تاثیر صنایع فولاد برای خروج از بحران انرژی

به گزارش برق نیوز، مسئله بهره وری انرژی به دلیل وجود انرژی ارزان در کشور متاسفانه کمترین اهمیت را برای فولادسازان کشور داشته است. در راستای اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی لزوم اعمال قانون هدفمندی، خاص واحد‌های فولادی پر رنگ‌تر می‌شود.

صنعت فولاد یکی از صنایع مهم و در عین حال انرژی بر در دنیا محسوب می‌شود. عمده مصرف انرژی در صنعت فولاد در بخش آهن اسفنجی و کوره قوس است که مقدار قابل توجهی گاز و برق را شامل می‌شود. خوشبختانه به دلیل غنی بودن کشور در حوزه انرژی، مشکلی در زمینه تامین آن وجود ندارد، اما غنی بودن کشوری در یک حوزه به معنی افراط گرایی در آن حوزه نیست!

در حال حاضر حدود ۷۵ درصد از فولاد کشور توسط ۴ فولادساز با ظرفیت بیش از ۳ میلیون تن و الباقی توسط ۵۲ واحد با ظرفیت‌های زیر ۵۰۰ هزار تن تولید می‌شود.

این واحد‌های کوچک به خودی خود یکی از عوامل اصلی مصرف بالای انرژی در صنعت فولاد کشور هستند. کشور چین نیز تا سال گذشته تقریبا با چنین معضلی البته در مقیاس بسیار بزرگتر مواجه بود، اما اخیرا با اعمال سیاست‌های جدید و ادغام واحد‌های با ظرفیت پایین و همچنین تعطیلی برخی از واحد‌های غیربهره‌ور ساختار تولید را متحول کرده است.

قیمت انرژی در ایران بین تا قیمت انرژی در کشور‌های اروپایی است به عنوان مثال اگر هزینه انرژی در تولید فولاد اروپا بین ۱۰ تا ۱۲ درصد قیمت تمام شده باشد، این عدد در ایران به مراتب کمتر است، اما همچنان شاهد ضعف در این بخش مهم هستیم. به هیچ عنوان منصفانه نیست که وزارت نیرو، برقی را که هزینه تولیدش از قیمت فروشش فزونی دارد را با این نحوه مصرف در اختیار فولاد‌ساز قرار دهد.

صنعت فولاد حدود ۱۰ درصد از کل مصرف برق کشور را به خود اختصاص داده است. اگر با انجام بهینه‌سازی بتوان فقط ۱۰ درصد در مصرف برق واحد‌های فولادی صرفه جویی کرد، می‌توان حدود ۱ درصد از کل برق مصرفی کشور را کاهش داد که رقم قابل توجهی است.

فولادسازان به دلیل استفاده از انرژی ارزان، دلیلی برای سرمایه‌گذاری در بخش بهینه‌سازی مصارف انرژی خود نمی‌بینند.

از دیگر راه‌های کاهش مصرف انرژی، افزایش مصرف قراضه در کوره است که می‌تواند کاهش مصرف برق از ۵ تا ۳۰ درصد را برای فولادسازان به همراه داشته باشد. در حال حاضر میزان مصرف قراضه به طور متوسط حدود ۱۰% کوره است.

با افزایش این مقدار به ۲۰% حدود ۴۰ کیلووات ساعت برق به ازاء ۱ تن فولاد خام کاهش خواهد یافت که با تولید ۱۸ میلیون تن به روش کوره قوس سالیانه حدود ۷۲۰ گیگاوات ساعت در مصرف برق بدون کاهش راندمان تولید صرفه جویی خواهد شد.

همچنین با اعمال بهینه سازی و افزایش درصد قراضه مصرفی به طور همزمان حدود ۱۵% (معادل ۴/۲ تراوات ساعت) در مصرف انرژی واحد‌های فولادی صرفه‌جویی خواهد شد که می‌تواند بار بزرگی از دوش وزارت نیرو بردارد.

دولت نیز باید در پاسخ به این اقدامات تشویقات مناسبی در نظر بگیرد، تا فولادسازان به سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی سوق داده شوند. البته مشکلاتی در رابطه با تامین قراضه مورد نیاز فولادسازان وجود دارد که باید مورد توجه دولت قرار گیرد.

با بررسی سیاست‌های مختلف جهت بهبود وضع فعلی و همگام سازی فولادسازان در امر بهینه سازی، بهترین گزینه اعمال تعرفه پلکانی افزایشی (IBT) با در نظر گرفتن تمامی شرایط در هزینه مصرف انرژی کلیه فولادسازان کشور است تا از این طریق بتوان اهمیت موضوع انرژی را برای فولادسازان روشن ساخت. این ابزار که در اکثر کشور‌های پیشرفته دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد به دلیل انعطاف‌پذیری بالا موجب تنظیم مصرف و قیمت انرژی در درازمدت خواهد شد که این امر می‌تواند مشکلات مصارف انرژی صنعت فولاد کشور را به طور کامل برطرف کند.

بدیهی است با اعمال چنین سیاست‌های برد برد:

۱- مصرف برق و هزینه انرژی واحد‌ها کاهش خواهد یافت.

۲- بار سنگینی از دوش وزارت نیرو خصوصا در ساعات اوج بار و همچنین هزینه‌های نیروگاهی برداشته خواهد شد. ۳- شرکت‌های دانش بنیان داخلی که پیش از این به دلیل عدم استقبال فولادسازان در حوزه‌های دیگری مشغول به فعالیت بودند، فعالیت خود را در حوزه تکنولوژی‌های روز بهینه‌سازی از سر خواهند گرفت.

۴- قیمت تمام‌شده فولاد کاهش و به تبع آن حاشیه سود برای تولید‌کننده و رقابت‌پذیری آن، چه در صنایع بالادستی و پایین دستی افزایش خواهد یافت.

خمسه- کارشناس حوزه فولاد