قائم مقام سازمان انرژی اتمی عنوان کرد:
قائم مقام سازمان انرژی اتمی و رییس شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی در گفتگوی تفصیلی خود به سوال های بسیاری درباره آخرین وضعیت نیروگاه بوشهر، هزینه تعویض سوخت نیروگاه و ساخت نیروگاه های اتمی جدید در کشور همچون نیروگاه دارخوین و وضعیت برق هسته ای کشور پاسخ داد.
اتاق، بزرگ و قدیمی است تلویزیون ٢٤ اینچ که دیگر قیافه اش از یادمان رفته در اتاقش خودنمایی می کند، عکس شهدای هسته ای (مسعود علیمحمدی، مجید شهریاری و مصطفی احمدی روشن) هم کنار میزکار محمد احمدیان، قائم مقام سازمان انرژی اتمی قرار گرفته؛ میزش اما پر از کاغذ است. با ورود ما از پشت میزش بلند می شود و به گرمی استقبال می کند با عذرخواهی کار ناتمامش را تمام می کند و بعد برای انجام گفت و گویی که ٣ ماهی از درخواستش گذشته، مقابل ما می نشیند. سوالات با وضعیت کنونی نیروگاه اتمی بوشهر که به دلیل تعویض سوخت از مدار خارج شده ،آغاز می شود. او با آرامش به همه سوالاتی که درباره نیروگاه اتمی، برنامه های آتی برای تولید برق هسته ای و ساخت نیروگاه های جدید مطرح می شود، پاسخ می دهد.
به گزارش برق‌نیوز، مشروح گفت و گو با رییس شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی و معاون نیروگاهی سازمان انرژی اتمی ایران که عضو هیأت علمی دانشگاه صنعت آب و برق تهران (شهید عباسپور) نیز هست، در پی می آید:
با توجه به اینکه نیروگاه اتمی بوشهر وارد مرحله تعویض سوخت شده چه زمانی تعویض سوخت آن به پایان می‌رسد؟
اکثر نیروگاههای اتمی بسته به نوع فنآوری، سالانه یا یک‌سال و نیم یک‌بار سوخت را در حالتی که نیروگاه بطور کامل از مدار خارج شده، تعویض می‌کنند. البته تعداد محدودی از نیروگاهها هستند که سوخت را می‌تواند در حین کار تعویض کنند، یعنی نیازی نیست نیروگاه خاموش و بعد سوخت عوض شود. ولی غالب نیروگاههای هسته‌ای که از نوع راکتور آب سبک هستند باید راکتور از مدار خارج و سوخت تعویض شود. نیروگاه بوشهر هم از این قاعده مستثنی نیست این نیروگاه بعد از ٧ هزار ساعت کار که حدود ٣٠٠ روز میشود از مدار خارج و یک سوم از مجتمعهای سوخت این نیروگاه که داخل قلب راکتور قرار گرفته، با سوخت جدید تعویض و آرایش دو سوم دیگر از مجتمعهای سوخت توجه به محاسباتی که صورت گرفته، تغییر پیدا می‌کند. همزمان در همه جای دنیا از این فرصت برای یک سری تعمیرات که لازم است در خصوص تجهیزات نیروگاه انجام شود، استفاده می‌کنند.
یعنی هم اکنون تنها واحد نیروگاه بوشهر به طور کامل از مدار خارج شده است؟
محفظه راکتور هم اکنون باز شده و در حال تعویض سوخت و انجام تعمیرات هستیم. منتهی در مورد بوشهر چون امسال اولین سالی است که بعد از راه اندازی، تعویض سوخت انجام میشود، یک سری از کارهای اصلاحی که در دوران راه‌اندازی تصمیم گرفته شد که باید انجام شود، باید در همین مقطع صورت گیرد. این نارسایی‌ها به گونه‌ای بوده که باید صبر می‌کردیم تا نیروگاه از مدار خارج و بعد برطرف بشود. در نتیجه در این مقطع، یک مقدار کارها بیش از حد متعارفی است که فقط برای تغییر سوخت و تعمیرات معمول باید انجام می‌شد.
دقیقا چه زمانی تعویض سوخت آغاز و چه زمانی به پایان می‌رسد؟
از ١٥ بهمن ماه نیروگاه از مدار خارج شد و امیدواریم در اردیبهشت سال ٩٣ بعد از انجام تعمیرات برنامه‌ریزی شده و تعویض سوخت مجدد به مدار تولید برگردد.
با سوخت تعویضی چه می‌کنید؟
سوخت استفاده شده در راکتور از نظر فعل و انفعالات هسته‌ای فوق‌العاده فعال است. لذا مجتمع‌هایی را که از راکتور خارج می‌کنند، در استخری که برای نگهداری سوخت مصرفی تعبیه شده، به مدت ٣ تا ٥ سال نگهداری میشود تا فعل و انفعالات هسته‌ای آن کاهش پیدا کند، در این مدت سوخت باید دائماً خنک شود. بعد از این مرحله، سوخت که از حالت فوق‌العاده فعال خارج شده به انبار موقت برای نگهداری انتقال داده می شود تا بعد از آن به انبار دائم نگهداری سوخت انتقال داده شود.
انبار دائم سوخت که در ایران نیست؟
درباره واحد یکم نیروگاه بوشهر توافق شده که سوخت مصرف شده به روسیه بر گردانده شود.
یعنی بعد از ٥ سال منتقل می شود؟
حداقل بعد از ٥ سال منتقل میشود.
در این فاصله از لحاظ ایمنی مشکلی ایجاد نمی کند؟
سوخت مصرف شده، از نظر فعل و انفعالات هسته‌ای در آن مقطع زمانی که از راکتور در می‌آید، فعال است و همان‌طور که گفته شد باید خنک شود. اگر به هر دلیل این‌کار انجام نشود، دچار مشکلاتی خواهد شد، مشابه همان اتفاقاتی که در فوکوشیما افتاد. بخشی از مشکلات فوکوشیما بر می‌گشت به سوخت‌هایی که در استخرهای سوخت مصرف شده بودند و به دلیل اتفاق هایی که افتاد، زلزله و سونامی و قطع برق، قادر نبودند آنجا را خنک کنند. بنابراین پیش بینی‌های متعددی انجام شده که عمل خنک‌سازی استخر سوختهای مصرف شده، تا رسیدن مجتمعهای سوخت به حالت غیر فعال، دائماً انجام شود. بعد از این مرحله، مجتمعهای سوخت مصرف شده، یک پسماند نسبتا فعالی هستند که باید با شرایط و استانداردهای خاص خودشان نگهداری شوند.
تعویض سوخت توسط ایرانی ها انجام می شود؟
برای تعویض سوخت دو کار باید انجام شود. نخست آنکه باید یکسری محاسبات دقیق انجام شود که نشان می‌دهد با توجه به تاریخچه عمل راکتور در یک‌سال یا چند سال گذشته، هر کدام از مجتمعهای سوخت در این تغییر مکانی که اتفاق می‌افتد، باید در کجا قرار گیرند. این محاسبه ها برای یکی دو سال اول با همکاری و مشارکت کارشناسان ایرانی و روسی با هم، انجام میشود.
یعنی در حال حاضر روسها انجام می دهند؟
به صورت مشترک انجام می شود.
کار فیزیکی تعویض سوخت هم مشترک انجام می شود؟
در آوردن سوخت از راکتور و حمل آن به استخر سوخت مصرف شده، کار دقیق و مشکلی است، چون زیر آب انجام میشود. این کار به کمک ماشین تعویض سوخت و جرثقیل قطبی و با رعایت موارد ایمنی و توسط اپراتورهای ایرانی انجام میشود.
هزینه تعویض سوخت چقدر است؟
یکی از مزایای نیروگاههای هسته‌ای این است که با وجود هزینه سرمایه‌گذاری فوق‌العاده سنگینی که این نیروگاهها دارند، سوخت مصرفی‌شان ارزان است. به طور تقریب برای یک‌سال نیروگاه اتمی بوشهر و تولید حدود ٧ هزار گیگاوات ساعت انرژی برق، هزینه سوخت حدود ٦٠ میلیون دلار است.
این هزینه برای خرید مجتمع های سوخت است؟
بله، برای خرید سوخت از روسها است. اگر معادلش برای یک نیروگاه حرارتی که از سوخت فسیلی استفاده می‌کند در نظر گرفته شود، رقمی به مراتب بیش از این خواهد شد. با توجه به اینکه هر لیتر گازوییل یا هر متر مکعب گاز حدود ٣ تا ٤ کیلووات ساعت برق تولید می‌کند، برای تولید برق در یک نیروگاه حرارتی با ظرفیت مشابه نیروگاه بوشهر باید در سال حدود ٢ میلیارد لیتر سوخت مایع و یا ٢ میلیارد متر مکعب گاز مصرف کرد. ملاحظه می‌کنید ارزش سوخت فسیلی معادل فوق العاده بالا است. اگر در یک برخورد محتاطانه، با توجه به وضع فعلی مصرف سوخت در نیروگاههای کشور، بطور متوسط ٢٥ درصد سوخت مایع و ٧٥ درصد سوخت گاز در نظر بگیریم و هر لیتر گازوییل را ٧٥ سنت و هر متر مکعب گاز را ٢٠ سنت منظور کنیم، ارزش سوخت فسیلی تقریباً برابر یک میلیارد دلارخواهد شد یعنی بیش از ١٦ برابر هزینه سوخت یک نیروگاه هسته‌ای.
هزینه جابه جایی سوخت چقدر است؟
با توجه به این که تاسیسات و تجهیزات لازم برای جابجایی سوخت، در زمان احداث نیروگاه، خریداری و نصب شده مقداری هزینه‌های پرسنلی می‌ماند که در مقایسه با ارقام فوق ناچیز است. در کل هزینه سوخت در نیروگاههای هسته‌ای بسیار پایین است.
آیا برنامه ای وجود دارد که ایران وارد چرخه تولید سوخت هسته ای شود؟
سازمان انرژی اتمی ایران در چند حوزه مختلف فعالیت می‌کند که یکی از آن‌ها حوزه‌ی سوخت هسته‌ای است که معاونت مستقلی در سازمان انرژی اتمی این موضوع را پیگیری می‌کند. برنامه سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص سوخت نیروگاههای هسته‌ای در حال کار و یا احداث این است که بتواند همیشه آزادی عمل و قدرت انتخاب کافی داشته باشد. تا مشابه اتفاقی که برای تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران افتاد و تامین سوخت آن در مضیقه قرار گرفت، تامین سوخت نیروگاههای هسته‌ای به اهرم فشاری بر علیه کشور تبدیل نشود. در حال حاضر از نظر فنآوری و از نظر فنی خیلی از حلقه‌های بسیار پیچیده‌ی این‌کار، که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بحث غنی‌سازی است توسط متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران انجام شده است. عامل تعیین کننده دیگری که باقی می‌ماند، بحث اقتصادی است. چون هم اکنون تنها یک واحد نیروگاه بوشهر فعالیت می‌کند، طبعاً هزینه سربار ساخت سوخت این نیروگاه فوق‌العاده زیاد خواهد بود. بنابراین برنامه سازمان این است که با افزایش تعداد نیروگاههای اتمی و با تجهیز زیر ساخت‌ها، هر وقت لازم شد به سمت تولید انبوه سوخت نیروگاه حرکت کنیم.
از چه شرکتی سوخت تهیه می کنید؟
ازشرکت روسی تِوِل خریداری میشود که تامین سوخت حدود ٧٥ راکتور هسته‌ای را در دنیا به عهده دارد.
در واقع از نظر شما تولید سوخت در حال حاضر صرفه اقتصادی ندارد؟
بله، در حال حاضر از نظر اقتصادی صرفه ندارد.
آیا تامین سوخت از یک کشور پاشنه آشیل ایران نیست در واقع برنامه ای برای واردات سوخت از کشورهای دیگر دارید؟
در حال حاضر در دنیا چند سازنده سوخت بیشتر، وجود ندارد. ضمن اینکه خیلی متداول نیست که برای یک نیروگاه روسی از سوخت دیگر کشورها استفاده شود، چون تغییر سازنده سوخت، پیچیدگی خاص خود را دارد. تا به حال هم اتفاق نیفتاده کارخانه های تامین کننده سوخت بخواهند محدودیت‌هایی از این جنس که شما اشاره کردید، ایجاد کنند. لذا پاسخ روشن شما این است که تغییر تامین کننده سوخت امکان‌پذیر است اما متداول نیست. به طور طبیعی روی این حساب می‌کنیم که سوخت را از همین کارخانه تولید کننده سوخت روسی تهیه کنیم.
تولید کنندگان عمده سوخت در حال حاضر چه کشورهای هستند؟
فرانسه، انگلستان، آلمان، آمریکا، و روسیه که سوخت را در شکل نهایی‌اش می سازند و تحویل می‌دهند. البته کشورهایی مثل استرالیا و قزاقستان هم منابع سرشار اورانیوم دارند و در مراحل اولیه چرخه سوخت فعال هستند.
