کد خبر: ۴۴۷۶۸
تاریخ انتشار : ۱۰:۲۷ - ۱۲ اسفند ۱۳۹۹
میزان تاثیرپذیری صنعت برق از نوسانات ارزی، سال‌ها در سایه تفسیر نادرست مرسوم از خودکفایی و همچنین تثبیت تکلیفی نرخ ارز، به دست فراموشی سپرده شده بود. نبود جسارت و شجاعت حل مساله و تصمیم‌گیری صریح و شفاف برای قرارداد‌های متوقف صنعت برق و چاره‌اندیشی برای جبران خسارات ناشی از تلاطمات ارزی در کنار قرارداد‌های یکسویه‌ای که هیچ اراده‌ای برای تغییر ساختاری آن‌ها وجود ندارد، ریشه‌های اصلی افت ظرفیت‌های گسترده این صنعت است.

به گزراش برق نیوز: علی بخشی رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران نوسانات شدید ارزی، به عنوان یکی از مهم‌ترین و موثرترین رخداد‌های سال دوباره‌های اخیر، تاثیراتی غیرقابل چشم‌پوشی بر اقتصاد کشور داشته است. در این میان، اما سهم صنایع زیرساختی با قرارداد‌هایی که عمدتا در قالب B ۲ G (Business-to-government) از پیامد‌ها و عوارض این جهش ارزی بسیار بیشتر از حد تصور بود، چرا که از یکسو عمده قرارداد‌های بین دولت و بخش خصوصی فاقد ابزار‌های لازم برای پوشش خسارات ناشی از نوسانات شدید اقتصادی است و از سوی دیگر عدم موازنه میان طرفین معامله و قرار گرفتن فعالان بخش خصوصی در موضعی ضعیف‌تر از کارفرمایان دولتی، معمولا زمینه را برای تحمیل خسارات و هزینه‌های ناشی از این نوسانات به پیمانکار یا سازنده فراهم می‌کند. به این ترتیب در غالب موارد، با وجود اینکه بخش‌خصوصی کنترلی بر رخداد‌های اقتصاد کلان کشور ندارد، اما ناگزیر است هزینه‌های ناشی از آن را متحمل شود.

درست به همین دلیل صنعت برق در طول سال‌های پس از اولین جهش ارزی چشمگیر، با صد‌ها قرارداد متوقف مواجه شد که بخشی از آن‌ها تا همین امروز هم بلاتکلیف و حل نشده باقی‌مانده و پرونده گروهی نیز با فسخ و ضبط ضمانت‌نامه بسته شد. پس از آن وقوع دومین شوک ارزی بزرگ در سال ۹۷، اندک توان باقیمانده در شرکت‌های سازنده، پیمانکار، مشاور و تامین‌کننده را که بیش از ۸۰ درصد آن‌ها بخش خصوصی واقعی بوده و بدون اتکا به هیچ نهاد عمومی‌یا نیمه دولتی فعالیت می‌کنند، از میان برد.

مساله اینجاست که میزان تاثیرپذیری صنعت برق از نوسانات ارزی، سال‌ها در سایه تفسیر نادرست مرسوم از خودکفایی و همچنین تثبیت تکلیفی نرخ ارز، به دست فراموشی سپرده شده بود. در حقیقت تا سال‌ها خودکفایی صنعت برق به معنای بی‌نیازی‌اش به ارز تفسیر و تعبیر شده بود، به همین دلیل در طول یک دهه اخیر تمرکز بخش‌خصوصی بیش از هر چیز بر تعیین میزان دقیق ارزبری صنعت برق به ویژه در حوزه مواد اولیه، قطعات واسطه‌ای و تجهیزاتی بود که ساخت آن‌ها در داخل صرفه اقتصادی ندارد.

از طرفی نرخ فلزات اساسی مورد نیاز این صنعت نظیر مس، آلومینیوم، روی، فولاد و حتی آهن‌آلات براساس نرخ اعلامی‌بورس‌های خارجی و نرخ دلار در بورس ایران تعیین قیمت می‌شوند که این خود اثری مضاعف بر قیمت تمام شده کالا‌های مرتبط با آن‌ها دارد؛ بنابراین به جرات می‌توان گفت که میزان ارزبری قرارداد‌های صنعت برق بین ۵۰ تا ۸۰ درصد و میزان متوسط تأثیر قیمت فلزات اساسی در هزینه قرارداد‌ها ۴۳ درصد است.

