هزینه تولید برق خورشیدی خانگی

برای احداث هر یک کیلووات نیروگاه خورشیدی کوچک حدودا ۸ میلیون تومان با قیمت فعلی (دیماه ۹۸) هزینه در برخواهد داشت. برای فروش به شبکه می‌توان از ۳ تا ۱۰۰ کیلووات نیروگاه خورشیدی انشعابی احداث کرد. در اینجا شرایط اخذمجوز، مساحت مورد نیاز برای نصب، درآمد سالانه و ماهانه هر نیروگاه، انواع نیروگاه، قیمت نصب و ... توضیح داده شده است.

برای اولین بار در ایران کتاب مرجع کامل راهنمای سرمایه گذاری و احداث نیروگاه های خورشیدی ایران بر مبنای ابلاغیه‌های جدید وزارت نیرو (ابلاغیه مهرماه 98) و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا) و با در نظر گرفتن شرایط واقعی بازار تدوین شده است.هرآنچه که سرمایه گذار (متقاضی احداث نیروگاه) برای راه اندازی نیروگاه و فروش برق باید بداند در این اثر جمع آوری و شده و به بیش از یکصد سوال اساسی پاسخ دقیق و منطقی داده شده است. از لینک زیر قابل دریافت است:

سرویس انرژی‌های تجدیدپذیر برق نیوز: نیروگاه‌های خورشیدی امروزه در دنیا مورد استقبال فراوان قرار گرفته است، ولی در ایران به دلیل قیمت پایین برق نتوانسته بود به جایگاه اصلی خود برسد. به همین دلیل وزارت نیرو با ایجاد شرایط خرید تضمینی برق نیروگاه‌های خورشیدی خانگی و نیروگاه‌های بزرگ با قیمت بالاتر، امکان احداث نیروگاه‌های خورشیدی با توجیه اقتصادی مناسب را فراهم کرده است. وزارت نیرو به صورت تضمینی برق تولیدی نیروگاه خورشیدی شما را تا ۲۰ سال خریداری می‌کند و هر سال هم با توجه نرخ تورم، پولی که به شما می‌دهد افزایش پیدا خواهد کرد. در ایران فقط برق نیروگاه خورشیدی آنگرید را خریداری می کنند و نمی توانید نیروگاه خورشیدی داشته باشید برای مصرف خودتان و مازاد مصرف خودتان را بفروشید. نیروگاه آنگرید هرچقدر تولید می کنید همان لحظه به شبکه برق تزریق می کند.

انواع نیروگاه‌های خورشیدی
دو نوع نیروگاه خورشیدی (سیستم خورشیدی) داریم:

نیروگاه آفگرید (Off-grid) یا منفصل از شبکه
نیروگاه آنگرید (On-grid) یا متصل به شبکه برق

در ایران امکان استفاده هم بصورت آفگرید و هم انگرید وجود ندارد. در نیروگاه‌های آفگرید یا منفصل از شبکه علاوه بر پنل و اینورتر و استراکچر به شارژکنترلر و باتری هم نیاز است، ولی در سیستم آنگرید (متصل به شبکه برق) به شارژکنترلر و باتری نیاز نیست. برای همین است که قیمت یک نیروگاه آفگرید (منفصل از شبکه) حداقل دو برابر قیمت یک نیروگاه آنگرید (متصل به شبکه) است و گا‌ها تا ۳ برابر هم می‌شود، چون نیاز به باتری‌های بیشتر برای ذخیره سازی بیشتر انرژی است. هرچه مصرف شبانه شما بیشتر باشد هزینه نیروگاه آفگرید (منفصل از شبکه) بیشتر است. نیروگاه آنگرید (متصل به شبکه) هر برقی که تولید می‌کند همان موقع به شبکه تزریق می‌کند و نیازی به ذخیره کردن ندارد و دولت برق این نیروگاهها را خریداری می کند.