تغییر سوخت با حضور بازرسان انرژی اتمی انجام می شود؟
زمانی که قرار است درِ راکتور باز شود بازرسان حضور دارند و بعضی از مجتمعهای سوخت را هم به طور تصادفی بازرسی می‌کنند. در پایان کار هم زمانی‌که دوباره درِ راکتور بسته میشود، حضور دارند.
یعنی در حال حاضر آنجا حضور دارند؟
دائم آنجا نیستند، چون مرحله باز کردنِ راکتور انجام شده است. در واقع در نیروگاه بوشهر بازرس مقیم نداریم.
نیروگاه بوشهر چند ماه با ظرفیت کامل برق تولید کرد؟
در شروع سال ٩٢ نیروگاه به ظرفیت ١٠٠٠ مگاوات رسید ولی به دلیل مشکلاتی که در ژنراتور بوجود آمد تا چهارم تیرماه تولیدش بسیار محدود بود و در این محدوده زمانی تعمیرات ژنراتور انجام شد. از چهارم تیرماه مشکلات نیروگاه برطرف و تا اول مهرماه آخرین مراحل تست و راه اندازی انجام شد. اول مهرماه نیروگاه به بهره‌بردار ایرانی تحویل داده شد و به اصلاح تحویل موقت نیروگاه انجام شد. از اول مهرماه تا ١٥ بهمن که نیروگاه برای تعویض سوخت از مدار خارج شد جز چند مورد اتفاق های فنی که سبب شد نیروگاه برای ساعتی‌های محدودی از مدار خارج شود به طور دائم در مدار تولید قرار داشت.
یعنی ٥ ماه با ظرفیت ١٠٠٠ مگاوات برق تولید کرد؟
بله.
آیا ساخت واحدهای دیگر این نیروگاه هم در برنامه است؟
از دو واحدی که قرار بود توسط آلمان‌ها در بوشهر ساخته شود یک واحد آن با کمک روسها به پایان رسید. اما واحد دوم امکان تکمیلش وجود ندارد. از نظر کارشناسی جمع بندی ما این است که واحدهای جدیدی که می‌خواهد ساخته شود از ابتدا با فنآوری روز دنیا طراحی و ساخته شود. به طور طبیعی به صلاح نیست تنوع فنآوری در یک ساختگاه وجود داشته باشد. لذا دو واحد دیگر در بوشهر با فنآوری روسی یک گزینه طبیعی برای واحدهای جدید است. البته برای تولید برق هسته‌ای در کشور برنامه نسبتا وسیعی وجود دارد و در افق میان مدت حدود ٨ هزار مگاوات و در بلند مدت طبق مصوبه مجلس تا ٢٠ هزار مگاوات برق هسته‌ای پیش‌بینی شده است. برای ساختگاه‌های بعدی باید شرایط بین‌المللی در نظر گرفته شود، اینکه آیا ما می‌توانیم روی مشارکت کشورهای دیگر حساب کنیم و بعد بتوانیم مقایسه‌ای بین پیشنهادهائی که مطرح میشود، داشته باشیم و بهترینش را انتخاب کنیم.
آیا مذاکراتی برای ساخت واحدهای جدید انجام شده است؟
مذاکره ها و توافق های اولیه با روسها انجام شده است. قراری هم گذاشته شده که اگر کارها خوب پیش برود و پیشنهادها خوب باشد، روسها امکان همکاری در تعداد واحد بیشتری هم داشته باشند.
در بوشهر؟
نه. تجمیع واحدها در یک نقطه از یک حدی بالاتر مشکلاتی ایجاد می‌کند. طبق برنامه قرار است علاوه بر واحد فعلی بوشهر حداقل دو واحد دیگر در بوشهر ساخته شود و ظرفیت نیروگاه به ٣ هزار مگاوات برسد. ولی برای واحدهای بعدی باید در وقت خودش تصمیم گیری شود.
توافقات هسته ای که انجام شده چقدر می تواند روی مذاکره های شما تاثیر گذار باشد؟
طبیعی است که اثر مثبتی دارد. وقتی فضا بسته باشد تعداد شرکت‌هایی که حاضرند با ما کار کنند، محدود است و از حق انتخاب کمتری برخورداریم. همین که احساس میشود ممکن است که این محدودیت‌ها برداشته شود، سبب میشود ما با پیشنهادهای بهتری از شرکتهای غربی یا از شرکتهای شرق آسیا مواجه شویم.
هیات های تجاری مختلفی وارد کشور شده اند، آیا در خصوص ساخت نیروگاه مذاکراتی با این هیاتهای خارجی شده است؟
هیاتهای تجاری موضوع ها را به صورت خیلی کلی مطرح کرده‌اند، آن‌ها بیشتر علاقه مندند استراتژی و سیاست‌های ما را در زمینه ساخت نیروگاه بدانند. به عبارت دیگر آن‌ها علاقه‌مند بدانند که ما بطور جدی تمایل به ساخت نیروگاههای جدید داریم یا خیر؟
آیابا شرکت زیمنس که با هیئت تجاری آلمان به ایران آمده بود، مذاکره ای داشته اید؟
شرکت زیمنس مدت‌ها است که بخش هسته‌ای خود را تعطیل کرده است و اگر اشتباه نکنم با آرِوا در هم ادغام شده‌اند، از این رو زیمنس که در سالهای قبل پیمانکار اصلی نیروگاه بوشهر بود دیگر فعالیتی در حوزه نیروگاههای انجام نمی‌دهد.
با شرکتهای دیگرآلمانی ها چطور؟
نخیر، مذاکره‌ای نداشته‌ایم.
آقای دکتر اگر موافق باشید در مورد نیروگاه دارخوین هم توضیح دهید؟
نیروگاه دارخوین یک پروژه کاملا متفاوت از نیروگاه بوشهر است، سازمان انرژی اتمی ایران در سالهای قبل تصمیم گرفت، به منظور ارتقاء توانمندیهای داخلی در زمینه طراحی نیروگاههای هسته ای، ساخت تجهیزات نیروگاههای هسته‌ای و هم در زمینه راه‌اندازی نیروگاهها و فعالیت‌هائی از این قبیل، یک پروژه را به صورت کاملاً بومی دنبال کند. در این پروژه بر خلاف پروژه بوشهر یا واحدهای بعدی که در بوشهر ساخته میشود و هدف اصلی تولید برق است و تلاش بر این است که واحدها در کوتاه‌ترین زمان ممکن به صورت کاملاً اقتصادی در مدار قرار بگیرند و برقی با قیمت تمام شده‌ی قابل رقابت با سایر نیروگاهها راتولید کنند،. هدف اصلی، در دارخوین، افزایش توانمندیهای داخل بوده است و این هدف در پرتو ساخت یک نیروگاه با جدیت پیگیری شده است. هدف اصلی این بوده که نیروگاه کاملا با اتکاء به توانمندیهای داخلی ساخته شود. البته تمام پروژه‌های صنعتی بزرگی که کشورها انجام می‌دهند به هر حال در یک بخش‌هایی، به خصوص به خاطر بحث صرفه و صلاح اقتصادی، تجهیزاتی را بصورت ساخته شده خریداری می‌کنند و از بعضی از خدمات مشاوره‌ای و کارشناسی استفاده می‌کنند و این یک موضوع در پروژه‌های بزرگ صنعتی امری طبیعی است. به عبارت دیگر کشوری که پالایشگاه می‌سازد به مفهوم این نیست که تمام تجهیزات پالایشگاه را هم بسازد، بلکه از برخی خدمات غیر بومی نیز بهره می‌گیرد. همین نگاه را همکاران ما در سازمان انرژی اتمی نیز در پروژه دارخوین دنبال می‌کنند.
میزان پیشرفت این نیروگاه چقدر است؟
کار طراحی مفهومی و پایه‌ای نیرگاه دارخوین انجام شده و به آخر رسیده است، کار طراحی تفصیلی نیروگاه نیز حدود ٣٠ درصد پیشرفت داشته است. البته در طول ٢ سال گذشته با محدودیت‌های شدیدی روبه رو شدیم و امکان تامین تجهیزات و حتی اطلاعات مربوط به تجهیزات اصلی نیروگاه دارخوین از خارج از کشور وجود نداشت. حتی شیرآلات و پمپ‌ها و خیلی از تجهیزاتی که در نیروگاهها کاربرد دارد، به رغم پیگیری همکاران ما رغبتی برای فروش این وسایل از سوی خارجی‌ها به ایران نبود، بنابراین یک تغییری در هدف پروژه ایجاد شد و آن مطالعه و بررسی این مساله بود که آیا امکان ساخت تجهیزات اصلی مثل مولدهای بخار و پمپ‌های مدار اول در داخل کشور وجود دارد یا خیر؟ خوشبختانه با مطالعاتی که صورت گرفت و با توجه توانمندی‌هایی که در مجموعه‌های داخلی کشور و کارخانجات داخلی وجود دارد، نشان داده شد که این امکان وجود دارد و می‌توان از ظرفیتهای فنی و تکنولوژیک در کشور برای ساخت این نیروگاه بهره برد. منتهی این موضوع زمان اتمام پروژه و هزینهها را هم به شدت افزایش می‌دهد. یعنی هزینه اینکه راکتور را از خارج سفارش بدهیم و بخریم فوق‌العاده کمتر از این میشود که ما یک کارخانه‌ای که بالقوه این توانایی را دارد، تجهیز کرده و این کارخانه راکتور بسازد، و امکانات تست راکتور را فراهم کند. همان‌طور که در قسمت‌های قبل اشاره کردم بحث توجیه اقتصادی است. برای تعداد محدود مثلا ٤ یا ٥ راکتور هزینهها فوق‌العاده سنگین خواهد بود و یک مقدار صرفه اقتصادی را با تامل مواجه می کند. به هر حال مطالعات به طور جدی دنبال میشود و خوشبختانه با تغییری که درفضا ایجاد شده است شاید بتوانیم پروژه را در همان مسیر اولیه‌ای که طراحی شده بود پیش ببریم. در هر حال این یک پروژه بسیار جدی برای سازمان است و با جدیت هم دنبال میشود ولی یک مقدار اقتضایی است و با توجه به شرایط باید مسیر خود را پیدا کند و به هدف نهایی که برای آن طراحی شده است، برسد.
آیا هم چنان اصرار دارید ایرانی ها نیروگاه دارخوین را بسازند؟
بله، نیروگاه دارخوین با هدف استفاده از ظرفیتهای داخلی در دستور کار قرار گرفته و قرار نیست به یک پیمانکار خارجی واگذار شود. در عین حال که از روز اول هم قرار بوده که تحت مدیریت شرکت‌ها و متخصصان ایرانی از خدمات شرکتهای خارجی و تجهیزاتی که خارج از کشور ساخته می شود، استفاده کنیم. لذا هر موقع شرایط برای این موضوع فراهم شود این کار را انجام خواهیم داد و این کار با اهداف اولیه پروژه هیچ منافاتی ندارد. ولی این پروژه تحت مدیریت ایرانی و کاملاً بومی دنبال خواهد شد.
برای مناطق دیگر ایران چه برنامه هایی دارید ؟ به طور مثال در شمال کشور منابع نفت وگاز نیست و به دریا هم دسترسی دارند . آیا برنامه ای برای ساخت نیروگاه اتمی در این مناطق دارید؟
برای ساخت نیروگاههای جدید پروژه مفصلی با کمک ٦-٧ شرکت مهندسی مشاور قوی کشور در سالهای گذشته شروع شد که اخیرا به اتمام رسیده است. در این راستا تمام پهنه‌ی ایران مورد مطالعه قرار گرفت و تمام ساختگاههایی که می‌توانستند به عنوان کاندیدا مطرح شوند در نظر گرفته شدند و به تدریج با در نظرگرفتن یک سری از معیارها، این ساختگاه‌ها کاهش پیدا کرد تا در نهایت ١٦ ساختگاه که اولویت بالاتری دارند، انتخاب شدند. این ساختگاه‌ها عمدتاً در حاشیه جنوبی کشور در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان قرار دارند.
چرا عمده نیروگاهها در حاشیه جنوبی کشور ساخته می شوند؟
نیروگاههای هسته‌ای به حجم بالایی از آب نیاز دارند. در کشور ما به دلیل خشک‌سالی و خشکی کشور و همچنین نبود رودخانه‌های پر آب، در داخل کشور شرایط مناسبی برای ساخت نیروگاه هسته‌ای وجود ندارد. علاوه بر این، بحث زلزله نیز مطرح است. باید ساختگاههایی که در نظر گرفته میشود از نظر زلزله شرایط خوبی داشته باشد.
البته این‌طور نیست که در جایی که خطر زلزله وجود دارد، نتوان نیروگاه هسته‌ای ساخت. کما اینکه در ژاپن دائم زلزله رخ می‌دهد و نیروگاههای متعددی هم ساخته شده است، اما این کار هزینهها را بالا می‌برد به دلیل اینکه باید در طراحی ساختمان‌ها دقت بیشتری شود. علاوه بر زلزله و آب، مساله جمعیت هم مطرح است.