به هر حال نگرش نادرست حاکم در خصوص خودکفایی، سبب شد تا وقوع اولین جهش ارزی چشمگیر در سال‌های ۹۱ تا ۹۲ رخ داد، قرارداد‌های صنعت برق را در شوک فرو برده و اولین موج مخرب پروژه‌های نیمه تمام این صنعت زیرساختی را ایجاد کند. به فاصله چند سال دومین جهش ارزی در سال ۹۷، به‌رغم بلاتکلیف ماندن قرارداد‌های متوقف سال‌های گذشته، بر تعداد پروژه‌های نیمه تمام صنعت برق افزود. سال ۹۹، اما با افزایش ۴ تا ۵ برابری قیمت ارز و همزمانی آن با شیوع گسترده بیماری کرونا و محدودیت‌ها و پیامد‌های اقتصادی ناشی از آن، تیر خلاصی بر پیکره قرارداد‌های صنعت برق بود.

این سطح از تاثیرگذاری نوسانات بر شرایط صنعت برق بیش از هر چیز ناشی از این است که قرارداد‌های صنعت برق عمدتا زمان‌بر و طولانی مدت هستند؛ بنابراین پیش‌بینی قیمتی که در یک دوره زمانی مشخص و با پیش‌بینی ریسک‌های معمول اقتصادی در یک مناقصه صورت گرفته، قاعدتا پاسخگوی یک نوسان چند برابری یا رخداد‌هایی نظیر شیوع بیماری کرونا و هزینه‌های ناشی از آن نیست. در چنین شرایطی قاعدتا یا باید قرارداد‌ها هوشمندی لازم را برای جبران و توزیع عادلانه ریسک‌ها و هزینه‌های ناشی از آن بین طرفین قرارداد داشته باشند یا کارفرما با اتکا به ابزار‌های قانونی موجود یا با خلق راهکار‌های حقوقی و قانونی جدید، تا‌اندازه‌ای ریسک‌های ناشی از نوسانات غیرقابل کنترل ارز را مدیریت و کنترل کند.

در صنعت برق، اما هیچ یک از این دو اقدام، انجام نشده است. در حقیقت این صنعت از یک سو با قرارداد‌های یکطرفه‌ای مواجه است که به صورت خودکار و آگاهانه عمده ریسک‌های قراردادی را به سمت بخش‌خصوصی سوق می‌دهد و وزارت نیرو، توانیر و شرکت‌های تابعه اش تا امروز برای تغییر ساختار کلی آن و حاکم کردن یک قرارداد تیپ منصفانه و عادلانه در این صنعت همراهی چندانی با بخش خصوصی نداشته‌اند. از سوی دیگر هم این وزارتخانه و عمده شرکت‌های کارفرمایی صنعت برق، یا اراده‌ای برای تعیین تکلیف قرارداد‌های متوقف ناشی از جهش ارزی ندارند یا اساسا جسارت تصمیم‌گیری، استفاده از بستر‌های قانونی موجود یا ارائه راهکار‌های حقوقی برای برون رفت از این شرایط را ندارند.

نبود جسارت و شجاعت حل مساله و تصمیم‌گیری صریح و شفاف برای قرارداد‌های متوقف صنعت برق و چاره‌اندیشی برای جبران خسارات ناشی از تلاطمات ارزی در کنار قرارداد‌های یکسویه‌ای که هیچ اراده‌ای برای تغییر ساختاری آن‌ها وجود ندارد، ریشه‌های اصلی افت ظرفیت‌های گسترده این صنعت است.

بی‌گمان فراهم آوردن شرایط گذار از رکود تورمی به جهش تولید، ایجاد اشتغال، گسترش فناوری‌های روزآمد و تحقق رونق اقتصادی، نیازمند اقداماتی در سطح کلان اقتصاد کشور است. در این میان دسته‌بندی پروژه‌های جاری صنعت برق، تعیین اولویت خاتمه در سال ۹۹ یا پروژه‌های با اهمیت ملی تا سال ۱۴۰۰ و نیز تامین نقدینگی و تمهید شرایط موردنیاز با رویکرد استفاده حداکثری از توان داخلی کشور یکی از کلیدی‌ترین و اثربخش‌ترین امکانات ممکن است. همچنین صدور مجوز لازم برای دستگاه‌های اجرایی برای اخذ تصمیمات مدیریتی در خصوص کلیه عوامل موثر بر پروژه‌های جاری از قبیل نوسان ارزی، تحریم، تکنولوژی و تجهیزات خارجی و همچنین «محدودیت و سختی» ناشی از کرونا هم از اهمیت بسزایی در حل یا کاهش بحران‌های کنونی این صنعت برخوردار است.

