ناکارآمدی تعرفه های برق مناطق گرمسیری

به گزارش برق نیوز، در روزهای اخیر که گرمای کم سابقه تابستانی بر کشور حاکم است، مقامات دولتی خصوصاً وزارت نیرو به موازات درخواست برای مدیریت مصرف در ساعات پیک، دائماً از ضرورت افزایش تعرفه‌ها برای کنترل مصرف آب و برق سخن می‌گویند. وزیر نیرو تأکید می‌کند به ازای هر ۱۰۰۰ مگاوات افزایش ظرفیت تولید باید ۴۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری جدید صورت گیرد که این از توان وزارت نیرو خارج است و دولت هم بودجه‌ای جداگانه برای این موضوع اختصاص نداده است.

بد نیست کمی عقب‌تر برویم و برنامه وزارت نیرو در ابتدای دولت یازدهم را مرور کنیم. وزارت نیرو با پیش بینی این روز‌ها به درستی برنامه ریزی کرده بود که قیمت برق را به صورت پلکانی و متناسب با میزان مصرف از سوی مشترکان افزایش دهد به طوری‌که با رعایت عدالت در افزایش تعرفه‌ها بر حسب میزان مصرف مورد توجه قرار می‌گرفت. در آن طرح، خانوارهای کم مصرف، پرداخت ماهانه هزینه مصرف آب و برقشان تغییر ناچیزی می‌کرد، اما هر چه میزان مصرف بیشتر می‌شد، تفاوت نرخ مصرفی نیز بیشتر می‌شد، به عبارتی افزایش نرخ مصرفی آب و برق بیشتر از کسانی گرفته می‌شد که مصرف بیشتری داشته باشند و خانوارهای پرمصرف، رقم بیشتری پرداخت می‌کردند و در نتیجه مشترکان پرمصرف یا از مصرف بیش از نیاز خود دست می‌کشیدند یا هزینه افزایش ظرفیت تولید را از جیب خود به دولت پرداخت می‌کردند.

هیئت دولت با تشخیص مستقیم رئیس جمهور و احتمالاً به دلیل نگرانی از کاهش محبوبیت، این طرح بسیار خوب و کارشناسی شده را کنار گذاشت و به صورت سابق به افزایش سالانه و یکسان تعرفه‌ها برای همه مصرف کنندگان با هر میزان مصرف اقدام کرد که طبعاً پاسخگوی میزان افزایش مصرف در مشترکان بسیار پرمصرف را نمی‌کرد و نمی‌کند و نتیجه آن مخالفت غیرکارشناسی و سوءتدبیر امروز گریبان کشور را گرفته است.

در حال حاضر تعرفه گذاری نحوه دریافت پول برق مصرفی به صورت ناکارآمدی تعیین شده و با وجود آنکه خود تعرفه‌های برق به صورت پلکانی تعیین شده‌اند، اما اولاً تفاوت پلکان‌ها برای مصارف بالای الگوی مصرف، از بازدارندگی مناسبی برخوردار نیست و مشترکان پرمصرف انگیزه‌ای برای تغییر الگوی خود ندارند و ثانیاً میزان افزایش تعرفه در هر پله مصرف متناسب با فشار مصرف صاحبان آن پله بر شبکه نیست. کاش در دولت دوزادهم بعد از چهار سال، فهم شود که راه حل قبلاً وجود داشته است و فقط باید جسارت کرده و آن را اجرا کند.

راه حلی که اساس آن اصلاح تعرفه برق بر مبنای الگوی پلکانی - افزایشی است. در این الگو میزان مشخصی از مصرف را به عنوان الگو تعریف می‎کند و هزینه مصرف مازاد بر الگو با افزایش چشمگیری روبه‌رو خواهد شد و مصرف کمتر، از کانون افزایش قیمت خارج می‌شود. در این صورت مشترکان پرمصرف که بیشترین یارانه پنهان را نیز در حوزه برق دریافت می‌کنند، انگیزه بیشتری برای تغییر الگوی خود دارند و هزینه کمتری هم از طرف دولت پرداخت می‌شود.