معمولاً نیروگاههای هسته‌ای در جایی ساخته میشود که با مراکز حساس جمعیتی و صنعتی فاصله داشته باشد. البته در شمال کشور چند ساختگاه کاندید است ولی امتیاز آن از حاشیه دریای عمان و خلیج فارس پایین‌تر است. زیرا در شمال کشور بحث مراکز جمعیتی و زیست‌محیطی، جدی‌تر از نواحی کم تراکم و خلوت در حاشیه دریای عمان و خلیج فارس است.
با توجه به اینکه ساخت نیروگاه هسته ای هزینه ای بالا دارد ، برای ساخت نیروگاه دارخوین چقدر هزینه در نظر گرفته شده است؟
هزینه یک نیروگاه هسته‌ای آب سبک، حدود ٥ هزار دلار به ازای هر کیلووات ساعت ظرفیت نصب شده است. البته این رقم با توجه به کشوری که در آن نیروگاه ساخته میشود و درنظر گرفتن سطح ایمنی و تعداد واحدها و عوامل دیگری که وجود دارد، تغییر می‌کند. ولی به عنوان یک ملاک، در گذشته حدود همین مقدار برای ساخت نیروگاه دارخوین درنظر گرفته شده است.
البته اگر این پروژه بخواهد وارد مرحله اجرا شود، با توجه به شرایط ناهموار بین‌المللی هزینه‌هایش به مراتب بالاتر از این خواهد بود. عرض کردم برای ساخت تجهیزات در داخل باید سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای صورت بگیرد، البته باید این را در نظر بگیریم که سرمایه‌گذاری‌هائی از این نوع به توسعه توانمندیهای کشور منجر خواهد شد و می‌تواند دستاوردهای متعددی برای کشور داشته باشد. اما به هر حال در ابتدا، این کار گران تمام میشود. طبعا اگر شرایط بین‌المللی هموار شود و بتوانیم بعضی از تجهیرات را خریداری کنیم آن وقت هزینهها به ٥ هزار دلاری که گفتم، نزدیک خواهد شد.
برای ساخت نیروگاه هسته ای در شرایط عادی و تحریم چه مدت زمان نیاز است؟
کشورهایی که برای اولین بار نیروگاه هسته‌ای ساختند چیزی حدود ١٢ تا ١٥ سال زمان صرف کردند، مانند آرژانتین و سایرکشورهایی که اولین نیروگاه هسته‌ای خود را ساختند، آن هم بدلیل وجود مسائل ایمنی و یکسری ملاحظاتی که باید در نظر می‌گرفتند. از این رو ساخت نیروگاه درکشوری که برای اولین بار وارد این عرصه میشود به طور طبیعی زمان بیشتری می‌برد. اما برای ساخت نیروگاههای بعدی این مدت زمان به تدریج تا حدود ٥ تا ٦ سال کاهش پیدا می‌کند.
با این روندی که می گویید پیش بینی برای تولید ٢٠ هزار مگاوات برق هسته ای در بلند مدت غیر ممکن به نظر می رسد؟
ببینید؛ برای میان مدت یعنی حدود ١٥ سال آینده تولید حدود ٨ هزار مگاوات برق هسته‌ای در نظر گرفته شده است و تحقق برنامه ٢٠ هزار مگاواتی برق به یک افق زمانی طولانی‌تری نیاز دارد. البته اگر بخواهیم به این سمت حرکت کنیم این‌طور نیست که واحد اول ساخته شود و بعد از اتمام آن به سراغ واحدهای بعدی برویم. یعنی بطور معمول برای ساخت یک نیروگاه ٤ واحدی، حدود ١٢ تا ١٤ سال زمان نیاز خواهد بود.
قاعدتا با شرایط فعلی ایران این زمان طولانی تر می شود؟
شرایط فعلی را می‌گویید یا دورنمایی را می‌گویید که در آن شرایط یک مقدار بهتر شده باشد، یا شرایطی را می‌گویید که مقداری سخت‌تر شده باشد؟
اگر بخواهیم بگوییم تحریم ها مقداری کمتر می شود؟
به نظر بنده در این شرایط زمان ساخت هر واحد بین ٨ تا ٩ سال خواهد بود. اگر ساختار هر نیروگاه را ٤ واحدی در نظر بگیریم، با توجه به این که واحد چهارم ٤ سال بعد از ساخت واحد اول شروع میشود، یک نیروگاه ٤ واحدی در ١٢ تا ١٤ سال به اتمام می‌رسد.
آقای دکتر مردم استان بوشهر و فارس خیلی ازساخت نیروگاه بوشهر رضایت ندارند مخصوصا با اتفاقاتی که در ژاپن افتاده ترس از ساخت نیروگاه هسته ای زیاد شده برای دغدغه مردم چه کردید و چه تدابیری اندیشیدید؟
مثالی خدمت شما عرض کنم که به صنعت هواپیمایی و مسافرت جاده‌ای بر می‌گردد. آمارها خیلی خوب نشان می‌دهد که مسافرت‌های هوایی نسبت به مسافرت‌های جاده‌ای از ضریب ایمنی بالاتری برخوردارند، یعنی اگر تعداد مسافرت‌ها و مسافت‌هایی که طی میشود را بسنجیم، تعداد تلفات هوایی خیلی کمتر از تلفات مسافرت‌های جاده‌ای است. ولی حوادث هوایی خیلی اذهان عمومی را به خودش جلب می‌کند، به این دلیل که یک‌باره اتفاق می‌افتد.
به عبارت دیگر سقوط یک هواپیما یک شوک احساسی شدیدتری را به جامعه وارد می‌کند. این درحالی است که همان تعداد نفرات به صورت ناشناس و بی‌خبر در گوشه و کنار در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند، اما به این شدت اذهان عمومی را درگیر نمی‌کنند. در همین رابطه ملاحظات ایمنی در پروازها بیشتر است، به نحوی که هرکس سوار هواپیما میشود ابتدا آموزش‌های ابتدایی به او داده میشود که اگر اتفاقی افتاد چطور عمل کند، این به این معنی نیست که اگر آموزش‌ها داده میشود، هواپیما خیلی خطرناک‌تر از مسافرت‌های جاده‌ای است. نیروگاههای هسته‌ای هم همین‌طور است.
مجموع تبعاتی که نیروگاههای هسته‌ای برای محیط زیست و انسان دارد کمتر از نیروگاههای سوخت فسیلی است که آلایندگی شدیدی را ایجاد می‌کنند، منتهی تبعات نیروگاههای فسیلی به صورت خاموش است و اتفاقاتی که می‌افتد خیلی توجه‌ها را جلب نمی‌کند. اقداماتی که صورت می‌گیرد و آگاه‌هایی که به افرادی که در حاشیه نیروگاههای هسته‌ای زندگی می‌کنند داده میشود، درست مانند همان آموزشی است که به مسافران هواپیما برای کاهش اثرات حوادث احتمالی داده میشود.
شاید این ضعف ما بوده که نتوانستیم این مسائل را خوب تبیین کنیم و مانع از نگرانی هم‌میهنان‌مان شویم که در حاشیه نیروگاه زندگی می‌کنند. اگر به اروپا بروید خیلی از نیروگاههای هسته‌ای در مکان‌هایی ساخته شده که دیوار به دیوار آن‌ها مردم زندگی می‌کنند. نکته مهم این است که برای مقابله با شرایط اضطراری ما باید برنامه داشته باشیم. وقتی هزینه سنگینی برای خالی کردن حاشیه نیروگاه اختصاص می‌یابد، طبعا آن هزینه‌هایی که برای شرایط اضطراری در نظر گرفته شده، کاهش پیدا می‌کند.
همچنین ممکن است که اجازه داده شود جمعیت در حاشیه نیروگاه استقرار پیدا کند، بدون تردید در این حالت باید هزینه‌هایی انجام شود تا در شرایط اضطراری بتوانیم بموقع عمل کنیم. به عنوان مثال در فوکوشیما یکی از اقداماتی که انجام شد این بود که تا یک شعاعی جمعیت ساکن در آن منطقه تخلیه شود.
در کشور ما نیز اگر نیروگاه در جایی ساخته شود که تراکم جمعیتی بالایی وجود ندارد، مثل حاشیه خلیج فارس و دریای عمان، در آن صورت برنامه‌هایی که برای تخلیه جمعیت در شرایط اضطراری پیش‌بینی و طراحی میشود ، برنامه‌های نسبتا کم خرج و سبکی خواهد بود چون جمعیت کمی در آن جا ساکن است.
البته هزینه احداث نیروگاه بالا می‌رود چون نیروگاه در منطقه‌ای احداث میشود که هیچ امکانات زیربنایی ندارد. در مقابل گزینه بعدی این است که نیروگاه در جایی ساخته شود که از تراکم جمعیتی بالاتری برخوردار باشد اما در مقابل برنامه‌های مقابله با شرایط اضطراری مفصل‌تری گنجانده شود. اصولا کشورهایی مثل ما که بسیار گسترده هستند و امکان احداث در ساختگاههایی را دارند که از مراکز جمعیتی فاصله دارد، ترجیح می‌دهند از این گزینه استفاده کنند. اما کشورهایی با وسعت کم ممکن است، ناچار باشند نیروگاه را در کنار مراکز جمعیتی احداث کنند.
به همین دلیل ما حاشیه جنوبی را انتخاب کردیم اما تاکید می‌کنم این مساله به هیچ وجه به این معنی نیست که افراد در حاشیه خلیج فارس در خطر خواهند بود. بعضا یک تصور نادرستی وجود دارد که افرادی که در حاشیه نیروگاهها زندگی می‌کنند ممکن است به بیماری‌هایی مبتلا شوند.
ما حتی با این مساله روانی مواجه بودیم که قبل از این که نیروگاه بوشهر راه اندازی و فعال شود مراجعاتی وجود داشت که ما به دلیل عملکرد نیروگاه به بیماری مبتلا شده‌ایم! در واقع بروز هر بیماری ناشناخته‌ای که علت آن‌را تشخیص نمی‌دادند، آن را به نیروگاه بوشهر نسبت می‌دادند، در حالی که نیروگاه بوشهر هنوز راه‌اندازی نشده بود. بنابراین باید بی‌خطری نیروگاه هسته‌ای اطلاع رسانی شود. میزان اشعه‌ای که کارکنان نیروگاه می‌گیرند به مراتب کمتر از آن چیزی است که افراد در یک پرواز عادی می‌گیرند، موارد ایمنی کاملا حساب شده است.
منتهی باید به دو مطلب در خصوص نیروگاه هسته‌ای اشاره کنم که به موازات هم در همه جای دنیا پیگیری میشود. یکی بحث ایمنی است، افرادی که مسئول ایمنی هستند باید فرض کنند شاخه دوم اصلا فعالیتی نکرده و آن‌ها مسئول هستند نیروگاه را به گونه‌ای بسازند که هیچ حادثه خطرناکی اتفاق نیافتد.
گروه دوم مسئول مقابله با شرایط اضطراری هستند، این‌ها می‌گویند با وجود همه کارهایی که گروه اول انجام می‌دهند، فرض ما بر این است که حادثه خطرناک اتفاق می‌افتد، وظیفه ما این است که ببینیم اگر اتفاق افتاد باید چه کار کنیم که تبعات کمتری برای همه داشته باشد. از تلفیق این دو فعالیت شرایطی پیش می‌آید که اطمینان کافی را برای مردم و محیط زیست فراهم می‌کند.
آیا پروژه های عام المنفعه هم برای این استان ها انجام داده اید؟
ما در این زمینه هم فعالیتهای محدودی داشته‌ایم. شاید یک مقداری از نارضایتی‌هایی که مردم منطقه بوشهر دارند و به حق هم است از این بابت باشد، به طور مثال صنعت نفت در خوزستان، عسلویه و هرجایی که حضور داشته، نقش موثری در بهبود سطح زندگی مردم داشته است، چه به طور مستقیم به واسطه ایجاد اشتغال و فرصت‌هایی که ایجاد می‌کرده و چه به طور غیر مستقیم به خاطر زیربناهایی که ایجاد می‌کرده و مردم از آن بهره می‌بردند.
اما در مقابل ساخت نیرگاه اتمی بوشهر یک مقدار طولانی شد، ما هم با مشکلات مالی مواجه هستیم، چون برق را باید به شبکه سراسری تحویل دهیم و درآمد نیروگاه اتمی بوشهر از محل فروش برق آن به شبکه سراسری به دست می‌آید. اگر نیروگاه بتواند این درآمد را به موقع بدست آورد مشابه سایر صنایع نقش خود را در توسعه رفاه مردم ایفا خواهد کرد، اما تا به حال به دلیل محدودیت‌هایی که از این بابت وجود داشته و عدم وصول مطالبات از وزارت نیرو، نتوانسته‌ایم جز موارد محدود کار خیلی موثری را انجام دهیم. اما امیدواریم بتوانیم در آینده رضایت‌مندی مردم بدست آوریم.
