نحوه برق رسانی به مشترکین

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: نحوه برق رسانی به ساختمان‌ها و معیارهای واگذاری زمین پست به شرح زیر انجام می‌گیرد:

۱ - ۲ درمورد متقاضیان غیر دیماندی (متقاضیانی که مصرف آن‌ها کمتر از ۳۰ کیلووات باشد)، تشخیص مقدار برق درخواستی (برآوردمصرف واحد) براساس برآورد شرکت برق انجام می‌شود درحال حاضر انشعاب‌های ۳۲، ۲۵ و ۱۵ آمپر استاندارد هستند که انشعاب ۱۵ آمپر تابع ضوابط خاص است و برای مناطق روستایی و عرصه‌های زیر ۶۰ متر قابل درخواست می‌باشد.



۲ - ۲ برای متقاضیان دیماندی (متقاضیانی که مصرف آن‌ها ۳۰ کیلووات و بیشتر است)، تشخیص مقدار برق درخواستی. بر مبنای اعلام مراجع ذیصلاح یا درخواست مشترک است.



۳ - ۲ برای انشعاباتی باقدرت ۳۰ تا ۱۵۰ کیلووات برق درخواستی به صورت فشار ضعیف (ولتاژ ثانویه) داده شده و متقاضی ملزم به دادن زمین پست نمی‌باشد.

۴ - ۲ برای انشعاباتی با قدرت ۱۵۰ تا ۲۵۰ کیلووات برق به صورت اولیه یا ثانویه (به تشخیص شرکت برق) داده شده و متقاضی درصورتیکه شرکت برق نیازداشته باشد باید زمین مناسبی را طبق نظر این شرکت واگذارنموده و بهای آنرا به نرخ عادله دریافت نماید.


۵ - ۲ برای انشعابات با قدرت ۲۵۰ کیلووات به بالا تجهیز پست اختصاصی الزامی بوده و برق با ولتاژ فشار متوسط (اولیه) به متقاضی داده می‌شود و وی باید راساً نسبت به تبدیل آن اقدام نماید.

تبصره:

به هنگام برآورد مصرف هر ۲۵ آمپر تکفاز معادل پنج کیلووات و هر ۲۵ آمپر سه فاز معادل پانزده کیلووات منظورمی گردد.

۳ - ضوابط واگذاری برق آزاد (کنتور موقت):

۱ - ۳ براساس آیین نامه تکمیلی تعرفه‌های برق چنانچه محلی قبلا دارای انشعاب برق باشد، مالک موظف است پیش از تخریب ساختمان به شرکت برق اطلاع دهد تا کنتورهای موجود جمع آوری شده و کنتور موقت نصب گردد. مهندس ناظر موظف است به مالک تذکر لازم را در این مورد بدهد (مسوولیت هرگونه حادثه در این مورد به عهده مالک است).


۲ - ۳ درصورتی که تعداد واحدهای ساختمان به نحوی باشد که مصرف آن تابع بند ۴ - ۲ یا ۵ - ۲ بشود، قبل از هرگونه اقدامی برای برق ساختمان، شرکت برق موظف به تعیین تکلیف واگذاری زمین پست است؛ لذا مهندس ناظر باید مالک را آگاه نماید تا در زمان مناسب پیش بینی این مسئله را نموده و به شرکت برق مراجعه نماید.


۳ - ۳ ساختمان هایی که جنب شبکه‌های سه سیم و یا با سطح مقطع ضعیف هستند، برای دریافت برق موقت ممکن است نیاز به تقویت شبکه داشته باشند که امری زمان بر است. توصیه می‌شود در این مورد زودتر به شرکت برق مراجعه شود.


۴ - ۳ استفاده از برق آزاد بمنظور جوشکاری ممنوع است و در صورت نیاز باید از موتور جوش استفاده گردد.