شرایط اخذ مجوز احداث نیروگاه خورشیدی خانگی
برای نصب نیروگاه آفگرید نیازی به اخذ مجوز نیست، ولی برای نیروگاه‌های آنگرید (یا متصل به شبکه برق)، چون به شبکه وصل می‌شوید و وزارت نیرو باید برق شما را بخرد نیاز به اخذ مجوز هستید که البته چندان دشوار نیست و می‌توانید از اداره برق منطقه خودتان اقدام کنید و ظرف دو سه هفته هم مجوز به شما داده خواهد شد. برای احداث نیروگاه خورشیدی سقف گذاشته اند یعنی اینکه هر مشترک تا یک مقدار مشخص می‌تواند نیروگاه احداث کند. از تصویر زیر می‌توانید با توجه به امپراژ کنتور خود این سقف را پیدا کنید. قبلا امکان نصب یک برابر ظرفیت انشعاب وجود داشت ولی در ابلاغیه جدید وزیر نیرو این مقدار به دو برابر افزایش پیدا کرد.

اگر بخواهید بیشتر از ظرفیتی که الان شده نیروگاه احداث کنید می‌توانید به اداره برق مراجعه کرده و درخواست افزایش دیماند (افزایش قدرت اشتراک) دهید و سپس نیروگاه جدید نصب کنید.

هر خانه چقدر نیاز به نصب نیروگاه خورشیدی آفگرید دارد؟
مصارف خانه‌های مختلف با هم فرق دارد و نمی‌توان از روی متراژ به میزان مصرف پی برد. ممکن است یک خانه با ۶۰ متر مربع مساحت، بیشتر از یک خانه ۱۰۰ متری مربعی وسایل برقی داشته باشد و مصرف بالاتری داشته باشد. معمولا برای مصارف عادی با کولر آبی حداکثر ۵ کیلووات وجود دارد، ولی برای خانه‌های با کولر‌های گازی بین ۷ تا ۱۰ کیلووات مصرف برق دارند. در نظر داشته باشید که این میزان مصرف برای ساعات اوج مصرف و استفاده همزمان است وگرنه در خیلی از ساعات روز ممکن است مصرف شما به یک کیلووات هم نرسد.

از روی قبض برق نمی‌توان به درستی به مصرف برق پی برد چراکه ممکن است مثلا یک خانه فقط ۶ ساعت برق مصرف کند، ولی هر ساعت ۴ کیلووات مصرف داشته باشد، ولی یک خانه دیگر ۲۴ ساعت مصرف کند، اما هر ساعت یک کیلووات مصرف داشته باشد. با اینکه هر دو روزی ۲۴ کیلووات مصرف برق دارند، اما طراحی‌ها کاملا متفاوت است.

هر کیلووات پنل خورشیدی به چقدر فضا نیاز دارد؟
پنل‌های خورشیدی نسل جدید معمولا ۱ در ۲ متر هستند یعنی دو مترمربع فضا اشغال می‌کنند و هر کدام هم حدودا ۳۰۰ تا ۳۳۰ وات (بسته به نوع پنل) تولید دارند. پنل‌های نسل قدیمی‌تر در همین مساحت ۲۵۰ واتی بودند. اگر ردیف‌های پنل خورشیدی پشت سر هم نباشد و در یک ردیف کنار یکدیگر باشند هر کیلووات حدودا ۸ مترمربع فضا نیاز دارد، ولی اگر قرار باشد پشت سر هم چیده شوند برای جلوگیری از سایه اندازی ردیف‌های جلویی روی ردیف‌های عقبی، حدودا ۱۰ تا ۱۲ مترمربع فضا نیاز دارد. با این توصیف اگر یک نیروگاه ۵ کیلواتی در دریف‌های پشت سر هم بخواهید نصب کنید به ۵۰ تا ۶۰ مترمربع فضای نصب نیاز دارید و به همین نسبت برای بقیه نیروگاهها...