مشخصا چه رقمی؟
اطلاع دارید که توانیر یک سازوکاری به نام بازار عمده فروشی برق دارد. قیمتهای بازار بر طبق وضعیت شبکه، میزان تولید، مصرف و غیره متفاوت است. برای برق تولیدی نیروگاه اتمی بوشهر فعلاً حدود ٤٠ تومان به ازای هر کیلووات ساعت دریافت میشود، در حالی که اگر معادل قیمت سوخت فسیلی مصرف نشده محاسبه شود، رقم خیلی بیشتر از این میشود.
اگر ارزش واقعی یک لیتر گازوییل در داخل کشور حدود ٢٥٠٠ تومان در نظر گرفته شود، در بهترین حالت از این گازوئیل، ٥ کیلووات‌ساعت برق تولید میشود (بطور معمول ٣ تا ٤ کیلووات‌ساعت) پس فقط ٥٠٠ تومان سهم سوختی است که یک نیروگاه حرارتی مصرف می‌کند. درباره گاز هم کما بیش این‌گونه است. هر متر مکعب گاز برای نیروگاهها ٨٠ تومان در نظر گرفته میشود یعنی حدود سه سنت که این رقم بسیار پایینی است، ولی همین هم به معنی حدود ٢٠ تومان ارزش سوخت برای یک کیلووات‌ساعت میشود، که حداقل این را باید به نیروگاه بوشهر بدهند. اگر قیمتهای واقعی‌تر گاز، حدود ٢٠ سنت یا بالاتر در نظر گرفته شود، ارزش سوخت مصرف نشده در نیروگاه هسته‌ای به همان میزان افزایش خواهد یافت.
اما توانیر مدعی است برق هسته ای و برق تولیدی از انرژی های نو را با قیمت خوبی می خرد؟
ببینید، آن‌ها مصوباتی دارند. در آن مصوبات قیمتهای خیلی بالاتری وجود دارد ولی متاسفانه آن را در مورد نیروگاه هسته‌ای اعمال نمی‌کنند. آن را برای بعضی نیروگاههای بادی با ظرفیتهای پایین در نظر می‌گیرند. اولویت اول بخش خصوصی و صاحبان نیروگاهها هم اکنون این است که حداقل پول برقی را که به توانیر می‌فروشند به موقع دریافت کنند تا روی قیمت مجادله داشته باشند.
چند درصد پول برق تولیدی از نیروگاه بوشهر را تا کنون دریافت کردید؟
کمتر از ١٠ درصد از سوی شرکت توانیر پرداخت شده است. کل انرژی که از نیروگاه اتمی بوشهر به شبکه سراسری برق کشور تحویل داده شده است حدود ٢/٦ میلیارد کیلووات‌ساعت است که کمتر از ١٠ درصد رقمی که توانیر محاسبه کرده و قبول دارد که به ما بدهد، تا کنون پرداخت شده است. این غیر از بحث‌هایی که من داشتم، غیر از معادل ارزش سوخت مصرف نشده و معادل هزینه‌های زیست‌محیطی است که طبق قانون برنامه پنجم توسعه باید به نیروگاههای پاک پرداخت شود. همین چیزی را که محاسبه کرده‌اند، بدلیل مشکلات مالی صنعت برق، حدود ١٠ درصد آن را پرداخت کرده‌اند.
آقای دکتر وضعیت راندمان نیروگاه بوشهر هم بفرمایید. راندمان این نیروگاه چقدر است؟
در مورد راندمان نیروگاههای هسته ای دو جنبه مطرح است. یکی این که انرژی حرارتی که در راکتور نیروگاه تولید می شود با چه راندمانی به انرژی الکتریکی تبدیل میشود. در این زمینه نیروگاه هسته ای تقریباً مشابه نیروگاههای حرارتی است و راندمانی بین ٣٠ تا ٣٥ درصد دارد.
بحث دیگر راندمان سوخت است، یعنی انرژی نهفته ای که در مجتمعهای سوخت وجود دارد تا چه حد به حرارت تبدیل می شود، که این هم در راکتورهای آب سبک نسبتاً پایین است. البته سوختی که از راکتور خارج می شود قابلیت تولید انرژی تا حد بسیار زیادی دارد، منتهی این مستلزم استفاده از فناوریهای جدید است و با استفاده از راکتورهای نسل جدید می توان از این انرژی که در سوخت باقی مانده استفاده کرد.
درست است عمر اورانیومی که در طبیعت وجود دارد، پیش بینی می شود خیلی بیشتر از عمر نفت باشد ولی به هرحال روزی تمام می شود لذا راندمان در هر دو جنبه بحث مهمی است.
جواب سوال را نگرفتم راندمان نیروگاه بوشهر چقدر است؟
نیروگاه بوشهر نزدیک به نسل سوم است، چون در دوره ای که نیروگاه ساخته می شد، حادثه چرنوبیل پیش آمد و استانداردهای ایمنی سختگیرانه تر شد و تغییراتی در نیروگاه داده شد، راندمان حرارتی بوشهر ٣٢ درصد است.
نورم جهانی این راندمان چقدر است؟
تقریبا همین است.
اما در برخی از نیروگاه های حرارتی راندمان به ٥٠ درصد هم رسیده است
ببینید؛ در نیروگاه حرارتی از نوع چرخه ترکیبی این میزان به ٥٠ درصد می رسد. اما در نیروگاههای حرارتی معمولی، به خاطر قواعد ترمودینامیکی، راندمان حدود ٤٠ درصد است.
میزان تلفات در نیروگاه اتمی بوشهر چگونه است؟
ما مفهومی داریم در تمام نیروگاها به نام مصرف داخلی، بین کارشناسان در این زمینه تفاوت دیدگاه وجود دارد. بعضی از کارشناسان می گویند یک نیروگاه، یک تاسیسات صنعتی است. مثلاً فرض کنید شما مواد اولیه را می دهید و از آن طرف سیمان تولید می شود، برقی که آنجا مصرف می شود را همه بعنوان برق مولد به حساب می آوردند و می گویند یک مصرف برق صنعتی است و در بخش صنعت استفاده می شود. حال فرض کنید در یک نیروگاه هسته ای، اورانیوم می آوریم و از آن طرف برق تولید می شود.
این فرایند یک مقدار مصرف برق دارد که در نیروگاه بوشهر حدود ٩٠ مگاوات است، یعنی از هزار مگاوات برق تولیدی ٩٠ مگاوات آن به مصرف داخلی خود نیروگاه می رسد. البته بعضی از کارشناسان هم می گویند که این مصرف نوعی تلفات است و کاهش پیدا کند. حالا شما اسم این را هرچه می خواهید بگذارید، ٩٠ مگاوات از تولید نیروگاه اتمی بوشهر در خود نیروگاه مصرف می شود.
درکشورهای دیگر این میزان چقدر است؟
این مساله به فناوری که در نیروگاهها استفاده می شود بستگی دارد. مصرف داخلی نیروگاه تابع فناوری بکارگرفته شده در آن نیروگاه است. ما همیشه با این سوال مواجه می شویم که تعداد نفراتی که در نیروگاه بوشهر کار می کنند کم است یا زیاد، ببینید؛ این هم به سطح فناروی به کار رفته در نیروگاه بستگی دارد، نیروگاه بوشهر هیچ ویژگی خاصی نسبت به نیروگاه مشابه خود ندارد که بخواهم بگویم از این جنبه این نیروگاه بهتر یا بدتر است . تقریبا تمام نیروگاههای روسی هر کجا که ساخته شده، همین مصرف داخلی را دارد .
از لحاظ پایداری شبکه نیروگاه هسته ای چگونه است؟
نیروگاههای هسته ای دارای نکات مثبت و منفی است. این نیروگاهها به خاطر این که نیروگاههایی هستند با ظرفیتهای بزرگ، از نظر دینامیکی مزایایی برای شبکه دارند، از آن طرف در صورتی که به صورت ناخواسته و ناگهانی از شبکه خارج شوند، تحمل از دست دادن یک واحد ١٠٠٠ مگاواتی برای شبکه سخت تر است تا این که یک نیروگاه ١٥٠ مگاواتی از مدار خارج شود.
تنوع نیروگاهها می تواند به بهبود وضعیت شبکه کمک کند. یعنی تعدادی واحدهای هسته ای در کنار نیروگاههای متعدد گازی با ظرفیتهای محدود، که الان داریم، می تواند به بهبود شرایط کمک کند، البته در کنار مشکلاتی هم که در شرایط خاص ایجاد می کند.
در سبد انرژی کشور چقدر می توان روی برق هسته ای حساب باز کرد که بتواند جایگزین نفت وگاز شود؟
یکی از مشکلاتی که ما در کشور با آن مواجه هستیم نداشتن یک برنامه جامع انرژی است. بین وزارتخانه های نفت و نیرو همیشه اختلافی بوده که چه نهادی متولی برنامه ریزی انرژی کشور است.
اگر از زمان قبل از انقلاب در نظر بگیرید چون شرکت ملی نفت یک شرکت قوی بود و دولت احساس می کرد خیلی تحت کنترل دولت نیست، در قانون تاسیس وزارت نیرو وظیفه برنامه ریزی انرژی کشور را به وزارت نیرو داد. ولی مجموعه نفت هیچگاه به این مساله تمکین نمی کرد و می گفت بخش قاطع انرژی کشور را من مدیریت می کنم و برنامه ریزی آن هم باید در اختیار من باشد.
بعد بحث شورای عالی انرژی مطرح شد که در سالهای گذشته متاسفانه خیلی محدود تشکیل شده و نقش خود را نتوانسته ایفا کند، البته اخیرا دوباره جلسه آن برگزار شده که امیدوارم با جدیت پیگیری شود، اما در هر حال ما یک مرجعی که در زمینه کلان انرژی برنامه ریزی کند، نداریم.
در نتیجه در مورد انرژی هسته ای و سهم آن در سبد انرژی کشور، الان یک مطالعه جامعی که مورد اتفاق همه دستگاههای ذیربط باشد، نداریم. سازمان انرژی اتمی یک مطالعاتی انجام داده، وزارت نیرو هم مطالعات جداگانه ای انجام داده، آن چیزی که فصل مشترک این مطالعات برای افق ١٤٠٥ است، چیزی حدود ٨ تا ١٠ هزار مگاوات است. البته آن هم در صورتی که قیمت سوخت نیروگاهها در کشور مقداری حالت منطقی پیدا کند.
آقای دکتر چقدر در زمستان سال ٩٢ نیروگاه بوشهر به صرفه جویی سوخت کمک کرد ؟ آیا محاسباتی در این زمینه داشته اید؟
متاسفانه چون در ٣ - ٤ سال اخیر در تامین سوخت گاز نیروگاهها در زمستان با مشکل مواجه بودیم و در بخش قابل توجهی از سال نیروگاهها سوخت مایع مصرف کردند مثل سال ٩٢، حضور نیروگاه بوشهر اثر مثبت خود را به روشنی نشان می دهد، همکاران وزارت نفت تاکید داشته اند، در روزهای سرد پاییز و زمستان امسال، عملکرد نیروگاه اتمی بوشهر روزانه معادل ٥ میلیون لیترصرفه جویی در سوختهای مایع داشته است.
محاسبات وزرات نفت بوده؟
بله، محاسبه خیلی ساده است. نیروگاه بوشهر ٢١ تا ٢٢ هزار مگاوات ساعت برق تولید و به شبکه تحویل می دهد که معادل چیزی حدود ٦ تا ٧ میلیون لیتر سوخت مایع می شود. اگر بگوییم که تمام نیروگاهها سوخت مایع مصرف نمی کردند، اگر همه این ملاحظات هم در نظر گرفته شود حداقل به صرفه جویی ٥ میلیون لیتری سوخت مایع در روز می رسیم البته در روزهای سردی که تحویل گاز به نیروگاهها با مشکل مواجه بوده است.
با توجه به صحبت هایی که کردید شما اعتقاد دارید قیمت سوخت در کشور باید افزایش یابد؟
ببینید؛ عرض من این است که قبل از هر کاری باید یک برنامه جامع انرژی داشته باشیم. در آن برنامه تمام این مولفه ها به صورت منطقی روشن می شود. اگر مصرف سوخت با این روند ادامه پیدا کند در آینده نزدیک چیزی برای صادرات باقی نمی ماند.
مسلماً آن چیزی که برای کشور ما نمی تواند توجیه داشته باشد نه این قیمتهای خیلی پایین فعلی است، که تمام فعالیتهای مدیریت مصرف را بی معنی می کند، سال ها با این سوال مواجه بودیم که چرا تلفات شبکه برق در کشور ما خیلی بالاست، همه دنبال یک مقصر می گشتند که آن را پیدا کنند، در حالی که مقصر آن کاملا مشخص است. چون هیچ برنامه ای برای بهینه سازی و کاهش تلفات وجود نداشت، چرا؟ چون فعالیتهای بهینه سازی و کاهش تلفات در شبکه برق توجیه اقتصادی نداشت.