۴ - نحوه کابل کشی تغذیه اصلی ساختمان:

۱ - ۴ در ساختمانهای با یک وجه مشرف به معابرعمومی، برق رسانی از وجه موجود و باتوجه به بندهای ۳ - ۴ و ۵ - ۴ انجام می‌شود.

۲ - ۴ در ساختمانهایی که از دووجه یا بیشتر به معابر عمومی مشرف می‌باشند، انتخاب مسیر برق رسانی از طریق استعلام از امور برق مربوطه مشخص می‌شود.


۳ - ۴ مصارف تازیر ۳۰ کیلووات می‌تواند از مسیر هوائی تغذیه شود.


چنانچه برقراری انشعاب از مسیرهای هوایی انجام شود لازم است مسیر لوله PVC در داخل دیوار از ارتفاع حداقل ۲ متر از کف معبر شروع شده و بنابه شرایط تابلوی کنتوری از بالا یا پایین تابلو منتهی به کلید اصلی تابلو وارد شود و درطول مسیر باید از حداقل تعداد زانو و اجباراً از نوع ۴۵ درجه استفاده گردد.


۴ - ۴ تغذیه تابلوی کنتوری برای مصارف ۳۰ کیلووات و بالاتر از طریق مسیر زمینی (منشعب از شبکه هوائی یا تابلو و یا جعبه انشعاب) انجام می‌شود. بدین منظور باید در داخل ساختمان از لوله PVC (حداقل نمره ۹۰) نصب شده در عمق ۸۰ سانتیمتری و درمحل خمش از زانوی ۴۵ درجه استفاده شود.

به نحوی که خروجی لوله در سمت معبر عمومی تا ۲۰ سانتیمتر به خارج از ساختمان امتدادیافته و در محل ورود به تابلو کنتور نیز دقیقاً به زیر کلید اصلی ورودی تابلو منتهی شود. قراردادن یک رشته سیم پیشرو جهت سهولت کابل کشی و کشیدن نوار زرد هشداردهنده روی لوله توصیه می‌شود. اگر به واسطه وجود پارکینگ در طبقه زیرین ساختمان، تعبیه لوله به روش فوق (دفنی) امکان پذیر نباشد، می‌توان روش هایی از قبیل: لوله یا سینی از سقف طبقه زیرین و یا پیش بینی لوله در بتن سقف (با رعایت شعاع خمش در محل ورود به بتن) و یا روش‌های مناسب دیگر را با هماهنگی امور برق مربوطه و مهندس ناظر استفاده کرد.


۵ - ۴ در مجتمع‌ها و ساختمانهای بزرگ که تعداد تابلوهای کنتوری بیش از یک دستگاه بوده و بین تابلو‌ها نیز کابل کشی ضرورت یابد کیفیت لوله گذاری و مسیر تغذیه با هماهنگی امور برق و مهندس ناظر تعیین می‌گردد.

۵ - نحوه ساخت و نصب تابلوی کنتور:

۱ - ۵ تابلوی کنتور را متقاضی بایستی با هماهنگی کامل مهندس ناظر و با عنایت به موارد زیرساخته و نصب نماید. در این مورد توصیه می‌شود از سازندگانی که مورد تائید شرکت برق هستند استفاده گردد تا از مسائل احتمالی بعدی جلوگیری شود.


۲ - ۵ نحوه و کیفیت ساخت تابلوی کنتوری:

۱ - ۲ - ۵ ضخامت ورق تابلو کمتر از ۱. ۵ میلیمتر نباشد.

۲ - ۲ - ۵ ارتباط بین فیوز‌ها و کنتور و کلیدهای مینیاتوری از طریق سیم افشان نمره ۶ باشد.



۳ - ۲ - ۵ ابعاد تابلو باید به گونه‌ای باشد که ارتفاع بالاترین کنتور از کف تمام شده حداکثر ۲۲۰ سانتیمتر و ارتفاع نمراتور پایین‌ترین کنتور از کف تمام شده حداقل ۸۰ سانتیمتر باشد.