البته اجرایی شدن این پیشنهادات و عدم تکرار بحران کنونی همان دو راه‌حلی را دارد که پیشتر هم در این نگاشت به آن‌ها اشاره شد، قرارداد تیپ هوشمند و منصفانه و همچنین مدیران جسور و شجاعی که قادر به تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی باشند.

 

منبع: دنیای اقتصاد

انتشار یافته: ۴
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۵۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
1
1
سلام وخسته نباشید ، بنده تشکر میکنم از شما که واقعیتها را انعکاس میدید . شرکت برق آذربایجان مدیر عامل جسور و قدرتمندی دارد که هر چی بگین قبول میکنه بدون اینکه راست باشه ایشان بقدری جسور هستند که حرفی که میزنن اصلا تاثیری ندارد ازین گوش میگیرن و با گوش دیگه بیرون‌میره ، ایشان بقدری قدرتمند و جسور است که معاونین و مدیران جلوش خم و راست میشن و میان بیرون میگن برو گم شو ، من هرچی از جسارت ایشان بگم کم گفتم
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۴۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۸
1
1
عوامل مختلف در موفقیت هر پروژه وسازمان تخصص وتجربه ؛همکاری وانگیزه وهمراهی ومسئولیت پذیری میباشد متاسفانه الان اختیارات شرکتها بسیار محدود وصرفا در قالب اعلام دستور العمل وبخشنامه بسیاری اختیارات گرفته وکاهش انگیزه داده شده .نظام ارزشیابی مدون مدیریتی بهیچ وجه وجود ندارد وعموما مدیر به کسی اطلاق میشود که تامین کننده نظرات ستادی وبالا دستی بعضا باشد .امروز ه بدون توجه به اختیار در مقابل مسئولیت وبراساس وجودساختارهاییکه بشدت قوی تر از مدیریت عمل و متاسفانه مورد وثوق نیز میباشند وعموما نیز تابع نظرات والقائات اشخاص بیشتر از مکتوبات ومستندات هستند جسارت مدیریتی حتی در صورت یقین به صحت وسلامت ولی عدم وجود پشتوانه از بین رفته وصرفا از مدیریت بعنوان یک جایگاه موقت نگاه میشود .
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۳۶ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۸
1
2
مبحث خوبی را برق نیوز گذاشته بطور کل هر مجموعه ای یا شرکت یا سازمانی بخواهد به اهدافش برسه نیاز به مدیران جسور و دقیق و با تجربه دارد انهم می تواند از چندین عامل مهم در شکل گیری یک شخصیتی دخیل باشد در هنگام کار در محل سازمانی خود اموزشهای لازم مدیریتی را ضمن خدمت ببیند این محل اموزشی باید دور از محل کارش باشد یک چنین افرادی در زمان مدیریتشان که بصورت سلسه مراتبی هست خود بخود در بین مدیران و پرسنل مشخص می شوند این افراد خودشان رو با تصمیم گیریها و واگذاری کار به انها بمرور زمان در شرکت جایگاهی پیدا می کنند و.......متاسفانه افراد حراستی و مدیران بالادستی در وزارت نیرو یا توانیر از این افراد جسور خوششان نمی اید انها بدنبال افراد پاک از خانواده .....باشی برایشان بس است انها بدنبال مدیر که بتواندیک مجموعه ای را اداره بکند نیستد انها بدنبال افراد بله قربان گو و مطیع هستند البته خدا نیت این افراد رو بهتر می داند شما بعد دوران وزارت نیرو که وزرای ان اقیان غفوری فرد اقای زنگنه اقای بیطرف که باروی کار امدن احمدی نژاد دیگر وزارت نیرو همانند سایر وزارت خانه ها افتاد بدست افراد بی تجربه و بی انگیزه که همین باعث شد زیر مجموعه و بدنه وزرات نیرو بدست افراد صرفا بیشتر دید امنیتی وحراستی داشتند بیفتد که انتخاب مدیران بعد از انها گویای این دیدگاه است
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۱۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۹
1
3
بگو مدیر خایه دار داداش
ارسال نظر قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
نتیجه عبارت زیر را وارد کنید
captcha =
وضعیت انتشار و پاسخ به ایمیل شما اطلاع رسانی میشود.
پربازدیدها
برق در شبکه های اجتماعی
اخبار عمومی برق نیوز
عکس و فیلم
پربحث ترین ها
آخرین اخبار