بنابراین قیمتهای پایین فعلی توجیه ندارد. از آن طرف هم منطقی است که ما انتظار داشته باشیم که قیمت سوخت مشابه کشورهایی که منابع مشابهی مانند ما ندارند، نباشد. طبیعی است که باید از این مزیت به طور منطقی استفاده کرد. بنابراین کارشناسان باید با در نظر گرفتن همه جوانب قیمتهای منطقی را پیدا کنند.
به گزارش برق‌نیوز، مشروح گفت و گو با رییس شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی و معاون نیروگاهی سازمان انرژی اتمی ایران که عضو هیأت علمی دانشگاه صنعت آب و برق تهران (شهید عباسپور) نیز هست، در پی می آید:
با توجه به اینکه نیروگاه اتمی بوشهر وارد مرحله تعویض سوخت شده چه زمانی تعویض سوخت آن به پایان می‌رسد؟
اکثر نیروگاههای اتمی بسته به نوع فنآوری، سالانه یا یک‌سال و نیم یک‌بار سوخت را در حالتی که نیروگاه بطور کامل از مدار خارج شده، تعویض می‌کنند. البته تعداد محدودی از نیروگاهها هستند که سوخت را می‌تواند در حین کار تعویض کنند، یعنی نیازی نیست نیروگاه خاموش و بعد سوخت عوض شود. ولی غالب نیروگاههای هسته‌ای که از نوع راکتور آب سبک هستند باید راکتور از مدار خارج و سوخت تعویض شود. نیروگاه بوشهر هم از این قاعده مستثنی نیست این نیروگاه بعد از ٧ هزار ساعت کار که حدود ٣٠٠ روز میشود از مدار خارج و یک سوم از مجتمعهای سوخت این نیروگاه که داخل قلب راکتور قرار گرفته، با سوخت جدید تعویض و آرایش دو سوم دیگر از مجتمعهای سوخت توجه به محاسباتی که صورت گرفته، تغییر پیدا می‌کند. همزمان در همه جای دنیا از این فرصت برای یک سری تعمیرات که لازم است در خصوص تجهیزات نیروگاه انجام شود، استفاده می‌کنند.
یعنی هم اکنون تنها واحد نیروگاه بوشهر به طور کامل از مدار خارج شده است؟
محفظه راکتور هم اکنون باز شده و در حال تعویض سوخت و انجام تعمیرات هستیم. منتهی در مورد بوشهر چون امسال اولین سالی است که بعد از راه اندازی، تعویض سوخت انجام میشود، یک سری از کارهای اصلاحی که در دوران راه‌اندازی تصمیم گرفته شد که باید انجام شود، باید در همین مقطع صورت گیرد. این نارسایی‌ها به گونه‌ای بوده که باید صبر می‌کردیم تا نیروگاه از مدار خارج و بعد برطرف بشود. در نتیجه در این مقطع، یک مقدار کارها بیش از حد متعارفی است که فقط برای تغییر سوخت و تعمیرات معمول باید انجام می‌شد.
دقیقا چه زمانی تعویض سوخت آغاز و چه زمانی به پایان می‌رسد؟
از ١٥ بهمن ماه نیروگاه از مدار خارج شد و امیدواریم در اردیبهشت سال ٩٣ بعد از انجام تعمیرات برنامه‌ریزی شده و تعویض سوخت مجدد به مدار تولید برگردد.
با سوخت تعویضی چه می‌کنید؟
سوخت استفاده شده در راکتور از نظر فعل و انفعالات هسته‌ای فوق‌العاده فعال است. لذا مجتمع‌هایی را که از راکتور خارج می‌کنند، در استخری که برای نگهداری سوخت مصرفی تعبیه شده، به مدت ٣ تا ٥ سال نگهداری میشود تا فعل و انفعالات هسته‌ای آن کاهش پیدا کند، در این مدت سوخت باید دائماً خنک شود. بعد از این مرحله، سوخت که از حالت فوق‌العاده فعال خارج شده به انبار موقت برای نگهداری انتقال داده می شود تا بعد از آن به انبار دائم نگهداری سوخت انتقال داده شود.
انبار دائم سوخت که در ایران نیست؟
درباره واحد یکم نیروگاه بوشهر توافق شده که سوخت مصرف شده به روسیه بر گردانده شود.
یعنی بعد از ٥ سال منتقل می شود؟
حداقل بعد از ٥ سال منتقل میشود.
در این فاصله از لحاظ ایمنی مشکلی ایجاد نمی کند؟
سوخت مصرف شده، از نظر فعل و انفعالات هسته‌ای در آن مقطع زمانی که از راکتور در می‌آید، فعال است و همان‌طور که گفته شد باید خنک شود. اگر به هر دلیل این‌کار انجام نشود، دچار مشکلاتی خواهد شد، مشابه همان اتفاقاتی که در فوکوشیما افتاد. بخشی از مشکلات فوکوشیما بر می‌گشت به سوخت‌هایی که در استخرهای سوخت مصرف شده بودند و به دلیل اتفاق هایی که افتاد، زلزله و سونامی و قطع برق، قادر نبودند آنجا را خنک کنند. بنابراین پیش بینی‌های متعددی انجام شده که عمل خنک‌سازی استخر سوختهای مصرف شده، تا رسیدن مجتمعهای سوخت به حالت غیر فعال، دائماً انجام شود. بعد از این مرحله، مجتمعهای سوخت مصرف شده، یک پسماند نسبتا فعالی هستند که باید با شرایط و استانداردهای خاص خودشان نگهداری شوند.
تعویض سوخت توسط ایرانی ها انجام می شود؟
برای تعویض سوخت دو کار باید انجام شود. نخست آنکه باید یکسری محاسبات دقیق انجام شود که نشان می‌دهد با توجه به تاریخچه عمل راکتور در یک‌سال یا چند سال گذشته، هر کدام از مجتمعهای سوخت در این تغییر مکانی که اتفاق می‌افتد، باید در کجا قرار گیرند. این محاسبه ها برای یکی دو سال اول با همکاری و مشارکت کارشناسان ایرانی و روسی با هم، انجام میشود.
یعنی در حال حاضر روسها انجام می دهند؟
به صورت مشترک انجام می شود.
کار فیزیکی تعویض سوخت هم مشترک انجام می شود؟
در آوردن سوخت از راکتور و حمل آن به استخر سوخت مصرف شده، کار دقیق و مشکلی است، چون زیر آب انجام میشود. این کار به کمک ماشین تعویض سوخت و جرثقیل قطبی و با رعایت موارد ایمنی و توسط اپراتورهای ایرانی انجام میشود.
هزینه تعویض سوخت چقدر است؟
یکی از مزایای نیروگاههای هسته‌ای این است که با وجود هزینه سرمایه‌گذاری فوق‌العاده سنگینی که این نیروگاهها دارند، سوخت مصرفی‌شان ارزان است. به طور تقریب برای یک‌سال نیروگاه اتمی بوشهر و تولید حدود ٧ هزار گیگاوات ساعت انرژی برق، هزینه سوخت حدود ٦٠ میلیون دلار است.
این هزینه برای خرید مجتمع های سوخت است؟
بله، برای خرید سوخت از روسها است. اگر معادلش برای یک نیروگاه حرارتی که از سوخت فسیلی استفاده می‌کند در نظر گرفته شود، رقمی به مراتب بیش از این خواهد شد. با توجه به اینکه هر لیتر گازوییل یا هر متر مکعب گاز حدود ٣ تا ٤ کیلووات ساعت برق تولید می‌کند، برای تولید برق در یک نیروگاه حرارتی با ظرفیت مشابه نیروگاه بوشهر باید در سال حدود ٢ میلیارد لیتر سوخت مایع و یا ٢ میلیارد متر مکعب گاز مصرف کرد. ملاحظه می‌کنید ارزش سوخت فسیلی معادل فوق العاده بالا است. اگر در یک برخورد محتاطانه، با توجه به وضع فعلی مصرف سوخت در نیروگاههای کشور، بطور متوسط ٢٥ درصد سوخت مایع و ٧٥ درصد سوخت گاز در نظر بگیریم و هر لیتر گازوییل را ٧٥ سنت و هر متر مکعب گاز را ٢٠ سنت منظور کنیم، ارزش سوخت فسیلی تقریباً برابر یک میلیارد دلارخواهد شد یعنی بیش از ١٦ برابر هزینه سوخت یک نیروگاه هسته‌ای.
هزینه جابه جایی سوخت چقدر است؟
با توجه به این که تاسیسات و تجهیزات لازم برای جابجایی سوخت، در زمان احداث نیروگاه، خریداری و نصب شده مقداری هزینه‌های پرسنلی می‌ماند که در مقایسه با ارقام فوق ناچیز است. در کل هزینه سوخت در نیروگاههای هسته‌ای بسیار پایین است.
آیا برنامه ای وجود دارد که ایران وارد چرخه تولید سوخت هسته ای شود؟
سازمان انرژی اتمی ایران در چند حوزه مختلف فعالیت می‌کند که یکی از آن‌ها حوزه‌ی سوخت هسته‌ای است که معاونت مستقلی در سازمان انرژی اتمی این موضوع را پیگیری می‌کند. برنامه سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص سوخت نیروگاههای هسته‌ای در حال کار و یا احداث این است که بتواند همیشه آزادی عمل و قدرت انتخاب کافی داشته باشد. تا مشابه اتفاقی که برای تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران افتاد و تامین سوخت آن در مضیقه قرار گرفت، تامین سوخت نیروگاههای هسته‌ای به اهرم فشاری بر علیه کشور تبدیل نشود. در حال حاضر از نظر فنآوری و از نظر فنی خیلی از حلقه‌های بسیار پیچیده‌ی این‌کار، که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بحث غنی‌سازی است توسط متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران انجام شده است. عامل تعیین کننده دیگری که باقی می‌ماند، بحث اقتصادی است. چون هم اکنون تنها یک واحد نیروگاه بوشهر فعالیت می‌کند، طبعاً هزینه سربار ساخت سوخت این نیروگاه فوق‌العاده زیاد خواهد بود. بنابراین برنامه سازمان این است که با افزایش تعداد نیروگاههای اتمی و با تجهیز زیر ساخت‌ها، هر وقت لازم شد به سمت تولید انبوه سوخت نیروگاه حرکت کنیم.
از چه شرکتی سوخت تهیه می کنید؟
ازشرکت روسی تِوِل خریداری میشود که تامین سوخت حدود ٧٥ راکتور هسته‌ای را در دنیا به عهده دارد.
در واقع از نظر شما تولید سوخت در حال حاضر صرفه اقتصادی ندارد؟
بله، در حال حاضر از نظر اقتصادی صرفه ندارد.
آیا تامین سوخت از یک کشور پاشنه آشیل ایران نیست در واقع برنامه ای برای واردات سوخت از کشورهای دیگر دارید؟
در حال حاضر در دنیا چند سازنده سوخت بیشتر، وجود ندارد. ضمن اینکه خیلی متداول نیست که برای یک نیروگاه روسی از سوخت دیگر کشورها استفاده شود، چون تغییر سازنده سوخت، پیچیدگی خاص خود را دارد. تا به حال هم اتفاق نیفتاده کارخانه های تامین کننده سوخت بخواهند محدودیت‌هایی از این جنس که شما اشاره کردید، ایجاد کنند. لذا پاسخ روشن شما این است که تغییر تامین کننده سوخت امکان‌پذیر است اما متداول نیست. به طور طبیعی روی این حساب می‌کنیم که سوخت را از همین کارخانه تولید کننده سوخت روسی تهیه کنیم.
تولید کنندگان عمده سوخت در حال حاضر چه کشورهای هستند؟
فرانسه، انگلستان، آلمان، آمریکا، و روسیه که سوخت را در شکل نهایی‌اش می سازند و تحویل می‌دهند. البته کشورهایی مثل استرالیا و قزاقستان هم منابع سرشار اورانیوم دارند و در مراحل اولیه چرخه سوخت فعال هستند.
تغییر سوخت با حضور بازرسان انرژی اتمی انجام می شود؟
زمانی که قرار است درِ راکتور باز شود بازرسان حضور دارند و بعضی از مجتمعهای سوخت را هم به طور تصادفی بازرسی می‌کنند. در پایان کار هم زمانی‌که دوباره درِ راکتور بسته میشود، حضور دارند.
یعنی در حال حاضر آنجا حضور دارند؟
دائم آنجا نیستند، چون مرحله باز کردنِ راکتور انجام شده است. در واقع در نیروگاه بوشهر بازرس مقیم نداریم.
