تکرار تراژدی تلخ خاموشیها

به گزارش برق نیوز، «خیابانها و آزادراههای تاریک و مخوف، بیمارانی که نبود دستگاههای اکسیژن نفسشان را به شماره انداخته بود؛ و صنایعی که در روزهای رکود زده میلیاردها تومان خسارت دیدند؛ اینها تنها روایت کوچکی از خسارت خاموشهای گسترده سال گذشته است. با این اوصاف «۱۴۰۰» اگر نگوییم که سال بی نظیری برای صنعت برق ایران بوده میتوان آن را یکی از سالهای کم نظیر دانست. مسئولین علت خاموشیهای صنایع و برق خانگی در سال گذشته را فاصله ۱۲ هزار مگاواتی بین تولید و مصرف برق میدانند. مدیرعامل شرکت مدیریت برق کشور اعلام کرده ۸.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از انرژی مصرفی کشور تامین نشده است. اگر متوسط برق مصرفی کشور در تابستان را روزانه ۱.۲ میلیارد کیلو وات ساعت در نظر بگیریم میتوان ادعا کرد که وزارت معادل ۷ روز و نیم از برق کشور را تامین نکرده است. هرچند که در ظاهر قضیه این میزان خاموشی در مقایسه با تامین برق ۳۵۹ روز سال خیلی زیاد نباشد، اما خسارت سنگینی را به بدنه اقتصاد و واحدهای تولیدی وارد کرد. سیف الله امیری مدیرکل دفتر امور معدنی وزارت صمت در اینباره به بازار میگوید: قیمت محصولات فولادی در سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش یافت که ۱۵ درصد آن حاصل خسارت ناشی از قطع برق و گاز بود. قطعیهای مکرر در نیمه نخست سال گذشته موجب کاهش تولید و صادرات محصولات فولادی شد. ضمن اینکه خسارت سنگینی را به تجهیزات مصرفی در این صنعت وارد کرد.
خاموشی ۹۹۴ میلیون کیلو وات ساعتی خانههای ایران
پارسال گرمای هوا خیلی زودتر از آنچه تصور میشد از راه رسید و تقریبا از خرداد بود که سوت شروع خاموشیها به صدا درآمد. دولت تصمیم گرفت برای جبران این کسری، میزان مصرف را به اجبار کاهش دهد؛ بنابراین سال گذشته خاموشیها را با برق معابر شروع کرد. این در شرایطی بود که میزان برق مصرفی معابر ۳۰۰ مگاوات تخمین زده میشود؛ بنابراین این اقدام وزارت نیرو از سوی کارشناسان به شویی تعبیر شد که برای جلب نظر حاکمیت و گرفتن بودجه بیشتر اجرا شد. پس از آنکه خاموشیهای معابر با افزایش تصادفات و جرایمی مانند دزدی، واکنش برانگیز شد؛ دولت تصمیم به خاموشی برق خانهها و صنایع گرفت. به گفته سخنگوی صنعت برق پارسال ۹۹۴ میلیون کیلو وات ساعت خاموشی در بخش خانگی اعمال شد؛ که تقریبا معادل یک درصد برق مصرف در کشور است.
۷.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از برق صنایع تامین نشد
صنایع اگرچه پرمصرفترین گروه در حوزه انرژی محسوب میشوند، اما این خاموشیها لطمات زیادی را به بدنه تولید کشور وارد کرد و در شرایطی که اقتصاد در تنگنای تحریم و کرونا رشدهای منفی را تجربه میکند؛ زیان بیشتری را متوجه کشور کرده است. به گفته مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران، چیزی حدود ۷.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از برق صنایع در سال گذشته تامین نشده است. اما مساله تنها قطعی برق نبود. مدیرکل دفتر صنایع معدنی میگوید: بیشترین مشکل واحدهای تولیدی قطعیهای خارج از برنامه بود که قدرت هر گونه مدیریت و برنامه ریزی را از واحدهای تولیدی گرفته بود. او با بیان اینکه بیشترین بار خاموشیها روی دوش بخش مولد اقتصاد بوده است، ادامه داد: این در حالی است که خود دستگاههای دولتی تلاشی برای کاهش و مدیریت مصرف برق را نمیکنند و میزان مصرف آنها نه تنها کمتر نشده بلکه ۸ درصد هم افزایش یافته است. او معتقد است که چوب خاموشی صنایع را در نهایت دوباره مردم میخورند. چرا که اگر واحد اقتصادی قادر به تولید و پوشش هزینههای خود نباشد، ناچار به تعدیل نیرو میشود و در سوی دیگر قیمت تمام شده محصول هم بالا میرود. ضمن اینکه شاهد افت تولید ناخالص داخلی کشور و صادرات غیر نفتی خواهیم بود.
قطعیهای مکرر برق باعث شد که کمترین رشد مصرف در سال گذشته به نام صنایع رقم بخورد. مصرف برق در صنایع در سال ۱۴۰۰ تنها ۵ درصد افزایش یافت. حال آنکه در بخش تجاری شاهد رشد ۱۵.۴ درصدی بودیم. جالب است که بدانید مصرف در بخش کشاورزی ۱۰.۹ درصد و در بخش خانگی هم حدود ۶.۹ درصد افزایش یافته است.