۴ - ۲ - ۵ ابعاد تابلو باید براساس کنتورهای تک فاز الکترومکانیکی شیشه‌ای طراحی شود.


۵ - ۲ - ۵ درصورت نیاز به تعبیه سیم آنتن ـ. تلفن ـ. آیفون ـ. اعلام حریق و. پانل جداگانه‌ای جهت تابلو درنظرگرفته شود و این قسمت هیچگونه ارتباط الکتریکی با تابلو برق نداشته باشد.


۶ - ۲ - ۵ حفاظ روی قسمتهای برقدار داخل تابلو نصب شده باشد (روی کنتور‌ها ـ. کلیدهای مینیاتوری ـ. کلید فیوزی ـ. فیوزهای فشنگی ـ. شمش‌ها و ...)


۷ - ۲ - ۵ کلیه سیم‌ها به فاصله هر ۲۰ سانتیمتر با کمربند کابل بسته شده و یا در داخل داکت پلاستیکی قرارگیرند.


۸ - ۲ - ۵ سیم‌ها تماماً از نوع افشان و با روکش ترموپلاستیک و به سطح مقطع ۶ میلیمترمربع باشد.


۹ - ۲ - ۵ کلیه سرسیم‌ها درهر نقطه اتصال از فیوز فشنگی تا کنتور و کلید مینیاتوری و ترمینال باید قلع اندود یا مجهز به کابلشو بوده و دارای شماره باشند.


۱۰ - ۲ - ۵ ارتباطات و سیم کشی‌های بعد از کنتور تا ترمینال خروجی مطابق شکل A. (ضمیمه) می‌باشد.

۱۱ - ۲ - ۵ شمس ارت در محل نشان داده شده شکل A. (ضمیمه) بایستی از جنس مس جهت بستن سیم ارت واحدهای مسکونی درنظرگرفته شود.


۱۲ - ۲ - ۵ سوراخ روی شمش نول جهت بستن سرکابل ورودی بایستی با پیچ و مهره نیکلی نمره ۶ درنظرگرفته شود.


۱۳ - ۲ - ۵ در شکل A. نحوه اتصال یک سیم نول به کنتور و از کنتور به ترمینال خروجی مربوطه نشان داده شده است. بدیهی است بقیه کنتور‌ها نیز به همین صورت تغذیه می‌شوند.


۱۴ - ۲ - ۵ عمق تابلو باید به گونه‌ای باشد که کنتور‌ها از مجرای خود بیرون نزنند و ضمناً دارای قطر مناسب باشد تا ورود دست دست و یا ابزار به داخل تابلو امکان پذیر نباشد.


۱۵ - ۲ - ۵ رنگ تابلو از نوع کوره‌ای یا الکترواستاتیک باشد.


۱۶ - ۲ - ۵ روی کاور متحرک پلاک مناسبی جهت درج شماره شناسائی مشترک و شماره واحد ساختمانی وی درنظر گرفته شود.


۱۷ - ۲ - ۵ جهت نصب کنتور بر روی کفی تابلو لازم است کنتور بر روی پلی نصب گردد تا اولاً استحکام بیشتر شود و ثانیاً پیچ‌های مونتاژ کنتور از بدنه تابلو بیرون نزند.


۱۸ - ۲ - ۵ اگر محل کنتورهای تعبیه شده از تعداد تقاضای مشترکین بیشتر باشد باید کاور فلزی موقت به صورت پرچ شده روی کاور متحرک قرارگیرد.


۱۹ - ۲ - ۵ ارت نمودن بدنه تابلوی کنتوری الزامی می‌باشد.


۲۰ - ۲ - ۵ استفاده از کلیدهای قطع نشت جریان الکتریکی برای هر مشترک به صورت مجزا و مطابق شکل A. الزامی بوده و اتصال یک نول مشترک به همه یا تعدادی از کلیدهای قطع نشت جریان ممنوع می‌باشد.


