بررسی تاثیر تبلیغات پرهزینه صرفه جویی برق/ نافرمانی مدنی و بهره برداری سیاسی از خاموشی‌ها

سرویس صنعت برق نیوز: رفتار مردم در خصوص صرفه جویی در مصرف برق متفاوت از سال‌های قبل شده که چند نکته بر آن مترتب است. نخست آنکه پیام‌ها و آگهی‌های هشدار دهنده کارکرد موقتی داشته و بعد از مدتی و با تکرار زیاد آن‌ها اثرگذاری خود را از دست می‌دهد. همین رفتار را در زمان کرونا می‌توان دید که در اوایل عموم مردم در حد مرگ از کرونا واهمه داشتند و بعد از مدتی با آن کنار آمدند.

با اینکه صد‌ها میلیارد در خصوص تبلیغات و پیام‌های هشدار دهنده در خصوص کاهش مصرف برق هزینه می‌شود، اما حتی یک گزارش مطالعاتی به درد بخور در خصوص تعیین اثربخشی و فیدبک‌های آن در جایی منتشر نشده است. اگر از وزارت نیرویی‌ها یا توانیری‌ها بپرسید اثربخشی کدامیک از تبلیغات تلویزیونی، محیطی، مجازی، پیامکی و... (در یک جامعه هدف مشخص) بیشتر است پاسخ روشنی به شما نخواهند نداد و بر همین اساس اغلب گرانترین مسیر انتخاب شده است تا بجای اثرگذاری به بعد برندینگ آن توجه شده باشد. در برندینگ عنوان مهمتر از محتواست و برقی‌ها فرصت تبلیغات گرانقیمت را برای برندینگ مدیران برگزیده اند.

این روز‌ها بدلیل شرایط اقتصادی و بحران‌های ناشی از آن در کشور، شکاف عمیقی بین مردم و دولت شکل گرفته و در بخش قابل توجهی از مردم اعتماد به حاکمیت سلب شده است. این افراد نه تنها قائل به شرکت در فرایند‌های توسعه‌ای و اصلاحی نبوده که در تلاش برای جبران ناکارآمدی دولت از طریق تقابل با دستورات تحمیلی هستند.

بخش زیادی از مردم به یک نافرمانی مدنی نانوشته‌ای متوسل شده و فارغ از آنکه چه تبعاتی برای خود و یا آیندگان دارد در پی اثبات ناتوانی دولت فعلی هستند. نافرمانی مدنی از طریق عدم صرفه جویی و یا حتی افزایش مصرف برق، حداقل در بخش عمده‌ای از جامعه مشاهده می‌شود.

با افراد زیادی هم صحبت شده ام و در شبکه‌های اجتماعی نظیر توئیتر و اینستاگرام رفتار‌های مردمی در مواجه با پیام‌های هشدار مصرف توانیر را پیگیری کرده ام. قیمت برق فعلی نمی‌تواند محرک قوی‌ای برای کاهش مصرف آن باشد لذا توسل به برنامه‌های تنبیهی نظیر خاموشی یا افزایش قیمت برق در زمان پیک و... بیش از پیش جامعه را به سوی تقابل از طریق نافرمانی مدنی سوق می‌دهد.

نکته قابل توجه در این است که این قشر در واکنش به پیام‌های هشدار توانیر و یا مصاحبه‌های تهدیدکننده مدیران برقی، عموما از بازگشت منافع ناشی این همکاری‌ها به خود ناامید بوده و انرا فرصتی برای استخراج رمزارز‌ها توسط چینی ها، صادارت برق به عراق و... تلقی می‌کنند. اینکه چرا به اینجا رسیده اند جای بررسی دقیق دارد که بعید است توانیر و وزارت نیرو حتی به آن فکر کرده باشند چه رسد به اینکه بخواهند برنامه‌های خود را بر آن مبنا تنظیم کنند.

انتشار جداول خاموشی‌های این روز‌ها و حجم بی سابقه اعتراضات مدنی به کمبود برق در مقایسه با خاموشی‌ها قبلی بسیار متفاوت است. همین امر موجب شد تا روحانی در اقدامی یکطرفه دستور خاموشی ماینر‌های مجوزدار تا پایان شهریور را صادر کند که بیشتر در پی فرونشاندن خشم ملت از پدیده‌ای بود که اتفاقا نه تنها نقش زیادی در خاموشی‌های اخیر نداشت که می‌توانست مدلی برای ترغیب ماینر‌های غیرمجاز به قانونی شدن باشد.