انواع پنل خورشیدی

هر سیستم خورشیدی متشکل از اجزای مختلفی است که مهمترین ان پنل است. پنل‌ها معمولا ۵۰ درصد هزینه یک سیستم خورشیدی را شامل می‌شوند. پنل‌های خورشیدی مرسوم دو نوع هستند که پلی و منو کریستال هستند. پنل‌های منو کمی راندمان بالاتری دارند، ولی گرانتر هستند. در ایران اغلب از پنل‌های پلی کریستال استفاده می‌گردد. ظرفیت و ابعاد پنل‌ها متفاوت است. پنل از ۵ وات در بازار وجود دارد تا بالای ۴۰۰ وات. اما پنل‌های تجاری که در نیروگاه‌های متصل به شبکه استفاده می‌شود عموما همه بالای ۳۰۰ وات است گرچه تا یکسال قبل نیز از پنل‌های ۲۵۰ واتی به صورت مرسوم استفاده می‌شود. برای تشخیص پنل با کیفیت حتما از یک شرکت مشاور با تجربه کمک بگیرید چراکه سودجویان با تغییر مارک و لیبل پنل‌ها یا با استفاده از سلول‌های بی کفیت اقدام به تولید پنل‌های تقلبی کرده اند و در بازار ایران به وفور یافت می شود.

زوایه نصب بهینه پنل‌های خورشیدی چیست؟
واقعیت این است که برای تعیین زاویه (شیب) دقیق نصب پنل‌های خورشیدی در هر شهری باید از نرم افزار‌های مرتبط مثل PVsyst استفاده کنیم، ولی بطور میانگین زاویه بهینه نصب برای ایران حدودا ۳۰ درجه است. این زاویه برای شهر‌های جنوبی ایران حدودا ۲۷ درجه و برای شهر‌های شمالی (مثل تبریز یا خراسان شمالی و...) حدودا ۳۴ درجه است. البته در نظر داشته باشید که ۳-۴ درجه اختلاف نسبت به زاویه بهینه، حدودا ۱ درصد تولید شما را کم خواهد و این طور نیست که اگر چند درجه اختلاف داشته باشد تولید شما خیلی کم گردد.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که نور خورشید در طول روز متغیر بوده و در ساعات زیادی -منجمله شب ها- به خصوص در زمستان این پنل‌ها انرژی کمتری تولید می‌کنند و حتی در روز‌های ابری، پنل خورشیدی تقریبا یک پنجم و یا کمتر دریافت انرژی خواهد داشت. مقدار متوسط انرژی در هر منطقه تابع روز‌های ابری و طول روز و ... است و محاسبه آن نیاز به محاسبات نرم افزاری دارد که شرکت‌های پیمانکار این مطالعات فنی را در اختیار شما قرار خواهند داد.

قیمت نصب نیروگاه خورشیدی خانگی
هر پنل خورشیدی که ابعاد دو در یک متر دارد از 300 وات به بالا (بسته به نوع پنل) می‌تواند تولید کند که هر وات با قیمت فعلی (دیماه۹۸) برای پنل‌های داخلی هر یک وات حدودا 3600 تومان و برای پنل‌های خارجی هر یک وات حدودا 4300 تا 4500 تومان است؛ لذا اگر یک پنل مثلا 320 واتی داخلی نیاز باشد باید 320 وات در 3600 تومان ضرب شود تا قیمت هر یک پنل مشخص شود. برای یک سیستم ۵ کیلووات (۵۰۰۰ وات) به 15-16 پنل 320 واتی نیاز است. اگر مثلا از پنلهای 360 واتی استفاده شود برای 5 کیلووات نیاز به 13 یا 14 پنل است و ...
با احتساب همه هزینه‌های مربوط به یک سیستم خورشیدی (پنل، اینورتر، استراکچر، سیم و کابل، تابلو برق AC و DC، نصب و...) برای هر یک کیلووات حدودا ۸ میلیون تومان با قیمت فعلی (دیماه ۹۸) هزینه در برخواهد داشت. برای فروش به شبکه می‌توان از ۳ تا ۱۰۰ کیلووات نیروگاه احداث کرد که توضیح داده شد هر کیلووات حدودا ۸ میلیون تومان هزینه دارد. البته هرچه نیروگاه شما بزرگتر باشد قیمت تمام شده پایین‌تر خواهد مثلا هزینه احداث یک نیروگاه ۲۰ کیلوواتی با پنل داخلی حدودا 160 میلیون تومان هزینه دارد و هر نیروگاه ۱۰۰ کیلوواتی با پنل ایرانی حدودا ۷۰۰ میلیون تومان هزینه در برخواهد داشت. این سیستم خورشیدی برای نیروگاه‌های خورشیدی متصل به شبکه و برای فروش است و امکان استفاده برای خود مصرف کننده وجود ندارد، چون شرکت توزیع برق کنتور را پلمب می‌کند.