۲۱ - ۲ - ۵ برای رنگ آمیزی شین‌های مسی باید از رنگ‌های استاندارد قرمز ـ. زرد ـ. آبی استفاده شود. بهتراست رنگ روکش سیم‌های مرتبط با هر فاز نیز با رنگ شینه آن مطابقت داشته باشد و شینه نول نباید رنگ شود و بهتراست رنگ روکش سیم‌های مرتبط با آن به رنگ مشکی انتخاب شود و سیم ارت به رنگ زرد با نوار سبز استفاده گردد.

۳ - ۵ نحوه نصب تابلو:


۱ - ۳ - ۵ تابلوی کنتور به سه روش توکار، روکار ایستاده و روکار دیوارکوب نصب می‌شود. در نوع ایستاده نصب تابلو روی پایه الزامی می‌باشد و جهت نصب تابلو به صورت دیوارکوب استفاده از رول بوت الزامی نصب تابلوهای بیش از ۱۲ کنتور به صورت دیوارکوب ممنوع می‌باشد.


۲ - ۳ - ۵ ارتفاع نصب تابلو بادرنظرگرفتن ضوابط زیر به ترتیب اولویت تعیین می‌گردد:


اولویت اول: بآکس تابلو در ارتفاع ۱۷۰ سانتیمتر از کف تمام شده قرارگیرد.

اولویت دوم: درصورت امکان پذیرنبودن اولویت اول حداکثر ارتفاع نمراتور بالاترین کنتور از ۲۲۰ سانتیمتر بالاتر و نمراتور پایین‌ترین کنتور حداقل از ۸۰ سانتیمتر پایین‌تر نباشد.


۳ - ۳ - ۵ تابلوی کنتور باید در نزدیکترین فاصله ممکن از درب ورودی اصلی ساختمان قرارگیرد به نحوی که به راحتی قابل دسترسی و قرائت باشد و همچنین به گونه‌ای نصب شود که مانعی در مسیر تردد افراد و وسائط نقلیه نباشد. مقابل تابلو حداقل ۱. ۵ متر فضای آزاد وجودداشته باشد و همچنین نصب تابلو برق زیر رامپ پله‌ها ممنوع می‌باشد و فاصله تابلو کنتور از تاسیسات آب و گاز باید حداقل ۶۰ و ۱۳۰ سانتیمتر باشد.


۶ - ضوابط اجرای سیستم ارت و چاه ارت:


۱ - ۶ نحوه اجرای سیستم ارت جهت رعایت سیستم TN-C-S در داخل ساختمان و T-T در شبکه عمومی و ایجاد تناسب بین این دو به نحویکه مشکلی از جهت ایمنی ساکنین و شبکه پیش نیاید بشرح بندهای زیر عمل می‌شود.


۲ - ۶ لازم است اتصال زمین مطابق بند (۶ - ۵) و لحاظ نمودن آخرین پیشرفتهای روز در زمینه احداث چاه ارت (استفاده از بنتونیت و سایر مواد کاهش دهنده مقاومت) با مقاومت حداکثر ۲ اهم اجرا شود. IEC- ۶۰۱۰۰) و (VDE- ۰۱۴۰ در اینصورت می‌توان با همبندی شمش‌های نول و ارت در محل تابلوی کنتور مشترکین، هم برای ارت کردن سیستم داخلی و هم برای زمین کردن بدنه تابلو، از اتصال زمین واحدی استفاده نمود.


۳ - ۶ لازم است مقدار مقاومت اتصال زمین توسط مهندس ناظر و نماینده شرکت برق اندازه‌گیری شود و از پذیرفتن ارتهای با مقاومت بالاتر از ۲ اهم جداً خودداری گردد. (به دلیل آنکه بی‌خطر بودن روش فوق بستگی بسیار زیادی به این مطلب دارد.)


