیر انرژی مطرح نشده و زمینه این بحث درحال حاضر در دولت مطرح نیست و دستگاه ها کار خود را به صورت طبیعی و در چارچوب قوانین موجود پیش می برند.
وزیر نیرو در پاسخ به این سئوال که اگر ادغام یا تفکیک ساختار مفید نیست چرا از خود بدنه وزارت نیرو زمزمه هایی مبنی بر لزوم تشکیل وزارت انرژی و وزارت آب شنیده می شود؟ گفت: اصولا دیدگاههای کارشناسی راجع به این مسئله بسیار بسیار متفاوت است.
با نگاهی به کشورهای گوناگون دیده می شود الگوهای مختلفی برای ساختارهای آب و برق وجود دارد، این مسئله نشان می دهد که دیدگاه های کارشناسی گوناگونی در این مورد در داخل وزارت نیرو، در خارج وزارت نیرو، در دانشگاه ها و در مجامع تصمیم گیری وجود دارد؛ ما الزامی نمی بینیم که همه نظرات کارشناسی را بر هم منطبق کنیم. مهم این است که اکنون وزارت نیرو در چارچوب ساختاری که دارد، با قوت کار خود را جلو می برد و همچنان جلو خواهد برد.
* سکوت زنگنه
در چند سال اخیر که در دولتهای دهم و یازدهم بحث تشکیل وزارت انرژی مطرح شده، بیژن زنگنه هیچگاه به طور رسانهای موضع خود را نسبت به این موضوع اعلام نکرده است.
سال گذشته نیز که این موضوع مطرح شد، وزیر نفت در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا بحث ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل وزارت انرژی مطرح است، پاسخ دیپلماتگونهای داد تا موضعش مشخص نشود: در این زمینه چیزی نشنیدهام و درباره چیزی که نشنوم نمی توانم صحبت کنم.
* مخالفت لاریجانی
علی لاریجانی رئیس مجلس به شدت با اقدام دولت دهم در ادغام وزارتخانه نفت در نیرو هم به لحاظ شکلی و هم به لحاظ محتوایی مخالف بود؛ با این حال مشخص نیست موضع او نیست به شیوه دولت یازدهم برای این ادغام چیست.
در هر حال، لاریجانی در 20 اردیبهشت سال 1390 در یک برنامه تلویزیونی در مورد طرح دولت دهم برای ادغام وزارتخانهها اینچنین گفت: این یک موضوع تعارفبرانگیز نیست یا یک موضوع اخلاقی که بتوان متواضعانه با آن برخورد کرد، زیرا این حق مردم است.
رئیس قوه مقننه ادامه داد: در برخی ادغامها مانند ادغام وزارت نفت و نیرو، نمایندگان ملاحظات جدی دارند و قرار هم نیست که صرفاً به خاطر اینکه لفظ انرژی در برگیرنده این دو وزارتخانه است آنها را ادغام کنیم. زیرا اصولا مشکل بر سر لفظ وزارتخانه نیست.
* حمایت قاطع کاتوزیان/اسکلت اصلی وزارت انرژی « نفت» است
حمید رضا کاتوزیان که در دولت یازدهم با حکم زنگنه به عنوان رئیس پژوهشگاه صنعت نفت منصوب شد، در سال 1390 از حامیان اقدام احمدینژاد در تشکیل وزارت انرژی بود.
او که در آن زمان رئیس کمیسیون انرژی مجلس بود در این باره گفته بود: اعتقاد دارم تشکیل وزارتخانه انرژی که مسائل مربوط به بخش انرژی کشور را بر عهده بگیرد، لازم و ضروریست.
وی افزود: وزارت نیرو به علت کم شدن حجم کاری و واگذاری بسیاری از شرکت های بزرگ تبدیل به وزارت خانه ای ستادی شده و می تواند در قالب یک معاونت وزارت نفت فعالیتش را ادامه دهد.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: باید به سمت تشکیل وزارت انرژی حرکت کنیم؛ وزارت نیرو یک معاونت آن شود و مابقی فعالیت وزارت نفت هم در همان وزارت انرژی متمرکز شود.
