ثمرات افزایش بهره‌وری و مدیریت مصرف انرژی در کشور

به گزارش برق نیوز، شاخص شدت مصرف انرژی یک معیار تعیین‌کننده برای مشخص‌کردن میزان کارایی و بازدهی انرژی در سطح اقتصاد هر کشور در نظر گرفته می‌شود. این شاخص به عنوان واحد انرژی برای هر واحد تولید ناخالص داخلی محاسبه می‌شود و بهبود آن به معنای استفاده از انرژی کمتر برای تولید یک محصول یا خدمات است که می‌تواند منجر به صرفه‌جویی در هزینه و کاهش اثرات زیست محیطی شود و نرخ بهبود شدت انرژی اولیه جهانی یک شاخص مهم برای پیشرفت به سمت اهداف انرژی پایدار است.

این شاخص از منظر افزایش کارآیی و بازدهی انرژی و از دو جهت کاهش وابستگی کشور به خارج برای تهیه انرژی و کنترل تبعات و تغییرات آب و هوایی در داخل کشور به دلیل مصرف بالای انرژی در کشورهای توسعه یافته حائز اهمیت است.

آمارها نشان می‌دهد که شاخص شدت مصرف انرژی متوسط جهانی برابر ۰.۱۱۱ است ولی این شاخص در ایران برابر  ۰.۲۳۲ است. البته این نکته قابل توجه است که عوامل زیادی بر شدت انرژی تأثیر می‌گذارند، از جمله شرایط آب و هوایی، تفاوت‌های جغرافیایی، زیرساخت‌های اقتصادی و نوع صنایع موجود در کشورها که تأثیر قابل توجهی در یکسان نبودن کشورها از نظر شاخص شدت مصرف انرژی دارد.

این مسئله با در نظر گرفتن تفاوت قابل توجه بین هزینه تقریبی توسعه نیروگاه حرارتی همراه با خط انتقال (حدود ۱۰۰۰ دلار به‌ازای هر کیلووات) با هزینه ارزش معادل برای کاهش مصرف (حدود ۱۰۰ دلار به ازای هر کیلووات کاهش مصرف) تأمل‌بر‌انگیزتر می‌شود.

با استفاده از روش‌های بهره‌وری انرژی و مدیریت مصرف که شامل ابزارها، تکنولوژی‌ها و رویکردهای مختلف است می‌توان مصرف انرژی را کاهش و کارایی انرژی را افزایش داد.

گزارش‌های منتشرشده از روندهای جهانی، نشان می‌دهد که آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) هدف کاهش مصرف انرژی نهایی در سال ۲۰۵۰ از ۷۴۴ اگزاژول به حدود ۳۵۰ اگزاژول (به مقدار کمتر از مصرف فعلی دنیا) را با استفاده از بهره‌وری انرژی دنبال می‌کند.  البته در کنار بهره‌وری انرژی، سیاست‌های افزایش برقی‌سازی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیز دنبال می‌شود که به این‌منظور هزینه ۱۱۰ هزارمیلیارد دلاری را در نظر گرفته است. نکته قابل توجه این‌که از این مبلغ، بهره‌وری انرژی سهم ۳۴ درصدی را به خود اختصاص داده است.    

در ایران هم در برنامه هفتم ارائه‌شده توسط شرکت ساتبا، ۲۵ تراوات‌ساعت انرژی با استفاده از مدیریت مصرف انرژی کاهش مصرف در نظر گرفته شده است که از این مقدار کاهش مصرف، مقدار ۲۰ تراوات‌ساعت به بخش ساختمان تعلق خواهد داشت. اما همچنان ضرورت پرداختن به موضوع مدیریت مصرف انرژی احساس می‌شود.

شایان ذکر است بخش تولید برق وزارت نیرو (شرکت مادرتخصصی برق حرارتی) از طریق جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده، تکمیل سیکل از طریق احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی، ارتقای ناوگان نیروگاه‌های گازی و نوسازی ناوگان نیروگاه‌های بخاری کشور و همچنین نصب توربین انبساطی در ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز کشور می‌تواند کارایی انرژی را افزایش دهد. چرا که هر یک درصد افزایش متوسط راندمان تولید برق حرارتی، صرفه‌جویی دو میلیارد مترمکعبی مصرف گاز طبیعی و کاهش سه درصدی گازهای گلخانه ای را به همراه خواهد داشت.