۴ - ۶ در داخل ساختمان لازم است همبندی بنحو مؤثری رعایت شود و المانهای فلزی موجود در سازه با روش مناسب، اتصال الکتریکی مورد نیاز را داشته باشند تا در صورت بروز هرگونه اشکال احتمالی روی شبکه عمومی برق، امکان بروز حادثه برای ساکنین وجود نداشته باشد.

۵ - ۶ لازم است موارد فوق برای تمامی منازل، مغازه‌ها، واحدهای صنعتی و بطور کلی هرگونه متقاضی (بدون درنظر گرفتن متراژ و تعداد طبقات) انجام شود.

لازم است اندازه‌گیری مستمر ارتهای نصب شده در ساختمان‌ها حداقل سالی یکبار انجام گردیده و در صورت بالاتر بودن از استاندارد نسبت به اصلاح ارت اقدام گردد. مسئولیت انجام این کار با مالک با مالکین است و وی می‌تواند بدین منظور از دفاتر مورد تأیید سازمان نظام مهندسی ساختمان استفاده نماید.


۶ - ۶ الزامات چاه ارت:

۱ - ۶ - ۶ جنس صفحه و میله ارت

با توجه به اینکه مقاومت ویژه خاک اصفهان بین ۲۰ تا ۱۰۰۰ اهم- متر و در مناطقی بیشتر است، انتخاب الکترودهای میله‌ای یا صفحه‌ای و … باید براساس مقتضیات محل، انجام گیرد. مقاومت الکترودهای میله‌ایی تقریباً برابر می‌باشد که r. مقاومت ویژه خاک و L. طول میله است. برای میله‌های معمول که مقدار L. برابر ۱. ۵ تا ۲. ۴۵ متر می‌باشد، ملاحظه می‌شود که الکترود میله‌ای بدون اتخاذ تدابیر تکمیلی به هیچ عنوان قادر به ایجاد مقاومت زیر W۲ نیست؛ لذا باید از الکترولیت مناسبی مانند بنتونیت یا الکترولیتهای دیگری که خواص الکتریکی و شیمیایی آن‌ها به تأیید مراجع ذیصلاح رسیده است استفاده کرد. در مورد الکترود صفحه‌ای مقاومت با رابطه تقریبی تعیین می‌شود که l. محیط صفحه الکترود است.


۲ - ۶ - ۶ جنس صفحه و میله:

بنا به توصیه VDE- ۰۱۴۰ الویت در بین الکترودهای موجود به ترتیب زیر است:

۱ فولاد گالوانیزه

۲ آهن روکش شده با سرب

۳ مس خالص

۴ میله فولادی کاپر ولد شده

۵ میله فولادی با روکش مس (اکسترودشده)


لذا لازم است از میله فولادی که دارای روکش گالوانیزه گرم به ضخامت حداقل ۹۰ میکرون باشد، بعنوان الکترود میله‌ای و از صفحه مسی با درجه خلوص ۹۹. ۹ % بعنوان الکترود صفحه‌ای استفاده شود. تجربه نشان می‌دهد الکترودهای صفحه‌ای نتایج بهتری نشان می‌دهند.


۳ - ۶ - ۶ نحوه اتصال سیم زمین به الکترود ارت

با توجه به اینکه چگونگی این اتصال نقش بسیار محسوسی در مقاومت نهایی و دوام الکترود دارد ترجیحاً از جوش انفجاری (CadWeld) استفاده شود.


۴ - ۶ - ۶ مقطع سیم اتصال دهنده به صفحه

طبق توصیه VDE و با توجه به شرایط موجود در استان اصفهان مقطع سیم رابط بین الکترود و بدنه از رابطه بدست می‌آید که ²Ik۱ ماکزیمم جریان اتصال کوتاه تک فاز است. چنانچه محاسبه این جریان به هر دلیل امکان‌پذیر نباشد، می‌توان از سیم نمره ۳۵ که حائز حاشیه اطمینان لازم است، استفاده نمود.