توجه داشته باشید در نیروگاههای خورشیدی حدودا ۹۰ درصد قیمت کل مربوط به خرید تجهیزات است و کمتر از ده درصد هزینه کل به نصب و طراحی و خدمات مشاوره اختصاص دارد. لذا سود نیروگاه های خورشیدی برای شرکت های پیمانکار حدودا ۳ تا ۵ درصد است و لذا اکثر آنها بصورت نقدی کار می کنند خصوصا در شرایطی که قیمت ها هر روز تغییر می کند و ثبات ندارند.

هزینه خرید تجهیزات و نصب کامل یک نیروگاه خورشیدی ۱ مگاواتی (بزرگ مقیاس) حدودا ۵۰۰ تا 550 هزار دلار است. برای نیروگاه های بزرگ پنل ها را عموما از خارج و به صورت مستقیم سفارش می دهند ولی برای نیروگاه های انشعابی نمیرزد.

درآمد ماهانه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی

برای تعیین میزان دقیق درآمد یک نیروگاه نیاز دانستن نوع پنل و اینورتر، زوایه نصب، میزان تابش، دمای روزانه و ماهانه، شرایط آلودگی‌های هوا، میزان سیم و کابل مصرفی و فاصله از شبکه برق و... است. بر همین اساس برای تعیین میزان دقیق تولید و درآمد هر شهر باید از شرکت‌های مشاوره طرح توجیهی فنی-اقتصادی بخواهید. به صورت کلی می‌توان گفت که یک نیروگاه ۵ کیلوواتی بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان در ماه برای شما تولید خواهد داشت. بدیهی است یک نیروگاه ۱۰ کیلوواتی دو برابر این رقم درآمد دارد و به همین نسبت برای بقیه نیروگاهها... در نظر داشته باشید که تابستان درآمد بیشتری بوده و زمستان کمتر است. قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه‌های خورشیدی در لینک زیر قابل مشاهده است:

قیمت جدید خرید تضمینی برق نیروگاه خورشیدی

آیا دولت برای نصب این نیروگاه وام یا تسهیلات بانکی می دهد؟

فعلا وزارت نیرو روی این نیروگاه‌ها وام نمی‌دهد مگر اینکه خود مشترک بتواند بانک را راضی کند و از بانک وام بگیرد. از هر ۱۰۰ نفری که نیروگاه نصب کرده اند کمتر از ۵ نفر توانسته اند وام بگیرند. وزارت نیرو با خرید تضمینی برق با قیمت بسیار بالاتر از قیمت برق مصرفی مشترکین، در واقع دارد به سرمایه گذاران در این بخش کمک می کند تا طرح آنها صرفه اقتصادی داشته باشد.

