چگونگی نصب فن هواکش

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، اگر برای سرویس بهداشتی یا حمام منزل شما هم لوله هواکش یا یک پنجره کوچک تعبیه شده، ولی هنوز فن نصب نشده است این آموزش می‌تواند برای شما مفید باشد.



فن‌های موجود در بازار که به اسم فن هواکش هم فروخته می‌شوند، در سایز‌های ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ اینچ موجود است که می‌توانید بسته به قطر لوله هواکش، فن مورد نظر خود را تهیه نمایید. این فن‌ها نیاز به راه اندازی خاصی ندارند و فقط کافی است یک رشته سیم فاز و یک رشته سیم نول به آن‌ها وصل کنید تا روشن شوند. (اگر سیم سومی هم داشت، آن سیم ارت است که در صورت وجود ارت در ساختمان، باید به سیم ارت وصل شود.)

سوال اینجاست که: این دو رشته سیم فاز و نول را چگونه به محل نصب فن ببریم؟

از آنجایی که حتماً در داخل حمام یا سرویس بهداشتی چراغ نصب شده است، پس می‌توانید از برق آن چراغ برای برق رسانی به فن هم استفاده کنید. البته باید مقداری نقشه سیمکشی را تغییر دهید.

به احتمال خیلی زیاد نقشه سیم کشی آن چراغ به صورت زیر است و از کلید یک پل برای آن استفاده شده است.



در نقشه بالا دقت کنید. سیم نول ورودی از پشت کلید یک پل رد شده است و به هیچ کدام از پیچ‌های کلید وصل نشده است. اگر کلید یک پل را باز کنید احتمالاً این سیم را می‌بینید که با لنت برق به سیم‌های دیگر چسب زده شده است. ما با این سیم کاری نداریم.

خب حالا فیوز‌های برق را قطع کنید و دو سر سیم فاز را از چراغ داخل سرویس و از کلید یک پل آزاد کنید. آنگاه یک سیم دو رشته را با لنت برق، به صورت کاملاً محکم به یک سر سیم فاز وصل کنید و از یک نفر بخواهید تا سر دیگر سیم فاز را بکشد. با این کار یک سیم دو رشته، جایگزین یک سیم تک رشته (منظور همان سیم فاز) خواهد شد. حالا می‌توانید کلید یک پل قبلی را حذف کنید و یک کلید دو پل طبق نقشه پایین در مدار نصب کنید.



در نقشه بالا دقت کنید که باز سیم نول از پشت کلید دوپل رد شده است و ما کاری به آن نداریم. فقط در محل چراغ یک انشعاب از آن می‌گیریم و به فن وصل می‌کنیم. آن یک رشته سیمی هم که به مدار اضافه شده است. از زیر چراغ تا محل نصب فن امتداد دهید؛ و به فن وصل کنید



خب حالا که سیم کشی‌های فن تمام شد، نوبت نصب خود فن است. اگر لوله هواکش از دیوار بیرون آمده و قرار است فن روی دیوار نصب شود، می‌توانید با دو عدد پیچ و رول پلاک این کار را انجام دهید. برای هر گوشه فن یک پیچ کافیست. ولی اگر لوله هواکش در سقف است و فن باید روی سقف نصب شود، چون سقف سرویس‌ها و حمام‌ها معمولاً سقف کاذب است، و فن‌ها دارای لرزش هستند. احتمال دارد که بعد از چند ماه فن از سقف جدا شود. پس بهترین گزینه برای نصب فن در سقف‌های کاذب پیچ‌های پروانه ایست.

از بعضی از فن‌ها ۲ رشته سیم خارج شده است که بایستی یک رشته از آن‌ها را به فاز و رشته دیگری را به نول وصل کنید. رشته سیم نول معمولاً آبی رنگ است. البته اگر هر دو رشته همرنگ بودند، یعنی مهم نیست که کدام رشته را به نول وصل کنید.

از بعضی از فن‌ها ۳ رشته سیم خارج شده است که رنگ یکی از این رشته سیم‌ها ترکیبی از زرد/سبز است؛ که این رشته سیم را باید به سیم ارت متصل کنید و اگر ساختمان دارای ارت نیست باید این رشته سیم را آزاد بگذارید. ۲ رشته سیم دیگر را هم باید به فاز و نول متصل کنید.

از بعضی از مدل‌های دیگر هم ۳ رشته سیم خارج شده است که رنگ ۲ رشته از آن‌ها یکسان است. مثلاً هر دو رشته مشکی یا هر دو رشته قرمز هستند. این فن‌ها هم می‌توانند بصورت چپگرد و هم بصورت راستگرد بچرخند. یعنی هم می‌توانند هوا را به داخل و هم می‌توانند هوای اتاق را به خارج انتقال دهند. پس شما باید تست کنید که به کدام یک از این ۲ رشته سیم همرنگ نیاز دارید؛ و به آن فاز وصل کنید و رشته سیم دیگر را آزاد بگذارید؛ و به رشته سیم سوم که معمولاً آبی رنگ است باید سیم نول وصل شود.



توجه: جهت گردش هوا در حمام، سرویس بهداشتی و آشپزخانه، همیشه از داخل به بیرون است. یعنی وقتی فن روشن می‌شود هوای داخل را به بیرون از ساختمان پرتاب می‌کند.

نکته: زمانی که دارید سیم‌های جدید را جایگزین سیم قبلی می‌کنید، اگر لوله برق، شکسته یا گیر کرده باشد و به شما اجازه تعویض سیم را ندهد. در این صورت مجبورید سیم فن را مستقیم از چراغ بگیرید (چراغ و فن را موازی کنید) و هر دو را با همان کلید یک پل خاموش و روشن کنید.

نکته: در هر کجا که نیاز داشتید ۲ یا چند رشته سیم را از داخل یک لوله برق رد کنید. بایستی وقتی فنر می‌زنید، هیچ کابل یا سیمی قبلاً در داخل لوله نبوده باشد. زیرا حتی اگر یک رشته سیم نازک از قبل داخل لوله باشد، شاید بتوانید فنر را با فشار و زحمت زیاد از داخل لوله رد کنید، ولی وقتی رشته سیم‌های جدید را به انتهای فنر ببندید و فنر را بکشید، مطمئن باشید که سیم‌های جدید به دور رشته سیم قبلی پیچ خواهد خورد و امکان کشیدن فنر وجود نخواهد بود. این نکته را گفتیم تا وقتی که می‌خواهید یک رشته سیم جدید به سیم‌های قبلی اضافه کنید، حتماً همه رشته سیم‌های قبلی را خارج کنید. به این صورت که دو رشته سیم فاز به همراه یک رشته نول جدید را به سر آن دو رشته سیم فاز و نول قبلی وصل کنید و ۲ رشته سیم قبلی را همزمان بکشید. مشاهده می‌کنید که سیم‌ها با نیروی کمتری تعویض می‌شوند.

توجه: نصب سیم فن در حمام به صورت روکار بسیار می‌تواند خطرناک باشد. موارد ایمنی را برای آن کاملاً رعایت کنید.

نکته: اگر پیچ‌های نگه دارنده فن را به یک اندازه سفت نکنید و مقداری به بدنه فن فشار وارد شود، احتمالاً بدنه فن با پره‌های فن تماس پیدا می‌کند و این طور احساس می‌شود که فن خراب است. پس به این نکته هم توجه کنید.

 

منبع: آموزش برق ساختمان و سیستم های حفاظتی