چند و چون گذر از پیک برق زمستان

به گزارش برق نیوز، در فصول سرد سال همزمان با کاهش دما در نقاط مختلف کشور اولویت تامین گاز با مشترکان خانگی و تجاری است؛ بدین منظور در این بازه زمانی برای تامین مصارف مشترکان این بخش میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌های حرارتی به عنوان اصلی‌ترین واحد‌های تولید کننده برق کشور دچار محدودیت می‌شود.

همین مسئله موجب شده بود تا در چند سال اخیر محدودیت در تامین گاز نیروگاه‌ها و کسری مخازن سوخت مایع این واحد‌ها در فصول سرد سال باعث شود تا تعدادی از واحد‌های نیروگاهی به دلیل کمبود سوخت در زمستان از مدار خارج شده و شاهد قطعی برق در برخی از مناطق کشور باشیم.

خوشبختانه سال گذشته با همکاری و هماهنگی مناسب میان وزارتخانه‌های نفت، نیرو، راه‌وشهرسازی، سازمان محیط‌زیست، دادستانی و نهاد‌های امنیتی و اطلاعاتی سوخت زمستانی تمام نیروگاه‌های کشور به خوبی تامین شده و با اقدامات صورت گرفته از سوی صنعت برق بتوانیم زمستان سال گذشته را بدون خاموشی سپری کنیم.

بر همین اساس با "ناصر اسکندری"، معاون راهبری تولید شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی گفتگو شده، آنچه در ادامه آمده، مشروح این گفتگو است.

سوخت مورد نیاز نیروگاه‌های حرارتی به عنوان اصلی‌ترین واحد‌های تولید کننده برق کشور به چه شکلی تامین می‌شود؟

مبنای اصلی طراحی نیروگاه‌های کشور براساس مصرف گاز طبیعی است و ما برای اینکه بتوانیم به وضعیت نرمالی در مجموع صنعت برق برسیم همواره در تلاشیم تا نیروگاه‌های ما تنها از سوخت گاز استفاده کنند؛ چرا که استفاده از این سوخت موجب خواهد شد تا هزینه‌های جاری و تعمیراتی واحد‌های تولید کننده برق کاهش یابد، دوره‌های تعمیرات نیروگاه‌ها کنترل شوند و این واحد‌ها به صورت بهینه‌تری در حال فعالیت باشند.

اما به هر حال در تمامی فصول سال امکان تامین سوخت گاز برای نیروگاه‌ها وجود ندارد و همین مسئله موجود شده بود که در فصول سرد سال چند سال اخیر همزمان با افزایش مصرف گاز بخش خانگی شاهد اعمال محدودیت در تامین گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها باشیم.

بدین منظور با توجه به تجربیات چند سال گذشته موضوع تامین سوخت زمستانی نیروگاه‌ها از ابتدای سال ۱۴۰۰ در دستور کار قرار گرفت تا با همکاری موثر وزارت نفت بتوانیم شاهد ذخیره‌سازی مناسب سوخت مایع و استفاده از آن در شرایط افت فشار گاز نیروگاه‌ها برای تولید برق در فصول سرد باشیم.

وضعیت ذخیره‌سازی سوخت نیروگاه‌ها در روز‌های ابتدایی سال به چه شکلی بود؟

در انتهای سال ۹۹ میزان ذخیره سوخت گازوئیل نیروگاه‌ها حدود ۲۵۰ میلیون لیتر بود و عملا مخازن گازوئیل نیروگاه‌ها خالی بود. از طرفی میزان ذخیره‌سازی سوخت مازوتی که در نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون لیتر بود.