هزینه تعمیرات و نگهداری سیستم‌های خورشیدی خانگی
نگهداری این سیستم‌ها اغلب شامل پاک کردن دوره‌ای پنل‌ها است (هر دو ماه یکبار) به خصوص در شهر‌های با هوای آلوده (هر ماه یکبار) و عمر این پنل‌ها هم حدود ۲۰ سال است. پنل‌ها عموما بالای ۲۰ سال گارانتی دارند و نباید در بیست سال بیشتر از ۲۰ درصد افت راندمان داشته باشند. بازرسی‌های دوره‌ای نیروگاه‌های خورشیدی برای چک کردن شرایط کارکرد درست و بهینه تجهیزات توصیه می‌شود که سالی یکبار چک گردد، ولی بصورت کلی، نیروگاه‌های خورشیدی نیاز ندارد که مدام یکنفر از آن‌ها محافظت کرده و یا گرفتار آن باشد.

این سیستم ممکن است هر چند سال نیاز به تعمیر جزیی داشته باشه که در کل قابل صرف نظر کردن هست و یک سیستم خوب سال‌ها بدون دردسر کار خواهد کرد.

توصیه های خرید و نصب نیروگاه خورشیدی

برای نصب نیروگاه خورشیدی خانگی باید حتما کنتور داشته باشید و بدون کنتور یعنی اینکه انشعاب برق ندارید و شرکت توزیع برق تولیدی شما را 637 تومان می‌خرد. داشتن زمین به تنهایی کافی نیست و باید حتما انشعاب و فضای نصب داشته باشید. نیروگاه خورشیدی به اسم مالک انشعاب می‌شود لذا اگر در قبض برق شما، مالک فرد دیگری است باید ابتدا این مشکل را حل کنید.

بهتر است با عقد قرارداد با شک شرکت طراح و نصب نیروگاه‌های خورشیدی اقدام به خرید تجهیزات و نصب نیروگاه کنید. اغلب افراد صرفا به قیمت و برند پنل و استراکچر و اینورتر توجه می‌کنند در حالی که حتی نوع سیم و کابل، تابلو، شرایط ارت، تجهیزات حفاظتی نظیر سرج ارستر و فیوز، نحوه نصب و ... نیز مهم هستند. یک کلید خوب با نمونه فیک آن ممکن است یک میلیون تومان تفاوت قیمت داشته باشد و شما هم متوجه نشوید. یک سرج ارستر خوب با نمونه دموی آن حدودا ۱ میلیون تومان تفاوت دارد و شما اصلا نمی‌توانید فرق آن‌ها را متوجه شوید و...

طراحی درست و اصولی به شما کمک می کند تا برای ۲۰ سال بهره برداری از نیروگاه با خیال راحت استفاده کنید. نیروگاه‌های متعددی را می‌شناسیم که به دلیل طراحی نادرست ۱۰ درصد (و حتی بالاتر) تولید کمتری دارند یعنی ده درصد درآمد آن‌ها کمتر شده و در طول بیست سال ده‌ها میلیون تومان ضرر کرده اند!

دستورالعمل تمیزکاری و نگهداری تجهیزات برقی را از شرکت نصاب خود بگیرید. پنل‌های خورشیدی حساس هستند و نباید در تمیز کردن آن‌ها یا نصب، شیشه و یا فریم و... آن‌ها آسیب ببیند چراکه روی تولید تاثیر زیادی دارد.

اندازه سیم و کابل‌های سمت AC و DC باید به درستی محاسبه شود که نه مشکل حفاظتی داشته باشد و نه نیاز به هزینه اضافه بیخود باشد. در نهایت باید بگوییم که جزئیات بسیار زیادی در نحوه نصب و طراحی نیروگاه‌های خورشیدی وجود دارد که ممکن است حتی به ذهن شما هم خطور نکرده باشد و استفاده از یک شرکت خوب می‌تواند تاحد زیادی این دغدغه‌های شما را برطرف کند.

توجه: اگر سوالی دارید می توانید در قسمت نظرات در پایین همین صفحه بپرسید تا با همکاری کارشناسان به آنها پاسخ داده شود. در صورت مطالعه نظرات قبلی به تاریخ انتشار آن نظر توجه کنید چراکه خیلی از قیمت ها و شرایط مظرح شده در نظرات قبلی، در طول چند سال گذشته تغییر کرده است.

لینک کوتاه