کاتوزیان ادامه داد: تشکیل وزارت انرژی آسیبی به وزارت نفت و نیرو نمی زند ،هم دولت به سمت کوچک سازی سوق پیدا می کند و هم کل فعالیت های بخش انرژی کشور اعم از تولید منابع هیدرو کربنات ، صادرات و فراورش و همچنین تولید انرژی الکتریکی که بخشی از انرژی کشور است، در قالب یک وزارتخانه متمرکز می شود.
وی افزود: این کاریست که سیستم قوه مجریه را به سمت چابکی بیشتر می برد و و تصمیم گیری ها با سهولت بیشتری انجام خواهد گرفت و بسیاری از مشکلات مرتفع می شود.
کاتوزیان تصریح کرد: این ادغام به نظر بنده اصلا سیاسی نیست، کما که ادغام وزارت صنایع و معادن وراه و مسکن و رفاه کار هم در پیش رو است.
آقای احمدی نژاد اگر می خواست می توانست وزیر نفت را بردارد ، مثل وزارت خانه های دیگر که این کار را انجام داد و منعی برای انجام این کار نداشت.
وی افزود: وزیر وزارتخانه ادغام شده انرژی باید کسی باشد که تجربه کافی و نگاه استراتژیک به مسائل کلان در حوزه انرژی داشته باشد و این موضوع از اهمیت زیادی بر خوردار است؛ اما تمام این اقدامات منوط بر ارائه لایحه از سوی ریس جمهور به مجلس است، که پس از آن ماموریت های جدید وزارتخانه تعین شود و مجلس تصویب کند.
به گفته کاتوزیان، هدف از موضوع ادغام در تشکیل وزارت بزرگ انرژی این است که اسکلت اصلی آن را نفت تشکیل میدهد و نیرو معاونت آن است. البته کار باید به گونهای باشد که به هیچ یک از این دو بخش لطمه وارد نشود.
وی با اشاره به برخی از دیدگاهها مبنی بر اینکه « در اثر این ادغام، تولید صیانتی آسیب میبیند» آن را غیرمرتبط با موضوع ادغام دانست و گفت: گفته میشود که بدنه وزارت نفت از چنین ادغامیراضی نیستند در این زمینه باید مطالعه کارشناسی برای ادغام صورت گیرد و باید گفت که بدنهها معمولا نسبت به ادغام مقاومت میکنند.
وی تاکید کرد که نظر شخصی وی آن است که ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو بر سرعت بخشیدن به تجمیع فعالیتهای بخش انرژی تاثیرگذار است.
وی در عین حال گفت: یک ملاحظاتی در این زمینه وجود دارد و آن اینکه بهتر است بخشی مثل آب و فاضلاب به جهاد کشاورزی یا محیط زیست انتقال یابد.
* مخالفت توکلی
احمد توکلی که در سال 1390 رئیس مرکز پژوهشهای مجلس بود، با اقدام دولت دهم در ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو مخالف بود و تلاش فراوانی برای جلوگیری از این کار انجام داد.
او در این باره گفته بود: نظر دولت دهم این بود که وزارت نفت با نیرو ادغام شود، اما کار کارشناسی مرکز پژوهشها نشان میدهد که اگر بخش آب و برق در وزارت نیرو تفکیک شود این کار قابل دفاع است. اگر آنگونه که برخی کارشناسان مستقل مطرح میکنند، وزارت نیرو به دو بخش آب و برق تفکیک شود، میتوان با حسن نظر با این کار برخورد کرد... چون با اجرای اصل 44 قانون اساسی حجم دولت کم میشود، با واگذاری بخشی از امور و مسئولیتها به مردم، مسئولیت وزارتخانه مانند گذشته سنگین نخواهد بود.
اگر این واگذاری ها به درستی انجام شود، ادغام وزارتخانهها مشکلی ایجاد نمیکند. البته اگر وزارت انرژی به دو بخش آب و برق تفکیک و بخش آب به وزارت جهاد کشاورزی و بخش برق به وزارت نفت واگذار شود، با قیدی که آقای احمدینژاد در خصوص اصل 44 به درستی ذکر کردند، اتفاق ناگواری نخواهد افتاد اما وزارتخانه با اهمیتی تشکیل خواهد شد. البته نحوه واگذاریها نیز در جای خود قابل بررسی و نقد است.