طیف سیاسی مخالف دولت فعلی نیز با بهره برداری بیشتر از این خاموشی‌ها و نسبت دادن آن به ایجاد نارضایتی‌های مصنوعی، ضمن فشار به دولت، در همراه ساختن این موج اعتراضی به نفع خود ابائی نداشته و از خاموشی‌های فعلی بهره برداری‌های خود را می‌کنند. خطای محاسباتی آن‌ها در این است که بر این باورند با تغییر دولت این نافرمانی مدنی کاهش می‌یابد و نمی‌دانند در آتشی می‌دمند که روزگاری دامن خودشان را نیز خواهد گرفت.

صد‌ها خبر در خصوص نیاز به سرمایه گذاری در تولید منتشر و بار‌ها و بار‌ها به وزارت نیرو هشدار داده شد که ممکن است اتفاقات انچنان که مدنظرشماست چیده نشود لذا از مدیریت احساسی و مبتنی بر شانس و بخت اجتناب کرده و برق مللکت را به، اما و اگر‌های هواشناسی و ... وانگذارند.

تیم فعلی وزارت نیرو امسال فرصت برپایی جشن عبور از پیکی که سال گذشته با بیش از ۵ هزار مگاوات خاموشی (مدیریت بار) برگزارکردند را ندارند و میراث فعلی آن‌ها برای دولت بعدی تا سال‌ها برجا خواهد ماند. آن‌ها آینده تامین برق مطمئن و پایدار ایران را به مدیریت شرایط موجود با تقویت جایگاه مدیریتی شان عوض کردند و از این بابت نام آن‌ها در تاریخ ماندگار خواهد شد.

از تکرار مکررات قبلی چیزی عاید توانیر نخواهد شد و بهتر است برای همراهی مردم، طرح‌هایی را پیاده کنند که منفعت مستقیم صرفه جویی را به خودشان سوق دهد. جای تاسف دارد که معاون هماهنگی توزیع توانیر با افتخار از انتشار جداول فیک خبر می‌دهد و به صراحت می‌گوید با اینکه خاموشی نداشته ایم، اما جداول خاموشی را ارائه کرده ایم تا در صورت خاموشی مردم غافلگیر نشوند.

در این شرایط مردم چه اعتمادی به صنعت برق داشته باشند. صنعت برقی که حتی در پیش بینی خاموشی‌های خودش ناتوان به نظر می‌رسد و برای سلب مسئولیت از خود، بدترین شرایط قابل پیش بینی را اطلاع رسانی می‌کند نه واقعی‌ترین آنرا. وقتی این خاموشی‌ها کمتر از آنچه که اعلام شده رخ می‌دهد خوشنودی موقت را در پی داشته، اما بی اعتمادی نسبت به برقی‌ها را به شدت تقویت می‌کند.

این روز‌ها وزارت نیرو و توانیر در دام آمار‌های اعلامی قبلی خود گرفتار شده و باورشان شده بود که از پیک‌های قبلی بدون خاموشی (مدیریت بار) عبور کرده اند. به همین خاطر غافلگیر شده و اعلام می‌کنند امسال رشد نزدیک به ۲۰ درصدی داشته اند. باید سوال کرد مگر رشد جمعیتی در ایران اتفاق افتاده یا رشد اقتصادی مثلا ۱۵ درصدی داشته ایم که چنین جهش مصرفی منطقی بنظر رسد؟ وقتی خود اعلام می‌کنید هر یک درجه افزایش دما ۱۰۰۰ مگاوات مصرف برق را افزایش می‌دهد طبیعی است با چند درجه افزایش دما چند هزار مگاوات مصرف افزایش می‌یابد و قاعدتا نباید غافلگیرتان می‌کرد. سه ماه پیش رو را مدیریت کنید تا با کمترین خاموشی‌ها از تابستان عبور کنیم و با مقصر جلوه دادن ماینر‌ها از اصلاح درست و به موقع تصمیم گیری‌ها غافل نشوید.