با توجه به وضعیت نامناسب ذخیره‌سازی سوخت مایع نیروگاه‌ها چه اقداماتی برای عبور از این شرایط بحرانی در دستور کار قرار گرفت؟

ذخیره‌سازی محدود گازوئیل در نیروگاه‌ها موجب شده بود که ابتدای سال ۱۴۰۰ را در شرایط بسیار سختی آغاز کرده و در اغلب نیروگاه‌ها مخازن ما در وضعیت بحرانی قرار گرفته بود. با توجه به تجربه‌ای که از سالیان قبل به دست آمده بود، این موضوع در مراجع تصمیم‌گیر کشور همچون شورای عالی امنیت ملی، معاونت اول ریاست جمهوری و وزارتخانه‌های نفت و نیرو مطرح شد و نهایتا سه هماهنگی پیوسته و مستمر برای تامین سوخت مطمئن نیروگاه‌ها در دستور کار قرار گرفت.

بدین منظور در سطح نخست روز‌های شنبه هر هفته جلساتی با حضور معاونان وزاری نفت و نیرو به صورت مستمر برگزار شد تا بتوانیم نحوه تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها شامل گاز و سوخت مایع را با توجه به میزان مصرف، میزان موجودی مخازن و سختی جابجایی سوخت مایع در کشور کنترل کنیم.

هم اکنون تعداد محدودی نیروگاه در کشور وجود دارد که از طریق خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی می‌توانند سوخت مایع دریافت کنند و اغلب نیروگاه‌ها از طریق تانکر سوخت مایع مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. از این رو در فصول سرد سال تانکر‌های حمل سوخت مایع در ناحیه شمالی کشور با سختی فراوانی برای تردد مواجه می‌شوند.

از طرفی گاز طبیعی کشور از جنوب کشور تامین می‌شود و زمانی که ناحیه شمالی و به ویژه شمال‌شرقی کشور با افت فشار گاز مواجه می‌شوند، طبیعتا نیروگاه‌های این مناطق جزو اولین واحد‌های تولید برق هستند که دچار محدودیت در تامین گاز می‌شوند و بایستی سوخت مایع مورد نیاز این نیروگاه‌ها به شکل مناسبی تامین شود.

برای هماهنگی هر چه بیشتر در این بخش جلسات هفتگی کمیته اضطرار سوخت نیز به صورت مستمر و پیوسته با حضور نهاد‌های امنیتی و نظارتی، محیط‌زیست، وزارتخانه‌های نفت و نیرو، هواشناسی، نماینده دادستانی و سازمان بازرسی روز‌های سه‌شنبه هر هفته در محل شرکت برق حرارتی برگزار گردید و میزان سوخت و ضرورت تامین و جابجایی در نقاطی که احتمالی بحرانی شدن آن وجود داشت در دستور کار قرار گرفت.

همچنین کمیته سومی با حضور کارشناسان بخش سوخت برق حرارتی، دیسپاچینگ برق و گاز و پخش و پالایش تشکیل و جلسات آن هر روز صبح برای برنامه‌ریزی مصارف روزانه سوخت نیروگاه‌ها انجام شد که همین همکاری‌ها باعث شد که وضعیت ذخیره‌سازی و استفاده بهینه از سوخت را در سال اخیر کنترل کنیم.

در سطح صنعت برق چه اقداماتی برای کاهش سوخت مصرفی مورد توجه قرار گرفت؟

یکی از اقدامات خوبی که در سال ۱۴۰۰ مورد توجه قرار گرفت، بحث استفاده از ترکیب مناسب نیروگاه‌ها برای به حداقل رساندن سوخت مصرفی این واحد‌ها بود؛ به طوری که تلاش شد در این مدت اولویت اول با نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی باشد تا این واحد‌ها از طریق راندمان بالای خود بتوانند با حداقل سوخت، بیشترین برق تولیدی را داشته باشند. از طرفی شورای عالی امنیت ملی با توجه به محدودیت‌های سوخت در کشور، تکالیفی را برای وزارتخانه‌های نفت و نیرو در فصول سرد سال مشخص کرده بود. با وجود پیش‌بینی مصرف حدود ۲۳۰ میلیون لیتر سوخت روزانه در نیروگاه‌ها از سوی وزارت نیرو، دبیرخانه شورا محدودیت ۲۰۵ لیتر سوخت معادل روزانه را به عنوان یک تکلیف برای این وزارتخانه تعیین کرده بود تا از طریق بهینه‌سازی و کاهش مصرف این عدد محقق شود. همچنین در کنار این مسئله محدودیت‌هایی برای تامین گاز و سوخت نیز برای وزارت نفت تعریف شد.