۷ - ضوابط نصب صاعقه گیر و هادی مربوطه:

عبور جریان بسیار زیاد صاعقه بیش از آنکه در کل شبکه آرماتور ساختمان پخش شود، بویژه در نزدیکی محل برخورد صاعقه به ساختمان، می‌تواند خسارت آفرین باشد، همچنین در صورت عبور این جریان از مسیرهای مقاومت‌دار ولتاژهای خطرناکی پدید می‌آید؛ لذا لازم است کلیه ساختمانهای مرتفع و یا ساختمانهائی که در نقاط مرتفع زمین و یا سایر نقاط صاعقه‌گیر احداث می‌شوند به صاعقه‌گیر مناسب تجهیز گردند.


۱ - ۷ لازم است از اتصال صاعقه‌گیر و هادی پایین‌رو آن به بدنه ساختمان جلوگیری شود و بهتر است هادی‌های پایین‌رو در گوشه‌های ساختمان و به صورت روی کار از بالا به سمت پایین ساختمان هدایت شود. اجرای هادی یا هادیهای پایین‌رو از درون داکتهای داخل ساختمان مجاز می‌باشد.


۲ - ۷ از داکت مخصوص هادی پایین‌رو برای هیچ سیستم دیگری بجز صاعقه‌گیر نباید استفاده نمود.


۳ - ۷ هادیهای پایین‌رو بایستی از ابتدا تا انت‌ها یکپارچه باشند و استفاده از هیچ مفصل یا اتصالی مجاز نمی‌باشد.


۴ - ۷ باتوجه به اینکه دسترس بودن هادی پایین رو برای افراد عادی می‌تواند خطرآفرین باشد استفاده از هادی بدون روکش در این موارد مجازنبوده و توصیه می‌شود از هادی با روکش فشار ضعیف ۱۰۰۰ ولت استفاده گردد.


۵ - ۷ هادیهای پایین‌رو بایستی فقط به شمارنده صاعقه و سپس به شین اصلی ارت (نقطه اندازه گیری چاه ارت) ساختمان متصل شود و به غیر از آن هیچ نقطه اتصال دیگری به شبکه ارت یا اجزاء فلزی ساختمان نداشته باشد.


۶ - ۷ سطح مقطع هادی پایین‌رو براساس استانداردهای متداول حداقل ۳۵ میلیمتر مربع است.

۸ -کلید حفاظت از جریان نشتی (RCCB):


براساس مقررات مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان، استفاده از کلید RCCB

(Residual Current Circuit-Breaker) برای کلیه ساختمان‌ها الزامی است. کلید RCCB انتخاب شده برای ساختمانهای مسکونی شهری باید حداقل شرایط و خصوصیات فنی زیر را دارا باشد:



۱ - ۸ تأیید استانداردهای ISIRI۶۷۰۰ و IEC۶۱۰۰۸ را داشته باشد.



۲ - ۸ جریان پس ماند عامل کلیدهای یاد شده حداکثر برابر با ۳۰ میلی آمپر باشد و به صورت غیرقابل تغییر (Fix) و بدون تأخیر زمانی باشد.



۳ - ۸ کلید مربوطه باید مناسب با شرایط محیطی محل نصب انتخاب گردد (از نظر دما و رطوبت)


۴ - ۸ کلید مربوطه قابلیت نصب در کنار دیگر تجهیزات تابلو برق را داشته باشد.


۵ - ۸ مناسبترین محل برای نصب کلید RCCB بلافاصله پس از کنتور برق انشعاب هر واحد (نوع تابلویی) می‌باشد.


دستورالعمل اعمال تخفیف حریم درجه یک خطوط انتقال و توزیع نیروی برق:

جدول- میزان حریم درجه یک خطوط انتقال و توزیع نیروی برق پس از اعمال تخفیف برحسب دریف ولتاژ خطوط نیروی برق (متر)