نیروگاه بوشهر چند ماه با ظرفیت کامل برق تولید کرد؟
در شروع سال ٩٢ نیروگاه به ظرفیت ١٠٠٠ مگاوات رسید ولی به دلیل مشکلاتی که در ژنراتور بوجود آمد تا چهارم تیرماه تولیدش بسیار محدود بود و در این محدوده زمانی تعمیرات ژنراتور انجام شد. از چهارم تیرماه مشکلات نیروگاه برطرف و تا اول مهرماه آخرین مراحل تست و راه اندازی انجام شد. اول مهرماه نیروگاه به بهره‌بردار ایرانی تحویل داده شد و به اصلاح تحویل موقت نیروگاه انجام شد. از اول مهرماه تا ١٥ بهمن که نیروگاه برای تعویض سوخت از مدار خارج شد جز چند مورد اتفاق های فنی که سبب شد نیروگاه برای ساعتی‌های محدودی از مدار خارج شود به طور دائم در مدار تولید قرار داشت.
یعنی ٥ ماه با ظرفیت ١٠٠٠ مگاوات برق تولید کرد؟
بله.
آیا ساخت واحدهای دیگر این نیروگاه هم در برنامه است؟
از دو واحدی که قرار بود توسط آلمان‌ها در بوشهر ساخته شود یک واحد آن با کمک روسها به پایان رسید. اما واحد دوم امکان تکمیلش وجود ندارد. از نظر کارشناسی جمع بندی ما این است که واحدهای جدیدی که می‌خواهد ساخته شود از ابتدا با فنآوری روز دنیا طراحی و ساخته شود. به طور طبیعی به صلاح نیست تنوع فنآوری در یک ساختگاه وجود داشته باشد. لذا دو واحد دیگر در بوشهر با فنآوری روسی یک گزینه طبیعی برای واحدهای جدید است. البته برای تولید برق هسته‌ای در کشور برنامه نسبتا وسیعی وجود دارد و در افق میان مدت حدود ٨ هزار مگاوات و در بلند مدت طبق مصوبه مجلس تا ٢٠ هزار مگاوات برق هسته‌ای پیش‌بینی شده است. برای ساختگاه‌های بعدی باید شرایط بین‌المللی در نظر گرفته شود، اینکه آیا ما می‌توانیم روی مشارکت کشورهای دیگر حساب کنیم و بعد بتوانیم مقایسه‌ای بین پیشنهادهائی که مطرح میشود، داشته باشیم و بهترینش را انتخاب کنیم.
آیا مذاکراتی برای ساخت واحدهای جدید انجام شده است؟
مذاکره ها و توافق های اولیه با روسها انجام شده است. قراری هم گذاشته شده که اگر کارها خوب پیش برود و پیشنهادها خوب باشد، روسها امکان همکاری در تعداد واحد بیشتری هم داشته باشند.
در بوشهر؟
نه. تجمیع واحدها در یک نقطه از یک حدی بالاتر مشکلاتی ایجاد می‌کند. طبق برنامه قرار است علاوه بر واحد فعلی بوشهر حداقل دو واحد دیگر در بوشهر ساخته شود و ظرفیت نیروگاه به ٣ هزار مگاوات برسد. ولی برای واحدهای بعدی باید در وقت خودش تصمیم گیری شود.
توافقات هسته ای که انجام شده چقدر می تواند روی مذاکره های شما تاثیر گذار باشد؟
طبیعی است که اثر مثبتی دارد. وقتی فضا بسته باشد تعداد شرکت‌هایی که حاضرند با ما کار کنند، محدود است و از حق انتخاب کمتری برخورداریم. همین که احساس میشود ممکن است که این محدودیت‌ها برداشته شود، سبب میشود ما با پیشنهادهای بهتری از شرکتهای غربی یا از شرکتهای شرق آسیا مواجه شویم.
هیات های تجاری مختلفی وارد کشور شده اند، آیا در خصوص ساخت نیروگاه مذاکراتی با این هیاتهای خارجی شده است؟
هیاتهای تجاری موضوع ها را به صورت خیلی کلی مطرح کرده‌اند، آن‌ها بیشتر علاقه مندند استراتژی و سیاست‌های ما را در زمینه ساخت نیروگاه بدانند. به عبارت دیگر آن‌ها علاقه‌مند بدانند که ما بطور جدی تمایل به ساخت نیروگاههای جدید داریم یا خیر؟
آیابا شرکت زیمنس که با هیئت تجاری آلمان به ایران آمده بود، مذاکره ای داشته اید؟
شرکت زیمنس مدت‌ها است که بخش هسته‌ای خود را تعطیل کرده است و اگر اشتباه نکنم با آرِوا در هم ادغام شده‌اند، از این رو زیمنس که در سالهای قبل پیمانکار اصلی نیروگاه بوشهر بود دیگر فعالیتی در حوزه نیروگاههای انجام نمی‌دهد.
با شرکتهای دیگرآلمانی ها چطور؟
نخیر، مذاکره‌ای نداشته‌ایم.
آقای دکتر اگر موافق باشید در مورد نیروگاه دارخوین هم توضیح دهید؟
نیروگاه دارخوین یک پروژه کاملا متفاوت از نیروگاه بوشهر است، سازمان انرژی اتمی ایران در سالهای قبل تصمیم گرفت، به منظور ارتقاء توانمندیهای داخلی در زمینه طراحی نیروگاههای هسته ای، ساخت تجهیزات نیروگاههای هسته‌ای و هم در زمینه راه‌اندازی نیروگاهها و فعالیت‌هائی از این قبیل، یک پروژه را به صورت کاملاً بومی دنبال کند. در این پروژه بر خلاف پروژه بوشهر یا واحدهای بعدی که در بوشهر ساخته میشود و هدف اصلی تولید برق است و تلاش بر این است که واحدها در کوتاه‌ترین زمان ممکن به صورت کاملاً اقتصادی در مدار قرار بگیرند و برقی با قیمت تمام شده‌ی قابل رقابت با سایر نیروگاهها راتولید کنند،. هدف اصلی، در دارخوین، افزایش توانمندیهای داخل بوده است و این هدف در پرتو ساخت یک نیروگاه با جدیت پیگیری شده است. هدف اصلی این بوده که نیروگاه کاملا با اتکاء به توانمندیهای داخلی ساخته شود. البته تمام پروژه‌های صنعتی بزرگی که کشورها انجام می‌دهند به هر حال در یک بخش‌هایی، به خصوص به خاطر بحث صرفه و صلاح اقتصادی، تجهیزاتی را بصورت ساخته شده خریداری می‌کنند و از بعضی از خدمات مشاوره‌ای و کارشناسی استفاده می‌کنند و این یک موضوع در پروژه‌های بزرگ صنعتی امری طبیعی است. به عبارت دیگر کشوری که پالایشگاه می‌سازد به مفهوم این نیست که تمام تجهیزات پالایشگاه را هم بسازد، بلکه از برخی خدمات غیر بومی نیز بهره می‌گیرد. همین نگاه را همکاران ما در سازمان انرژی اتمی نیز در پروژه دارخوین دنبال می‌کنند.
میزان پیشرفت این نیروگاه چقدر است؟
کار طراحی مفهومی و پایه‌ای نیرگاه دارخوین انجام شده و به آخر رسیده است، کار طراحی تفصیلی نیروگاه نیز حدود ٣٠ درصد پیشرفت داشته است. البته در طول ٢ سال گذشته با محدودیت‌های شدیدی روبه رو شدیم و امکان تامین تجهیزات و حتی اطلاعات مربوط به تجهیزات اصلی نیروگاه دارخوین از خارج از کشور وجود نداشت. حتی شیرآلات و پمپ‌ها و خیلی از تجهیزاتی که در نیروگاهها کاربرد دارد، به رغم پیگیری همکاران ما رغبتی برای فروش این وسایل از سوی خارجی‌ها به ایران نبود، بنابراین یک تغییری در هدف پروژه ایجاد شد و آن مطالعه و بررسی این مساله بود که آیا امکان ساخت تجهیزات اصلی مثل مولدهای بخار و پمپ‌های مدار اول در داخل کشور وجود دارد یا خیر؟ خوشبختانه با مطالعاتی که صورت گرفت و با توجه توانمندی‌هایی که در مجموعه‌های داخلی کشور و کارخانجات داخلی وجود دارد، نشان داده شد که این امکان وجود دارد و می‌توان از ظرفیتهای فنی و تکنولوژیک در کشور برای ساخت این نیروگاه بهره برد. منتهی این موضوع زمان اتمام پروژه و هزینهها را هم به شدت افزایش می‌دهد. یعنی هزینه اینکه راکتور را از خارج سفارش بدهیم و بخریم فوق‌العاده کمتر از این میشود که ما یک کارخانه‌ای که بالقوه این توانایی را دارد، تجهیز کرده و این کارخانه راکتور بسازد، و امکانات تست راکتور را فراهم کند. همان‌طور که در قسمت‌های قبل اشاره کردم بحث توجیه اقتصادی است. برای تعداد محدود مثلا ٤ یا ٥ راکتور هزینهها فوق‌العاده سنگین خواهد بود و یک مقدار صرفه اقتصادی را با تامل مواجه می کند. به هر حال مطالعات به طور جدی دنبال میشود و خوشبختانه با تغییری که درفضا ایجاد شده است شاید بتوانیم پروژه را در همان مسیر اولیه‌ای که طراحی شده بود پیش ببریم. در هر حال این یک پروژه بسیار جدی برای سازمان است و با جدیت هم دنبال میشود ولی یک مقدار اقتضایی است و با توجه به شرایط باید مسیر خود را پیدا کند و به هدف نهایی که برای آن طراحی شده است، برسد.
آیا هم چنان اصرار دارید ایرانی ها نیروگاه دارخوین را بسازند؟
بله، نیروگاه دارخوین با هدف استفاده از ظرفیتهای داخلی در دستور کار قرار گرفته و قرار نیست به یک پیمانکار خارجی واگذار شود. در عین حال که از روز اول هم قرار بوده که تحت مدیریت شرکت‌ها و متخصصان ایرانی از خدمات شرکتهای خارجی و تجهیزاتی که خارج از کشور ساخته می شود، استفاده کنیم. لذا هر موقع شرایط برای این موضوع فراهم شود این کار را انجام خواهیم داد و این کار با اهداف اولیه پروژه هیچ منافاتی ندارد. ولی این پروژه تحت مدیریت ایرانی و کاملاً بومی دنبال خواهد شد.
برای مناطق دیگر ایران چه برنامه هایی دارید ؟ به طور مثال در شمال کشور منابع نفت وگاز نیست و به دریا هم دسترسی دارند . آیا برنامه ای برای ساخت نیروگاه اتمی در این مناطق دارید؟
برای ساخت نیروگاههای جدید پروژه مفصلی با کمک ٦-٧ شرکت مهندسی مشاور قوی کشور در سالهای گذشته شروع شد که اخیرا به اتمام رسیده است. در این راستا تمام پهنه‌ی ایران مورد مطالعه قرار گرفت و تمام ساختگاههایی که می‌توانستند به عنوان کاندیدا مطرح شوند در نظر گرفته شدند و به تدریج با در نظرگرفتن یک سری از معیارها، این ساختگاه‌ها کاهش پیدا کرد تا در نهایت ١٦ ساختگاه که اولویت بالاتری دارند، انتخاب شدند. این ساختگاه‌ها عمدتاً در حاشیه جنوبی کشور در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان قرار دارند.
چرا عمده نیروگاهها در حاشیه جنوبی کشور ساخته می شوند؟
نیروگاههای هسته‌ای به حجم بالایی از آب نیاز دارند. در کشور ما به دلیل خشک‌سالی و خشکی کشور و همچنین نبود رودخانه‌های پر آب، در داخل کشور شرایط مناسبی برای ساخت نیروگاه هسته‌ای وجود ندارد. علاوه بر این، بحث زلزله نیز مطرح است. باید ساختگاههایی که در نظر گرفته میشود از نظر زلزله شرایط خوبی داشته باشد.
البته این‌طور نیست که در جایی که خطر زلزله وجود دارد، نتوان نیروگاه هسته‌ای ساخت. کما اینکه در ژاپن دائم زلزله رخ می‌دهد و نیروگاههای متعددی هم ساخته شده است، اما این کار هزینهها را بالا می‌برد به دلیل اینکه باید در طراحی ساختمان‌ها دقت بیشتری شود. علاوه بر زلزله و آب، مساله جمعیت هم مطرح است.
معمولاً نیروگاههای هسته‌ای در جایی ساخته میشود که با مراکز حساس جمعیتی و صنعتی فاصله داشته باشد. البته در شمال کشور چند ساختگاه کاندید است ولی امتیاز آن از حاشیه دریای عمان و خلیج فارس پایین‌تر است. زیرا در شمال کشور بحث مراکز جمعیتی و زیست‌محیطی، جدی‌تر از نواحی کم تراکم و خلوت در حاشیه دریای عمان و خلیج فارس است.
