اصول طراحی مدارات فرمان وقدرت تابلو برق
نقشۀ مدار قدرت
نقشهای که انرژی الکتریکی را از شبکه سه فاز دریافت و به مصرف کننده منتقل میکند، نقشهٔ «مدار قدرت» گفته میشود.

نقشۀ مدار فرمان
به نقشهای که از آن برای نمایش نحوهٔ عملکرد یا تعیین مدت زمان کارکرد مدار قدرت استفاده میشود، نقشهٔ «مدار فرمان» گفته میشود. ولتاژ کار اغلب مدارهای فرمان شبکه تک فاز است.

هر مدار الکتریکی از دو قسمت مدار قدرت و مدار فرمان تشکیل میشود، اما مدار فرمان و مدار قدرت دو نوع مدار متفاوت هستند؛ که یک مدار فرمان شامل قطعاتی مانند فیوز، کلید مینیاتوری، تایمر، بی متال و … میشود. مدار فرمان کنترل سیستم را بر عهده دارند و از برق تک فاز تغذیه میکند.
کاربرد مدار فرمان را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- کنترل وضعیت خاموش یا روشن بودن ماشین آلات
- ایجاد هماهنگی و مدریت راه اندازی بین الکتروموتورها و ماشین آلات
- ایجاد آلارم و سیگنال خطا برای پرسنل در صورت وجود هرگونه خطا در سیستم مدار
- صرفه جویی در هزینه ها و کاهش استهلاک که بر اثر کارکرد مداوم ماشین آلات و روشنایی
- کنترل سرعت تولید توسط سنسور هاو میکروسویچ ها
پر کاربردترین مدار فرمان در برق صنعتی عبارت اند از : مدار فرمان استارت لحظه ای , مدار فرمان دائم کار , مدار فرمان استارت از دو نقطه (دستگاه پرس) , مدار فرمان چپگرد راستگرد لحظه ای , مدار فرمان چپگرد راستگرد دائم , مدار فرمان ستاره مثلث , مدار فرمان ستاره مثلث – چپگرد راستگرد.
مدار قدرت تابع مدار فرمان میباشد و معمولا با برق سه فاز کار میکند. تعدادی از المانهای متداول که در مدار قدرت بسیار کاربرد دارند عبارت اند از: فیوز ها، کلیدهای حفاظت موتوری MPCB، کنترل بار، کنتاکتور ها، کلیدهای حرارتی (بی متال) و….
کنترل مدار قدرت توسط مدار فرمان انجام میشود و با قطع شدن مدار فرمان، مدار قدرت نیز قطع خواهد شد. مدار قدرت نقشه سیم کشی دستگاههای الکتریکی مانند موتور می باشد که خارج از تابلوی فرمان قرار میگیرد. این نقشه مهمترین نقشه ضمیمه برای مونتاژ تأسیسات الکتریکی است و در آن، وسایلی که باید به ترمینالهای تابلوی فرمان اتصال یابند و در خارج از تابلوی فرمان هستند نیز ترسیم میشود. در ابتدا و انتهای این نقشه تک تک سیمها را با شمارۀ ترمینال مشخص میکنند. در نقشۀ خارجی باید سیمهای ورودی و خروجی هر ترمینال مشخص باشد.
طراحی مدار فرمان و قدرت
- ابتدا کارکرد مدار را بصورت فلوچارت و یا نوشتاری ساده سازی می کنیم.
- مدار قدرت و یا شمای حقیقی مدار را رسم می کنیم و مشخصات و نام گذاری ها را در آن پیاده سازی می نماییم.
- طرحی از کارکرد مدار تهیه می کنیم چگونگی نوشتن و شکل طرح مهم نیست ، بلکه این کار به این دلیل است که واقعا بدانیم چه هدفی را دنبال می کنیم.
- برای طراحی یک مدار فرمان ، برای شروع ابتدا ساده ترین شکل مدار را پیاده کنید و سپس مرحله به مرحله آن را تکمیل نمایید، زیرا برخی مدارات آنقدر پیچیده می شوند که به صورت ذهنی نمیتوان تمام جزییات آن را تحلیل کرد.
در ترسیم یا نقشه خوانی مدارهای فرمان صنعتی به نکات زیر باید توجه کرد:
- در تمامی مدارهای الکتریکی ضروری است از یک فیوز که به صورت سری با کل مدار قرار میگیرد، جهت حفاظت مدار در مقابل اتصال کوتاه استفاده کرد.
- در برخی مدارهای الکتریکی صنعتی روی حفاظت مدار در برابر اضافه بار احتمالی از عنصری به نام بی متال، بعد از فیوز در مدارهای فرمان، استفاده میشود.
- یکی از قطعاتی که در مدارهای صنعتی نقش قطع کنندهٔ مدار را دارد، شستی استپ است. اگر هدف استفاده از شستی استپ قطع کل مدار باشد، باید آن را همیشه به صورت سری پس از بی متال در مدار قرار داد. درصورتی که هدف قطع یک قسمت از مدار باشد شستی استپ را باید فقط در مسیر آن وسیله قرار داد.
- برای شروع به کار هر مدار فرمانی باید از یک وسیلهٔ وصل کننده مانند یک کلید یا شستی استارت استفاده کرد، که محل قرار گرفتن آن پس از شستی استپ مدار است.
- در انتهای هر مسیر سادهٔ جریانی اگر از وسایل و تجهیزات دیگری استفاده شود باید بوبین رلههای عملگر، مانند بوبین کنتاکتورها را قرار داد. برای این که راحتی کار در زمان سیم کشی و عملگر معمولاً یک طرف بوبین کنتاکتورها به سیم نول وصل میشود و در نتیجه با وصل کلیدها یا شستیهای مدار، سیم فاز به سمت دیگر بوبین کنتاکتور وصل میشود و پس از مغناطیس شدن آن، کنتاکتهای آن عمل میکند.
- نمایش تیغههای (کنتاکت ها) مدار قدرت با اعداد تک رقمی و کنتاکتهای مدار فرمان با اعداد دو رقمی نمایش داده میشوند.
- در نقشه مدار قدرت ارقام ۱ و ۲ نشان دهنده کنتاکت بسته و ارقام ۳ و ۴ نشان دهنده کنتاکت باز است.
- در نقشه مدار فرمان رقم یکان کنتاکتهای مدار معرف باز یا بسته بودن تیغهها و رقم دهگان آن معرف شماره کنتاکت (چندمین کنتاکت بودن) در مدار است.
- در مدار فرمان، نشانه گذاری کنتاکتهای قطعاتی همچون بی متال یا تایمر مطابق با ارقام روی خود قطعات انجام میشود.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.