توکلی معتقد بود ادغام وزارتخانههای نفت و نیرو با هم و ادغام وزارتخانههای رفاه با کار و صنعت با بازرگانی تلاش جریان انحرافی بوده است: من حدس میزنم که همین طور باشد.
به دلیل این که عزل وزیران با آن حکم اول که قانونی هم نبود و موجب اعتراض نمایندگان شد، این تصور را پیش آورد که چرا چنین کاری انجام شده است.
* مخالفت مرکز پژوهشهای مجلس
در سال 1390 مرکز پژوهشهای مجلس با اعلام نظر کارشناسی خود درباره ادغام وزارت نفت در وزارت نیرو اعلام کرد: این نوع ادغام فاقد هر گونه توجیه فنی، اقتصادی، نیروی انسانی متخصص و دیپلماسی بینالمللی است.
دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن این مرکز با بیان این مطلب که مسلما تشکیل وزارت انرژی برای کشور ضرورت دارد، افزود: با این وصف به نظر میرسد روشی که دولت دهم تصویب کرده یعنی ادغام وزارت نفت در وزارت نیرو فاقد هرگونه توجیه فنی، اقتصادی، نیروی انسانی متخصص، دیپلماسی بینالمللی، اجتماعی و نظایر اینهاست و این روش شاید راهی غیر از ابعاد فوق را پیگیری میکند که به صلاح کشور نیست.
اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان دارای وزارتخانه ی خاص انرژی می باشند
مهدی فرخی استاد دانشگاه با اعلام اینکه اقتصاد انرژی کشور هنوز مطلوب نیست و تنوع حامل های انرژی و همچنین میزان انرژی های تجدید پذیر به اندازه کافی گسترش نیافته است، گفت: بخش زیادی از انرژی کشور در بخش خانگی مصرف می شود و سهم بخش صنعت کمتر است در حالی که باید این روند برعکس شود و بیشتر انرژی در خدمت صنعت و تولید قرار گیرد.
وی افزود: همچنین شدت مصرف انرژی در کشور در مقایسه با کشورهای صنعتی و پیشرفته بسیار زیاد و گاهی تا 4 برابر هم است که باید اصلاح شود.
فرخی گفت: انرژی های تجدید پذیر مانند تولید انرژی از نیروی باد، انرژی خورشیدی، زمین گرمایی و نیروی امواج به ویژه در سواحل خلیج فارس کمتر مورد توجه قرار می گیرد در حالی که منبع عظیم برای تولید انرژی پاک به شمار می رود.
وی افزود: میزان مصرف سوخت در خودروهای کشور هم زیاد است و هنوز با استانداردهای جهانی هم از لحاظ کیفیت و هم کمیت مصرف سوخت فاصله داریم که امیدواریم دربرنامه ششم این خلاء ها برطرف شود.
با نگاهی بر تاریخچه تاسیس وزارت انرژی در سایر کشورها می توان پی برد که تقریبا اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان دارای وزارتخانه ی خاص انرژی می باشند که راهبردهای انرژی در حوزه نفت،گاز، آب، برق و... را مدیریت می کند.
البته وظایف وزارتخانههای انرژی در کشورهای مختلف طبق شرایط کشورها می تواند متغیر باشد.
طبق گزارش 9389 دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن در مجلس شورای اسلامی که در تاریخ دی ماه 87 پیرامون تشکیل وزارت انرژی انتشار یافت : در بررسی های به عمل آمده از 17 کشور توسعه یافته در میان وزارتخانه های این کشورها واژه نفت دیده نشده و در 4 تا از این کشورها عملیات مربوط به صنایع از طریق یک وزارتخانه انجام شده و عملیات مربوط به نیرو و انرژی نیز توسط همین وزارتخانه ها انجام می شود و در بین همین 17 کشور 4 کشور دیگر نیز وجود دارند که دارای یک وزارتخانه با عناوین نیرو،وزارت مهندسی نیرو و سوخت،وزارت انرژی اتمی و وزارت انرژی می باشند.
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
نمیدانم چرا انحلال شتابزده وزارت نیرو کار بدی است ولی تضعیف و انشقاق توانیر مطلوب!!!؟؟؟؟
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.