خوشبختانه در مجموعه وزارت نیرو با تلاش مستمر همکاران خود توانستیم از زمان تعیین تکالیف مصارف یاد شده کنترل‌های لازم را در دستور کار قرار داده و به میزان مصرف واقعی دست پیدا کنیم.

در آبان‌ماه سال ۱۴۰۰ میانگین مصرف ۲۱۲ میلیون لیتر در روز بود. آذرماه پس از مصوبه شورای عالی امنیت ملی توانستیم از طریق کنترل روشنایی معابر، مصارف ادارات و... این عدد را به ۲۰۵ میلیون لیتر برسانیم. کنترل مصارف یاد شده در مجموع صنعت برق ادامه یافت و توانستیم در دی‌ماه میانگین مصرف معادل را به ۱۹۹ و در بهمن‌ماه به ۱۸۷ میلیون لیتر در روز کاهش دهیم و از این طریق به حوزه سوخت کشور کمک کرده و کمتر از تکالیف تعیینی شورا نیز سوخت مصرف کنیم.

آیا در فصول سرد سال با شرایط بحرانی برای تامین سوخت نیروگاه‌ها مواجه شدیم؟

در فاصله اواخر دی و اوایل بهمن‌ماه با افت بسیار شدیدی در موجودی مخازن مواجه شدیم. در این مقطع زمانی محدودیت تامین گاز در مناطق شمالی از یک سو و محدودیت تامین سوخت مایع از سوی دیگر موجب شده بود که ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها با شتاب زیادی کاهش یابد، ولی خوشبختانه با هماهنگی صورت گرفته توانستیم این مسئله را مدیریت کرده و هم اکنون شاهد ذخیره‌سازی مناسبی در بخش سوخت مایع نیروگاه‌ها باشیم.

به طوری که در حال حاضر موجودی گازوئیل مخازن نیروگاه‌ها به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون لیتر رسیده است؛ به تعبیری سال جدید را با یک میلیارد لیتر سوخت گازوئیل بیشتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته آغاز خواهیم کرد و امیدواریم در سال ۱۴۰۱ با هماهنگی رخ داده شاهد شرایط مطلوب‌تری برای تامین سوخت مورد نیاز این واحد‌ها باشیم.

سهم گاز مصرفی امسال نیروگا‌ه‌های حرارتی به چه شکلی بوده است؟

یکی از اتفاقات خوب سال ۱۴۰۰ مسئله افزایش سهم گاز مصرفی نیروگاه‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. در سال ۹۹ حدود ۸۰.۲ درصد از کل سوخت مصرفی نیروگاه‌ها مربوط به گاز طبیعی بوده که این رقم در سال ۱۴۰۰ با افزایش یک درصدی به ۸۱.۳ درصد رسیده است.

در سال ۹۹ سهم گازوئیل مصرفی در نیروگاه‌ها حدود ۱۲.۴ درصد بوده است که در سال جاری با افزایش مصرف سوخت گاز در نیروگاه‌ها توانسته‌ایم میزان گازوئیل مصرفی را به ۱۰.۸ درصد کاهش دهیم.

در این میان به دلیل مصوبه شورای عالی امنیت ملی میزان مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌های کشور تنها نیم درصد افزایش یافته است. اما میزان مصرف این سوخت در مقایسه با سایر سوخت‌ها بسیار کمتر است؛ به طوری که در سال ۱۴۰۰ کمتر از هشت درصد کل سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها از طریق مازوت تامین شده است.

برای تامین سوخت زمستان سال جاری چه برنامه‌ای در دستور کار قرار گرفته است؟

با هماهنگی تمامی دستگاه‌های مربوطه در تلاشیم تا قبل از شروع فصل سرما بتوانیم ذخیر سوخت مایع خود را به حدود سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون لیتر برسانیم و با تکمیل مخازن خود بتوانیم زمستان سال جاری را نیز با موفقیت سپری کنیم.