با توجه به اینکه ساخت نیروگاه هسته ای هزینه ای بالا دارد ، برای ساخت نیروگاه دارخوین چقدر هزینه در نظر گرفته شده است؟
هزینه یک نیروگاه هسته‌ای آب سبک، حدود ٥ هزار دلار به ازای هر کیلووات ساعت ظرفیت نصب شده است. البته این رقم با توجه به کشوری که در آن نیروگاه ساخته میشود و درنظر گرفتن سطح ایمنی و تعداد واحدها و عوامل دیگری که وجود دارد، تغییر می‌کند. ولی به عنوان یک ملاک، در گذشته حدود همین مقدار برای ساخت نیروگاه دارخوین درنظر گرفته شده است.
البته اگر این پروژه بخواهد وارد مرحله اجرا شود، با توجه به شرایط ناهموار بین‌المللی هزینه‌هایش به مراتب بالاتر از این خواهد بود. عرض کردم برای ساخت تجهیزات در داخل باید سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای صورت بگیرد، البته باید این را در نظر بگیریم که سرمایه‌گذاری‌هائی از این نوع به توسعه توانمندیهای کشور منجر خواهد شد و می‌تواند دستاوردهای متعددی برای کشور داشته باشد. اما به هر حال در ابتدا، این کار گران تمام میشود. طبعا اگر شرایط بین‌المللی هموار شود و بتوانیم بعضی از تجهیرات را خریداری کنیم آن وقت هزینهها به ٥ هزار دلاری که گفتم، نزدیک خواهد شد.
برای ساخت نیروگاه هسته ای در شرایط عادی و تحریم چه مدت زمان نیاز است؟
کشورهایی که برای اولین بار نیروگاه هسته‌ای ساختند چیزی حدود ١٢ تا ١٥ سال زمان صرف کردند، مانند آرژانتین و سایرکشورهایی که اولین نیروگاه هسته‌ای خود را ساختند، آن هم بدلیل وجود مسائل ایمنی و یکسری ملاحظاتی که باید در نظر می‌گرفتند. از این رو ساخت نیروگاه درکشوری که برای اولین بار وارد این عرصه میشود به طور طبیعی زمان بیشتری می‌برد. اما برای ساخت نیروگاههای بعدی این مدت زمان به تدریج تا حدود ٥ تا ٦ سال کاهش پیدا می‌کند.
با این روندی که می گویید پیش بینی برای تولید ٢٠ هزار مگاوات برق هسته ای در بلند مدت غیر ممکن به نظر می رسد؟
ببینید؛ برای میان مدت یعنی حدود ١٥ سال آینده تولید حدود ٨ هزار مگاوات برق هسته‌ای در نظر گرفته شده است و تحقق برنامه ٢٠ هزار مگاواتی برق به یک افق زمانی طولانی‌تری نیاز دارد. البته اگر بخواهیم به این سمت حرکت کنیم این‌طور نیست که واحد اول ساخته شود و بعد از اتمام آن به سراغ واحدهای بعدی برویم. یعنی بطور معمول برای ساخت یک نیروگاه ٤ واحدی، حدود ١٢ تا ١٤ سال زمان نیاز خواهد بود.
قاعدتا با شرایط فعلی ایران این زمان طولانی تر می شود؟
شرایط فعلی را می‌گویید یا دورنمایی را می‌گویید که در آن شرایط یک مقدار بهتر شده باشد، یا شرایطی را می‌گویید که مقداری سخت‌تر شده باشد؟
اگر بخواهیم بگوییم تحریم ها مقداری کمتر می شود؟
به نظر بنده در این شرایط زمان ساخت هر واحد بین ٨ تا ٩ سال خواهد بود. اگر ساختار هر نیروگاه را ٤ واحدی در نظر بگیریم، با توجه به این که واحد چهارم ٤ سال بعد از ساخت واحد اول شروع میشود، یک نیروگاه ٤ واحدی در ١٢ تا ١٤ سال به اتمام می‌رسد.
آقای دکتر مردم استان بوشهر و فارس خیلی ازساخت نیروگاه بوشهر رضایت ندارند مخصوصا با اتفاقاتی که در ژاپن افتاده ترس از ساخت نیروگاه هسته ای زیاد شده برای دغدغه مردم چه کردید و چه تدابیری اندیشیدید؟
مثالی خدمت شما عرض کنم که به صنعت هواپیمایی و مسافرت جاده‌ای بر می‌گردد. آمارها خیلی خوب نشان می‌دهد که مسافرت‌های هوایی نسبت به مسافرت‌های جاده‌ای از ضریب ایمنی بالاتری برخوردارند، یعنی اگر تعداد مسافرت‌ها و مسافت‌هایی که طی میشود را بسنجیم، تعداد تلفات هوایی خیلی کمتر از تلفات مسافرت‌های جاده‌ای است. ولی حوادث هوایی خیلی اذهان عمومی را به خودش جلب می‌کند، به این دلیل که یک‌باره اتفاق می‌افتد.
به عبارت دیگر سقوط یک هواپیما یک شوک احساسی شدیدتری را به جامعه وارد می‌کند. این درحالی است که همان تعداد نفرات به صورت ناشناس و بی‌خبر در گوشه و کنار در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند، اما به این شدت اذهان عمومی را درگیر نمی‌کنند. در همین رابطه ملاحظات ایمنی در پروازها بیشتر است، به نحوی که هرکس سوار هواپیما میشود ابتدا آموزش‌های ابتدایی به او داده میشود که اگر اتفاقی افتاد چطور عمل کند، این به این معنی نیست که اگر آموزش‌ها داده میشود، هواپیما خیلی خطرناک‌تر از مسافرت‌های جاده‌ای است. نیروگاههای هسته‌ای هم همین‌طور است.
مجموع تبعاتی که نیروگاههای هسته‌ای برای محیط زیست و انسان دارد کمتر از نیروگاههای سوخت فسیلی است که آلایندگی شدیدی را ایجاد می‌کنند، منتهی تبعات نیروگاههای فسیلی به صورت خاموش است و اتفاقاتی که می‌افتد خیلی توجه‌ها را جلب نمی‌کند. اقداماتی که صورت می‌گیرد و آگاه‌هایی که به افرادی که در حاشیه نیروگاههای هسته‌ای زندگی می‌کنند داده میشود، درست مانند همان آموزشی است که به مسافران هواپیما برای کاهش اثرات حوادث احتمالی داده میشود.
شاید این ضعف ما بوده که نتوانستیم این مسائل را خوب تبیین کنیم و مانع از نگرانی هم‌میهنان‌مان شویم که در حاشیه نیروگاه زندگی می‌کنند. اگر به اروپا بروید خیلی از نیروگاههای هسته‌ای در مکان‌هایی ساخته شده که دیوار به دیوار آن‌ها مردم زندگی می‌کنند. نکته مهم این است که برای مقابله با شرایط اضطراری ما باید برنامه داشته باشیم. وقتی هزینه سنگینی برای خالی کردن حاشیه نیروگاه اختصاص می‌یابد، طبعا آن هزینه‌هایی که برای شرایط اضطراری در نظر گرفته شده، کاهش پیدا می‌کند.
همچنین ممکن است که اجازه داده شود جمعیت در حاشیه نیروگاه استقرار پیدا کند، بدون تردید در این حالت باید هزینه‌هایی انجام شود تا در شرایط اضطراری بتوانیم بموقع عمل کنیم. به عنوان مثال در فوکوشیما یکی از اقداماتی که انجام شد این بود که تا یک شعاعی جمعیت ساکن در آن منطقه تخلیه شود.
در کشور ما نیز اگر نیروگاه در جایی ساخته شود که تراکم جمعیتی بالایی وجود ندارد، مثل حاشیه خلیج فارس و دریای عمان، در آن صورت برنامه‌هایی که برای تخلیه جمعیت در شرایط اضطراری پیش‌بینی و طراحی میشود ، برنامه‌های نسبتا کم خرج و سبکی خواهد بود چون جمعیت کمی در آن جا ساکن است.
البته هزینه احداث نیروگاه بالا می‌رود چون نیروگاه در منطقه‌ای احداث میشود که هیچ امکانات زیربنایی ندارد. در مقابل گزینه بعدی این است که نیروگاه در جایی ساخته شود که از تراکم جمعیتی بالاتری برخوردار باشد اما در مقابل برنامه‌های مقابله با شرایط اضطراری مفصل‌تری گنجانده شود. اصولا کشورهایی مثل ما که بسیار گسترده هستند و امکان احداث در ساختگاههایی را دارند که از مراکز جمعیتی فاصله دارد، ترجیح می‌دهند از این گزینه استفاده کنند. اما کشورهایی با وسعت کم ممکن است، ناچار باشند نیروگاه را در کنار مراکز جمعیتی احداث کنند.
به همین دلیل ما حاشیه جنوبی را انتخاب کردیم اما تاکید می‌کنم این مساله به هیچ وجه به این معنی نیست که افراد در حاشیه خلیج فارس در خطر خواهند بود. بعضا یک تصور نادرستی وجود دارد که افرادی که در حاشیه نیروگاهها زندگی می‌کنند ممکن است به بیماری‌هایی مبتلا شوند.
ما حتی با این مساله روانی مواجه بودیم که قبل از این که نیروگاه بوشهر راه اندازی و فعال شود مراجعاتی وجود داشت که ما به دلیل عملکرد نیروگاه به بیماری مبتلا شده‌ایم! در واقع بروز هر بیماری ناشناخته‌ای که علت آن‌را تشخیص نمی‌دادند، آن را به نیروگاه بوشهر نسبت می‌دادند، در حالی که نیروگاه بوشهر هنوز راه‌اندازی نشده بود. بنابراین باید بی‌خطری نیروگاه هسته‌ای اطلاع رسانی شود. میزان اشعه‌ای که کارکنان نیروگاه می‌گیرند به مراتب کمتر از آن چیزی است که افراد در یک پرواز عادی می‌گیرند، موارد ایمنی کاملا حساب شده است.
منتهی باید به دو مطلب در خصوص نیروگاه هسته‌ای اشاره کنم که به موازات هم در همه جای دنیا پیگیری میشود. یکی بحث ایمنی است، افرادی که مسئول ایمنی هستند باید فرض کنند شاخه دوم اصلا فعالیتی نکرده و آن‌ها مسئول هستند نیروگاه را به گونه‌ای بسازند که هیچ حادثه خطرناکی اتفاق نیافتد.
گروه دوم مسئول مقابله با شرایط اضطراری هستند، این‌ها می‌گویند با وجود همه کارهایی که گروه اول انجام می‌دهند، فرض ما بر این است که حادثه خطرناک اتفاق می‌افتد، وظیفه ما این است که ببینیم اگر اتفاق افتاد باید چه کار کنیم که تبعات کمتری برای همه داشته باشد. از تلفیق این دو فعالیت شرایطی پیش می‌آید که اطمینان کافی را برای مردم و محیط زیست فراهم می‌کند.
آیا پروژه های عام المنفعه هم برای این استان ها انجام داده اید؟
ما در این زمینه هم فعالیتهای محدودی داشته‌ایم. شاید یک مقداری از نارضایتی‌هایی که مردم منطقه بوشهر دارند و به حق هم است از این بابت باشد، به طور مثال صنعت نفت در خوزستان، عسلویه و هرجایی که حضور داشته، نقش موثری در بهبود سطح زندگی مردم داشته است، چه به طور مستقیم به واسطه ایجاد اشتغال و فرصت‌هایی که ایجاد می‌کرده و چه به طور غیر مستقیم به خاطر زیربناهایی که ایجاد می‌کرده و مردم از آن بهره می‌بردند.
اما در مقابل ساخت نیرگاه اتمی بوشهر یک مقدار طولانی شد، ما هم با مشکلات مالی مواجه هستیم، چون برق را باید به شبکه سراسری تحویل دهیم و درآمد نیروگاه اتمی بوشهر از محل فروش برق آن به شبکه سراسری به دست می‌آید. اگر نیروگاه بتواند این درآمد را به موقع بدست آورد مشابه سایر صنایع نقش خود را در توسعه رفاه مردم ایفا خواهد کرد، اما تا به حال به دلیل محدودیت‌هایی که از این بابت وجود داشته و عدم وصول مطالبات از وزارت نیرو، نتوانسته‌ایم جز موارد محدود کار خیلی موثری را انجام دهیم. اما امیدواریم بتوانیم در آینده رضایت‌مندی مردم بدست آوریم.
مشخصا چه رقمی؟
اطلاع دارید که توانیر یک سازوکاری به نام بازار عمده فروشی برق دارد. قیمتهای بازار بر طبق وضعیت شبکه، میزان تولید، مصرف و غیره متفاوت است. برای برق تولیدی نیروگاه اتمی بوشهر فعلاً حدود ٤٠ تومان به ازای هر کیلووات ساعت دریافت میشود، در حالی که اگر معادل قیمت سوخت فسیلی مصرف نشده محاسبه شود، رقم خیلی بیشتر از این میشود.
