بدهی ۱۴ هزار میلیارد تومانی وزارت نیرو/ نقطه قوت وزارت نیروی یازدهم

به گزارش برق نیوز، فرقی ندارد که بخواهیم از دولت یازدهم صحبت کنیم یا از دولت‌های هشتم تا دهم. در فاصله زمانی که مجلس هفتمی‌ها تثبیت قیمت‌ها را در سال پایانی دولت هشتم امضا کردند تا امروز بزرگ‌ترین مشکل ساختمان بزرگ شیشه‌ای ساکن خیابان نیایش است. حتی این موضوع در مقطع زمانی موجب شد برخی خبر‌ها حکایت از فروش این ساختمان برای پرداخت بدهی‌های معوق شده پیمانکاران داشته باشند؛ خبری که اگرچه قطعیت نیافت، اما توانست نشان دهد وزارت نیروی حال حاضر تمایل دارد بدهی‌های ١٤ هزار میلیارد تومانی‌اش به پیمانکاران و مجموعه نیرویی کشور را به هر قیمتی تسویه کند تا شاید هم بار این وزارتخانه سبک شود و هم با فراق بازتری پیمانکاران به اجرای پروژه‌های جدید بپردازند.

 

حسن روحانی در نیمه ابتدایی مرداد ماه ١٣٩٢، با انتخاب «حمید چیت‌چیان» که در دولت دهم با سمت قائم‌مقام وزیر نیروی دولت دهم مشغول به فعالیت بود نشان داد که قصد دارد با انتصاب فردی از بدنه این وزارتخانه که سابقه فعالیت وزارت نیرویی‌اش زیاد است به این وزارتخانه سر و سامانی بهتر دهد.

در آن زمان بسیاری از کارشناسان، وجود دیدگاه‌ها و عملکرد وزیر نیرو، را دلیلی برای انتخاب وی دانستند و پیش بینی کردند که وی یکی از گزینه‌های مناسب و قابل ستایش در حوزه وزارت نیرو است. در آن روز‌ها چیت‌چیان با ٢٧٢ رای موافق به عنوان یکی از وزرایی که مجلس به وی رای قاطع داده است به ساختمان نیایش رفت.

حمید چیت‌چیان (زاده ۱۳۳۶، تبریز)، مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی مکانیک (طراحی جامدات) از دانشگاه صنعتی امیرکبیر در سال ۱۳۶۴، کارشناسی ارشد را در رشته مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی امیرکبیر در سال ۱۳۷۴، کارشناسی ارشد در رشته مدیریت از مرکز آموزش مدیریت دولتی در سال ۱۳۷۶ و مدرک دانشوری مهندسی صنایع را از دانشگاه تربیت مدرس در سال ۱۳۸۴ اخذ کرده است.

وی در کارنامه خود عضویت در جهاد سازندگی استان آذربایجان شرقی در سال ۱۳۵۸، عضویت در سطوح فرماندهی سپاه و حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی از سال ۱۳۵۹ تا دی ماه ۱۳۶۶، نمایندگی مجلس شورای اسلامی دوره سوم (از حوزه انتخابیه تبریز) در خرداد ۱۳۶۷ تا خرداد ۱۳۷۱، عضویت در هیات رییسه مجلس سال دوم دوره سوم، عضویت و مخبریت کمیسیون نیرو را دارد.

عضویت در هیئت‌مدیره شرکت توانیر در خرداد ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵، عضویت در هیات‌مدیره سازمان برق ایران، معاونت وزیر نیرو در امور انرژی از آبان ۱۳۷۲ تا شهریور ۱۳۸۴، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو از آذر ۱۳۸۵ تا تیر ۱۳۸۷، قائم مقامی وزیر نیرو از شهریور ۱۳۸۴ تا آبان ۱۳۸۹، سمت مشاور عالی وزیر و رییس شورای مشاوران وزارت نیرو از آبان ۸۹، معاونت هماهنگی و نظارت فرآیندی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از شهریور ۱۳۹۰، و وزیر نیروی دولت یازدهم از دیگر سوابق کاری او است.