افزایش ظرفیت تولید تنها با اصلاح اقتصاد انرژی
دولت سیزدهم از همان روزهای نخست روی کار آمدن اعلام کرد که میخواهد ظرف مدت ۴ سال ۴۰ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه کند. اما بسیاری از فعالین این صنعت خیلی امیدی به تحقق این هدف گذاریها ندارند. حمیدرضا صالحی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در اینباره میگوید: مهمترین چالشهای صنعت برق، دخالت دولت، قیمت گذاری دستوری، اقتصاد یارانهای انرژی در ایران است. به گفته او، «حجم بدهی وزارت نیرو به پیمانکاران صنعت برق هر سال بیشتر میشود، اما خبری از اصلاح سیاست گذاریها نیست. دولت همچنان برق را به طور متوسط به قیمت ۱۰۰ تومان در اختیار مشترکین قرار میدهد در حالیکه تامین و توزیع آن دست کم ۳ برابر این قیمت برای خود دولت تمام میشود.»
به گفته رییس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی مهمترین راهکار وزارت نیرو واقعی شدن تعرفههاست. قیمتهای غیرواقعی زیانهای سنگینی برای اقتصاد ما به دنبال داشته است، اما نمیدانم چرا همچنان به آن اصرار داریم؟ یکی از راهحلهایی که در برخی از کشورهای جهان که با مشکل کمبود برق دست و پنجه نرم میکنند دنبال میشود، اصلاح تعرفههاست. تا همین سال گذشته تعرفه مشترکان پرمصرف و کممصرف برق تفاوتی نداشت. طبیعی است که در این شرایط مشترکان پرمصرف انگیزهای برای اصلاح الگوی مصرف خود ندارند. حالا با توجه به تغییرات قیمتی که از سال گذشته شروع شده امید میرود که مدیریت مصرف جدیتر از سالهای گذشته دنبال شود.
کاهش سهم برقابیها از تولید برق
به نظر میرسد که بخت هم با دولت سیزدهم خیلی یار نیست. آمارهای اعلامی نشان میدهد که نیمی از سدهای کشور خالی است. البته این شرایط در برخی از استانهای کشور خیلی نگران کنندهتر بوده و طبق اعلام توانیر مخازن نیروگاههای برق آبی ۱۰ درصد کمتر از پارسال است. این کاهش ظرفیت در حالی است که سال گذشته خشکترین سال طی ۵۰ سال اخیر لقب گرفته بود. به گفته سخنگوی صنعت برق در سال گذشته تنها ۴۵۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاههای برق آبی استفاده شد. این در حالی است که در سالهایی که مشکل آبی وجود ندارد، سهم این نیروگاهها از تامین برق شبکه به ۱۰ هزار مگاوات هم میرسد. آنگونه که به نظر میرسد امسال هم نباید خیلی روی تولید برق آبیها حساب کرد.
مسئولین دولت سیزدهم وعده داده اند که تا قبل از شروع پیک مصرف ۶ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده میشود. اما سوال اینجاست در شرایطی که پیش بینی میشود مصرف ۵ درصد بیشتر شود و از طرفی هم به دلیل کاهش بارندگی نمیتوان خیلی هم روی ظرفیت نیروگاههای برق آبی حساب کرد، این میزان رشد تولید نمیتواند جوابگوی نیاز کشور باشد و تراژدی تلخ خاموشهای بازهم قرار است که امسال تکرار شود.
منبع: تحلیل بازار
در شش ماه اول سال ۱۴۰۰ بعلت کمبود تولید برق روزانه حدود ۹ هزار مگاوات بازار بورس برق با کمبود عرضه مواجه بود بر اساس قانون عرضه و تقاضا قیمت برق بعلت کمبود عرضه افزایش یافت. کاهش عرضه برق باعث کاهش تولید صنایع گردیده و کاهش تولید سیمان، اهن و سایر محصولات صنعتی گردید و با توجه به کاهش عرضه این محصولات در بازار و بورس موجب افزایش قیمت این محصولات تاحدود ۶۰ و ۸۰ درصد گردید در بخش کشاورزی و خدمات هم اینگونه بود . اگر سطح رفاه خانوار را با میزان دسترسی به برق را ارزش گذاری کنیم میتوانیم برای کاهش رفاه حاصل از خاموشی نیز مورد ارزش اقتصادی ان را محاسبه نماییم.
اقتصاد ملی محاسبه همین ارزش ها است. در چنین اقتصاد ملی قیمت مستقیم و غیر مستیم هر کیلواتساعت برق در حدود 6000 تومان است و این دقیقا تورم حاصل از خاموشی برق است ضمن اینکه کل اقتصاد کشور را دچار بحران می کند در چنین شرایطی دولت بجای اینکه بحران برق را حل کند بدنبال تنظیم بازار سیمان،اهن،سیب زمینی و پیاز می رود و با این دخالت بازار را بسمت پنهان کاریو قاچاق می برد.
در چنین شرایطی توانیر بجای پند و سرزنش و ساخت برنامه های شبیه دورهمی و خندوانه باید اندیشه ورزی کند و گزارش اقتصادی از کمبود برق و تاثیر ان در اقتصاد ملی را تهیه نماید و این طرح و برنامه را به تصمیم گیران ارائه نماید و سطح درخواست و پارادایم را از تنظیم کولر گازی ، ایفای نقش کنترلچی و سخنگو سازی تغییر دهند.
فکر می کنید با اطن ترکیب ضعیف معجزه میشه. نه بابا درجا می زنیم ولی بهتر نمیشه.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.