اگر ارزش واقعی یک لیتر گازوییل در داخل کشور حدود ٢٥٠٠ تومان در نظر گرفته شود، در بهترین حالت از این گازوئیل، ٥ کیلووات‌ساعت برق تولید میشود (بطور معمول ٣ تا ٤ کیلووات‌ساعت) پس فقط ٥٠٠ تومان سهم سوختی است که یک نیروگاه حرارتی مصرف می‌کند. درباره گاز هم کما بیش این‌گونه است. هر متر مکعب گاز برای نیروگاهها ٨٠ تومان در نظر گرفته میشود یعنی حدود سه سنت که این رقم بسیار پایینی است، ولی همین هم به معنی حدود ٢٠ تومان ارزش سوخت برای یک کیلووات‌ساعت میشود، که حداقل این را باید به نیروگاه بوشهر بدهند. اگر قیمتهای واقعی‌تر گاز، حدود ٢٠ سنت یا بالاتر در نظر گرفته شود، ارزش سوخت مصرف نشده در نیروگاه هسته‌ای به همان میزان افزایش خواهد یافت.
اما توانیر مدعی است برق هسته ای و برق تولیدی از انرژی های نو را با قیمت خوبی می خرد؟
ببینید، آن‌ها مصوباتی دارند. در آن مصوبات قیمتهای خیلی بالاتری وجود دارد ولی متاسفانه آن را در مورد نیروگاه هسته‌ای اعمال نمی‌کنند. آن را برای بعضی نیروگاههای بادی با ظرفیتهای پایین در نظر می‌گیرند. اولویت اول بخش خصوصی و صاحبان نیروگاهها هم اکنون این است که حداقل پول برقی را که به توانیر می‌فروشند به موقع دریافت کنند تا روی قیمت مجادله داشته باشند.
چند درصد پول برق تولیدی از نیروگاه بوشهر را تا کنون دریافت کردید؟
کمتر از ١٠ درصد از سوی شرکت توانیر پرداخت شده است. کل انرژی که از نیروگاه اتمی بوشهر به شبکه سراسری برق کشور تحویل داده شده است حدود ٢/٦ میلیارد کیلووات‌ساعت است که کمتر از ١٠ درصد رقمی که توانیر محاسبه کرده و قبول دارد که به ما بدهد، تا کنون پرداخت شده است. این غیر از بحث‌هایی که من داشتم، غیر از معادل ارزش سوخت مصرف نشده و معادل هزینه‌های زیست‌محیطی است که طبق قانون برنامه پنجم توسعه باید به نیروگاههای پاک پرداخت شود. همین چیزی را که محاسبه کرده‌اند، بدلیل مشکلات مالی صنعت برق، حدود ١٠ درصد آن را پرداخت کرده‌اند.
آقای دکتر وضعیت راندمان نیروگاه بوشهر هم بفرمایید. راندمان این نیروگاه چقدر است؟
در مورد راندمان نیروگاههای هسته ای دو جنبه مطرح است. یکی این که انرژی حرارتی که در راکتور نیروگاه تولید می شود با چه راندمانی به انرژی الکتریکی تبدیل میشود. در این زمینه نیروگاه هسته ای تقریباً مشابه نیروگاههای حرارتی است و راندمانی بین ٣٠ تا ٣٥ درصد دارد.
بحث دیگر راندمان سوخت است، یعنی انرژی نهفته ای که در مجتمعهای سوخت وجود دارد تا چه حد به حرارت تبدیل می شود، که این هم در راکتورهای آب سبک نسبتاً پایین است. البته سوختی که از راکتور خارج می شود قابلیت تولید انرژی تا حد بسیار زیادی دارد، منتهی این مستلزم استفاده از فناوریهای جدید است و با استفاده از راکتورهای نسل جدید می توان از این انرژی که در سوخت باقی مانده استفاده کرد.
درست است عمر اورانیومی که در طبیعت وجود دارد، پیش بینی می شود خیلی بیشتر از عمر نفت باشد ولی به هرحال روزی تمام می شود لذا راندمان در هر دو جنبه بحث مهمی است.
جواب سوال را نگرفتم راندمان نیروگاه بوشهر چقدر است؟
نیروگاه بوشهر نزدیک به نسل سوم است، چون در دوره ای که نیروگاه ساخته می شد، حادثه چرنوبیل پیش آمد و استانداردهای ایمنی سختگیرانه تر شد و تغییراتی در نیروگاه داده شد، راندمان حرارتی بوشهر ٣٢ درصد است.
نورم جهانی این راندمان چقدر است؟
تقریبا همین است.
اما در برخی از نیروگاه های حرارتی راندمان به ٥٠ درصد هم رسیده است
ببینید؛ در نیروگاه حرارتی از نوع چرخه ترکیبی این میزان به ٥٠ درصد می رسد. اما در نیروگاههای حرارتی معمولی، به خاطر قواعد ترمودینامیکی، راندمان حدود ٤٠ درصد است.
میزان تلفات در نیروگاه اتمی بوشهر چگونه است؟
ما مفهومی داریم در تمام نیروگاها به نام مصرف داخلی، بین کارشناسان در این زمینه تفاوت دیدگاه وجود دارد. بعضی از کارشناسان می گویند یک نیروگاه، یک تاسیسات صنعتی است. مثلاً فرض کنید شما مواد اولیه را می دهید و از آن طرف سیمان تولید می شود، برقی که آنجا مصرف می شود را همه بعنوان برق مولد به حساب می آوردند و می گویند یک مصرف برق صنعتی است و در بخش صنعت استفاده می شود. حال فرض کنید در یک نیروگاه هسته ای، اورانیوم می آوریم و از آن طرف برق تولید می شود.
این فرایند یک مقدار مصرف برق دارد که در نیروگاه بوشهر حدود ٩٠ مگاوات است، یعنی از هزار مگاوات برق تولیدی ٩٠ مگاوات آن به مصرف داخلی خود نیروگاه می رسد. البته بعضی از کارشناسان هم می گویند که این مصرف نوعی تلفات است و کاهش پیدا کند. حالا شما اسم این را هرچه می خواهید بگذارید، ٩٠ مگاوات از تولید نیروگاه اتمی بوشهر در خود نیروگاه مصرف می شود.
درکشورهای دیگر این میزان چقدر است؟
این مساله به فناوری که در نیروگاهها استفاده می شود بستگی دارد. مصرف داخلی نیروگاه تابع فناوری بکارگرفته شده در آن نیروگاه است. ما همیشه با این سوال مواجه می شویم که تعداد نفراتی که در نیروگاه بوشهر کار می کنند کم است یا زیاد، ببینید؛ این هم به سطح فناروی به کار رفته در نیروگاه بستگی دارد، نیروگاه بوشهر هیچ ویژگی خاصی نسبت به نیروگاه مشابه خود ندارد که بخواهم بگویم از این جنبه این نیروگاه بهتر یا بدتر است . تقریبا تمام نیروگاههای روسی هر کجا که ساخته شده، همین مصرف داخلی را دارد .
از لحاظ پایداری شبکه نیروگاه هسته ای چگونه است؟
نیروگاههای هسته ای دارای نکات مثبت و منفی است. این نیروگاهها به خاطر این که نیروگاههایی هستند با ظرفیتهای بزرگ، از نظر دینامیکی مزایایی برای شبکه دارند، از آن طرف در صورتی که به صورت ناخواسته و ناگهانی از شبکه خارج شوند، تحمل از دست دادن یک واحد ١٠٠٠ مگاواتی برای شبکه سخت تر است تا این که یک نیروگاه ١٥٠ مگاواتی از مدار خارج شود.
تنوع نیروگاهها می تواند به بهبود وضعیت شبکه کمک کند. یعنی تعدادی واحدهای هسته ای در کنار نیروگاههای متعدد گازی با ظرفیتهای محدود، که الان داریم، می تواند به بهبود شرایط کمک کند، البته در کنار مشکلاتی هم که در شرایط خاص ایجاد می کند.
در سبد انرژی کشور چقدر می توان روی برق هسته ای حساب باز کرد که بتواند جایگزین نفت وگاز شود؟
یکی از مشکلاتی که ما در کشور با آن مواجه هستیم نداشتن یک برنامه جامع انرژی است. بین وزارتخانه های نفت و نیرو همیشه اختلافی بوده که چه نهادی متولی برنامه ریزی انرژی کشور است.
اگر از زمان قبل از انقلاب در نظر بگیرید چون شرکت ملی نفت یک شرکت قوی بود و دولت احساس می کرد خیلی تحت کنترل دولت نیست، در قانون تاسیس وزارت نیرو وظیفه برنامه ریزی انرژی کشور را به وزارت نیرو داد. ولی مجموعه نفت هیچگاه به این مساله تمکین نمی کرد و می گفت بخش قاطع انرژی کشور را من مدیریت می کنم و برنامه ریزی آن هم باید در اختیار من باشد.
بعد بحث شورای عالی انرژی مطرح شد که در سالهای گذشته متاسفانه خیلی محدود تشکیل شده و نقش خود را نتوانسته ایفا کند، البته اخیرا دوباره جلسه آن برگزار شده که امیدوارم با جدیت پیگیری شود، اما در هر حال ما یک مرجعی که در زمینه کلان انرژی برنامه ریزی کند، نداریم.
در نتیجه در مورد انرژی هسته ای و سهم آن در سبد انرژی کشور، الان یک مطالعه جامعی که مورد اتفاق همه دستگاههای ذیربط باشد، نداریم. سازمان انرژی اتمی یک مطالعاتی انجام داده، وزارت نیرو هم مطالعات جداگانه ای انجام داده، آن چیزی که فصل مشترک این مطالعات برای افق ١٤٠٥ است، چیزی حدود ٨ تا ١٠ هزار مگاوات است. البته آن هم در صورتی که قیمت سوخت نیروگاهها در کشور مقداری حالت منطقی پیدا کند.
آقای دکتر چقدر در زمستان سال ٩٢ نیروگاه بوشهر به صرفه جویی سوخت کمک کرد ؟ آیا محاسباتی در این زمینه داشته اید؟
متاسفانه چون در ٣ - ٤ سال اخیر در تامین سوخت گاز نیروگاهها در زمستان با مشکل مواجه بودیم و در بخش قابل توجهی از سال نیروگاهها سوخت مایع مصرف کردند مثل سال ٩٢، حضور نیروگاه بوشهر اثر مثبت خود را به روشنی نشان می دهد، همکاران وزارت نفت تاکید داشته اند، در روزهای سرد پاییز و زمستان امسال، عملکرد نیروگاه اتمی بوشهر روزانه معادل ٥ میلیون لیترصرفه جویی در سوختهای مایع داشته است.
محاسبات وزرات نفت بوده؟
بله، محاسبه خیلی ساده است. نیروگاه بوشهر ٢١ تا ٢٢ هزار مگاوات ساعت برق تولید و به شبکه تحویل می دهد که معادل چیزی حدود ٦ تا ٧ میلیون لیتر سوخت مایع می شود. اگر بگوییم که تمام نیروگاهها سوخت مایع مصرف نمی کردند، اگر همه این ملاحظات هم در نظر گرفته شود حداقل به صرفه جویی ٥ میلیون لیتری سوخت مایع در روز می رسیم البته در روزهای سردی که تحویل گاز به نیروگاهها با مشکل مواجه بوده است.
با توجه به صحبت هایی که کردید شما اعتقاد دارید قیمت سوخت در کشور باید افزایش یابد؟
ببینید؛ عرض من این است که قبل از هر کاری باید یک برنامه جامع انرژی داشته باشیم. در آن برنامه تمام این مولفه ها به صورت منطقی روشن می شود. اگر مصرف سوخت با این روند ادامه پیدا کند در آینده نزدیک چیزی برای صادرات باقی نمی ماند.
مسلماً آن چیزی که برای کشور ما نمی تواند توجیه داشته باشد نه این قیمتهای خیلی پایین فعلی است، که تمام فعالیتهای مدیریت مصرف را بی معنی می کند، سال ها با این سوال مواجه بودیم که چرا تلفات شبکه برق در کشور ما خیلی بالاست، همه دنبال یک مقصر می گشتند که آن را پیدا کنند، در حالی که مقصر آن کاملا مشخص است. چون هیچ برنامه ای برای بهینه سازی و کاهش تلفات وجود نداشت، چرا؟ چون فعالیتهای بهینه سازی و کاهش تلفات در شبکه برق توجیه اقتصادی نداشت.
بنابراین قیمتهای پایین فعلی توجیه ندارد. از آن طرف هم منطقی است که ما انتظار داشته باشیم که قیمت سوخت مشابه کشورهایی که منابع مشابهی مانند ما ندارند، نباشد. طبیعی است که باید از این مزیت به طور منطقی استفاده کرد. بنابراین کارشناسان باید با در نظر گرفتن همه جوانب قیمتهای منطقی را پیدا کنند.
لینک کوتاه
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
| 
۱۲:۳۴ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۹
خدا دکتر احمدیان را حفظ کند. ایشان مرد وارسته ای است که علاوه بر مرتبه علمی از مرتبه اخلاقی بالایی هم برخوردار است 
ارسال نظر قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