بدهی روی بدهی

به تازگی یکی از اعضای سندیکای برق میزان بدهی وزارت نیرویی‌ها را ١٤ هزار میلیارد تومان ذکر کرده است؛ بدهی‌ای که شاید نکته مثبت حضور او در راس وزارت نیرو است، اما هنوز هم یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که هر کس که در راس وزارت نیرو بنشیند با این معضل دست به گریبان است. حمید چیت چیان اواخر سال گذشته بود که در ارایه گزارش عملکردی‌اش اعلام کرده بود که بدهی ٣٢ هزار میلیارد تومان برقی‌ها در ابتدای دولت یازدهم به ٢٢ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است و این امر را به مدد تهاتر اوراق خزانه اسلامی مربوط دانست که دولت برای کاهش بدهی‌هایش به پیمانکاران و فعالان برقی داد. روالی که تنها به وزارت نیرو منوط نشد و وزارت راه هم به عنوان یکی دیگر از وزارتخانه‌های بدهکار دولتی با همین روال توانست از بار بدهی‌هایش کم کند.

این بدهی‌های چند هزار میلیارد تومانی برای وزارت نیرویی که پروژه‌های عمرانی معطل مانده زیادی دارد حکم ترمزی را داشت که موجب شد تا مشکلات باقی مانده از سال‌های قبل بر گردن این وزارتخانه بیش از پیش سنگینی کند؛ موضوعی که حتی موجب شد تا وزیر نیروی دولت یازدهم با همه تجارب گذشته‌اش اعلام کند که با وجود تدابیر دولت یازدهم تنها یک‌سوم مشکلات این صنعت برطرف شده است.

نکات مثبت وزارت نیرو

اگر چه نمی‌توان به وزیر نمره قبولی بالایی داد، اما وی را می‌توان جزو وزرایی نامید که توانست نمره قبولی کابینه را دریافت کند. در کارنامه وی در کنار اقدامات داخلی که توانست برای مجموعه وزارت نیرو محاسنی را به همراه داشته باشد توانست بخشی از برنامه‌های آتی این وزارتخانه را نیز مشخص کند.

افزایش توافق‌های فروش برق: در ادامه توافقات صورت گرفته برای فروش برق به همسایگان در فروردین ماه سال ۹۵ با سفر رییس‌جمهور به پاکستان مقرر شد صادرات برق به این کشور ۴۰ درصدِ میزان کنونی (تا سقف ۱۰۴ مگاوات) افزایش یابد. ایران و پاکستان سال ۹۴ تفاهمنامه‌ای به منظور افزایش حجم تبادل و صادرات برق تا مرز ۱۰۰۰ مگاوات امضا کردند و مقرر شد تا با پرداخت وام، نیروگاه و شبکه جدید انتقال برق به صورت مشترک از سوی دو کشور راه‌اندازی شود. براساس این طرح مقرر شد با ساخت یک نیروگاه جدید، برق تولیدی از زاهدان ایران به کویته پاکستان منتقل شود. البته پس از تعلیق توافق گازی تهران- اسلام‌آباد، وزیر نیرو هم پرداخت کمک مالی به پاکستان را برای ساخت شبکه انتقال یا ساخت نیروگاه برای صادرات برق به این کشور رد کرد تا عملا طرح ساخت شبکه انتقال برق ایران- پاکستان- هند تا اطلاع ثانوی منتفی شود. با این حال نمی‌توان از کنار تلاش‌های او برای افزایش سهم صادراتی برق ایران به راحتی گذشت.

کاهش تلفات برق: یکی از معضلات همیشگی شبکه برق تلفات برقی بود که سال‌های سال است کارشناسان در مورد آن هشدار می‌دهند و وزارت نیرو توانست در چهار سال گذشته این میزان را کاهش دهد. به گفته چیت چیان تلفات شبکه برق از حدود ۱۵ درصد به ۱۲ / ۸۵ درصد در انتهای سال ۹۳ رسید. وی شهریورماه سال ۹۴ نیز میزان تلفات برق را ۱۲ / ۳ درصد عنوان کرد. البته درست یک روز قبل از انتشار این آمار، معاون وزیر نیرو، بیان کرده بود که دولت موفق شده است تلفات شبکه توزیع را از ۱۵ درصد به ۱۱ / ۴ درصد برساند. همچنین او در آبان ماه سال ۹۵ اعلام کرد که درصد تلفات شبکه‌های توزیع به ۱۱ درصد کاهش یافته است.

