قدم نو رسیده برق، پای در بازار سرمایه

یاسر فلاح* - برق نیوز- برق آمد! همین یکسال پیش، بازار سرمایه روشن شد، نه خیلی پر نور، ولی سوسو کنان روشن ماند. حالا یکسال می گذرد، از روزی که بورسی‌ها، نفتی‌ها و برقی‌ها گرد هم آمدند تا به استقبال بورس چهارم بیایند در شروع کارش.

گام اول را 365 روز پیش برداشت. آرام‌و آهسته ولی پیوسته. چهارمین عضو بازار سرمایه درست یکسال پیش گام برداشتن را آغاز کرد. گامی بلند برای رسیدن به هدفی بلندتر. آرزوها اینجا در بورس انرژی به هم رسیدند تا برق و نفت صاحب یک بورس شوند.

19 اسفند 91 هرچند با مشکلات زیاد اما با همت دست اندرکاران روزی ملی شد. درست 10 روز مانده به روز ملی شدن صنعت نفت، این بار بازاری شکل گرفت تا فروش انرژی و قیمت گذاریش را شفاف کند. روزی که اولین قدم عضو تازه وارد بازار سرمایه با معامله سه محصول برق، زغال سنگ و قطران در آن برداشته شد.

برق به عنوان یکی از مهمترین حامل های انرژی پای در معاملات شفاف بورس گذاشت.

چهره تکیده صنعت برق دیگر قابل پنهان کردن نبود، خسته از تاریکی و غبار شفاف نبودن و بدهکارتر از هر بخش دیگر؛ انگار نه انگار که برق با ارزش با چه مشقتی تولید می شود. پولش اما راه گم می کرد. موضوعی که پیکره برق را خسته تر کرده بود.

بدهی های چند صد میلیونی شرکتهای توزیع به نیروگاهها و بدهی چند ده میلیاردی نیروگاهها به پیمانکاران کلافی ساخته بود سردر گم. کلافی که قرار است در روشنایی بورس انرژی پیدا شود. اینجا دیگر همه چیز شفاف است و نقد. خریدار پول می دهد و فروشنده به پولش می رسد. در بورس دیگر بدهی و نسیه نداریم. آنقدر خوب هست که فروشندگان برق (نیروگاه‌ها) محصول یک ماه بعد خود را نقدا می فروشند و پیش پیش پولش را می گیرند تا به هزار زخم خود بزنند.

خریداران هم (شرکتهای توزیع برق) برق خریداری شده را به من و شما می دهند تا پولش را با صدور قبض زنده کنند. چرخه ای که اگر بزرگ شود و اقتصادی که اگر حول محور بورس انرژی شکل گیرد رنگ و روی برق را بر می گرداند و پیکره اقتصاد برق را استوار می کند.
 
اتفاقی که استارت آن از یکسال پیش خورده است. قدم نو رسیده برق پای در بازار سرمایه گذاشت و قرار است با تکیه گاه بورس بر پای خود بایستد و از کمک و مساعدت دولت بی نیاز شود. اقتصادی که ارزشی 16 هزار میلیارد تومانی دارد تا حالا 100 میلیاردش به بورس آمده است.

نام انرژی اما در ایران با نفت گره خورده است. نفتی که 10 سال است پشت درهای بورس مانده و داخل نیامده است. بورس انرژی ولی در همین زمان کوتاه کاری کرده کارستان! حالا دیگر شرکت ملی نفت در بورس غریبه نیست، یک پا بورسی شده برای خودش! شرکت ملی نفتی که هرچند هنوز نفت سیاه بد بو را روانه بورس نکرده، اما جنس بهتری را در بورس انرژی چوب زده است. نام بنزین وحشی بر آن گذاشته اند. میعانات گازی یا مایعات همراه گاز که از اول آذر 92 مهمان ویژه رینگ داخلی بازار فیزیکی بورس انرژی شده است. اینروزها یک پای بازار بورس انرژی، برق و پای دیگرش میعانات گازی است. پالایشگاههای بخش خصوصی حالا دارند راحت تر نفس می کشند. خوراکشان را در بورس انرژی می خرند و آنها هم در فرایند قیمت گذاری سهیم هستند. همه راضی از شرایط جدید خرید و فروش؛ ولی این هم نتوانسته عطش فعالان حوزه انرژی و مالی را کم کند. انگار نفت با همه سیاهی و بدبویی اش علاج این تشنگی است.اتفاقی که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید دارد به واقعیت نزدیک می شود. حالا دق الباب نفت خام پشت درهای بورس شنیده شده و دستو دل نفتیها به بورسی شدن نفت می رود. دیگر حامل های انرژی هم دارند به خانه برمی گردند از حلال و متانول و آیزوریسایکل گرفته تا برش سنگین و آیزوفید و گازهای مایع...

معامله دو سه میلیون تومانی روز اول حالا در یک سالگی به 20 میلیارد تومان در یک روز هم رسیده و ارزش معاملات در بورس انرژی را 450 میلیارد تومانی کرده است.

درست یکسال پس از شروع رسمی معاملات در بورس انرژی ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی فصل جدیدی از فعالیت ملی چهارمین عضو بورسهای کشور را رقم زده است. آنجا که در سیزدهمین بند از این سیاست‌ها آمده است «تلاش برای جلوگیری از ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق متنوع کردن روشهای فروش، مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش و افزایش صادرات نفت، گاز و پتروشیمی» عناوینی که با اهداف و بیانیه ماموریت چهارمین بورس کشور انطباق کامل دارد.

بی شک تکیه بر این اصول و تجربه فروش نفت و گاز از طریق بورس و مشارکت دادن بخش خصوصی واقعی در فروش نفت و حامل های انرژی آرزوی مشترک فعالان حوزه انرژی کشور و فعالان اقتصادی است.

موضوعی که محقق شدن آن امکان فشار بر این بخش را به حداقل می رساند. اقتصادی که از طریق ساز و کارهای موجود و شفاف مقاوم شود به راحتی آسیب نخواهد دید.

درک قابلیت‌های این بورس برای ارتقای شفافیت، سلامت و انضباط مالی، تامین مالی و کمک به رشد وتوسعه پایدار کشور عزیزمان جمهوری اسلامی ایران اگر کافی نباشد، حتما لازم است.
 
می‌توان به آینده این بورس و نقش آفرینی آن در اقتصاد کشور کاملا خوش بین بود.
 
*مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل بورس انرژی