پیگیری طرح «احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی»: هرچند طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در سال ۱۳۸۴ تصویب شد، ولی هیچگاه اجرا نشد. یکی از مهم‌ترین اقدامات چیت چیان در بخش مدیریت منابع آب زیرزمینی، در جریان انداختن این طرح است که در همین راستا اعتبارات تخصیص داده شده به این طرح در سال ۹۳ با ۵ برابر افزایش نسبت به سال پیش از آن به ۴۵۰ میلیارد و در سال ۹۴ نیز به ۶۰۰ میلیارد تومان رسید. آب‌های زیرزمینی به عنوان منابع اصلی تامین آب مصرفی کشور در بخش‌های مختلف، شناخته می‌شود؛ به طوری که بین ۵۵ تا ۶۰ درصد مصارف آب از این منابع تامین می‌شود. با این حال، در سال‌های گذشته مجموع اعتباراتی که برای احیا و حفظ این منابع در نظر گرفته شد، کمتر از ۲ درصد اعتبارات بخش آب بوده است.

کاهش تعرفه خرید تضمینی برق تجدید‌پذیر: بر اساس مصوبه جدید وزارت نیرو، نرخ خرید تضمینی هر کیلووات ساعت برق از منابع تجدیدپذیر کاهش یافت. این اتفاق دقیقا در شرایطی رخ داد که به دلیل اصرار دولت در جذب سرمایه‌های بخش خصوصی، شماری از کارآفرینان و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در تدارک حضور در حوزه تولید برق تجدید پذیر به ویژه برق خورشیدی بودند. پیش از این‌بار‌ها وزارت نیرو بر توسعه صنایع مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر و تلاش برای افزایش نرخ خرید تضمینی برق از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تاکید کرده بود. خاطرنشان می‌شود اواخر سال ۹۳ سند توسعه فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر نیز تصویب شد و به اجرا درآمد که در آن رسیدن به ظرفیت ۵ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا افق ۱۴۰۰ هدفگذاری شده است.

بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که نرخ خرید تضمینی برق تجدیدپذیر تا قبل از دولت جدید به ۱۸۶ تومان محدود بود که بعد از تصویب قانون «رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور» در سال ۹۴ دولت مکلف شد تا قیمت برق تضمینی را بر اساس میزان سوخت صرفه‌جویی شده محاسبه کند. بعد از این مصوبه، نرخ خرید برق تجدیدپذیر در دو مرحله از ۱۸۶ تومان به ۴۶۳ افزایش یافت. یک سال بعد، این قیمت برای انواع نیروگاه‌های تجدیدپذیر به صورت جداگانه تعیین شد (قیمت‌های سال ۹۴). اما از آنجا که قیمت نفت و سوخت فسیلی کاهش یافت، لذا از قیمت خرید تضمینی برق تجدیدپذیر نیز کاسته شد که نتیجتا تولیدکنندگان برق تجدیدپذیر متضرر شدند.

افزایش پلکانی تعرفه آب: از ابتدای مهرماه سال ۹۴ بنا بر پیشنهاد وزارت نیرو و با تصویب شورای اقتصاد، قیمت پله‌های بالای مصرف آب با درصد بالاتری نسبت به سایر پله‌ها افزایش یافت و در نتیجه در پی این تصمیم، مشترکین پرمصرف، اما کم تعداد هزینه بیشتری برای مصرف بی‌رویه آب خود می‌پردازند و متعاقبا انگیزه بیشتری برای اصلاح الگوی مصرف خود پیدا می‌کنند. اقدام فوق را می‌توان بر اساس نظام تعرفه‌گذاری پلکانی-افزایشی دانست. این نظام با توجه به روند مصرف عموم مردم، میزان مشخصی از هر حامل انرژی را به عنوان «الگوی مصرف مجاز» تعریف می‌کند و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزان‌تر تعیین می‌شود.

با عبور مصرف از مقدار الگو، قیمت به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد تا مشترکین پرمصرف با پرداخت هزینه واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود. به اعتقاد کارشناسان لازم است مشترکین در جریان الگوی مصرف آب خود قرار بگیرند که در این رابطه اضافه شدن پلکان‌های مصرف آب در قبض‌های صادر شده، راهکاری برای اهتمام مردم در رعایت الگوی مصرف آب است.

 

منبع: اقتصاد آنلاین