جای خالی نیروگاه‌ها در طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور

شدت مصرف انرژی در کشور از متوسط جهانی بالاتر است و این روند مصرف می‌تواند آینده انرژی کشور را با چالش مواجه کند و برای کاهش آن لازم است در مرحله اول تدابیری در خصوص مراکز عمده مصرف سنجیده شود. در میان مراکز عمده مصرف انرژی در کشور، نیروگاه‌ها با مصرف 30% از کل حامل‌های انرژی، بزرگترین مصرف‌کنندۀ انرژی‌های فسیلی کشور هستند که با متوسط بازده 36% برق تولید می‌کنند[1]. به عبارت دیگر 64% از انرژی ورودی به نیروگاه‌ها در همان مرحله تولید برق به صورت گرما از بین می‌رود.

شکل  1- توزیع مصرف کل حامل‌های انرژی فسیلی در بخش‌های مختلف[2]

بررسی‌ها نشان می‌دهد در شبکه برق کشور نیروگاه‌های گازی با ظرفیت 25 هزار مگاوات با بازده پایین 30% برق تولید می‌کنند. مهم‌ترین اقدامی که لازم است برای افزایش بازده نیروگاه‌های کشور انجام شود افزودن بخش بخار به نیروگاه‌های گازی و تبدیل آن به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی است.

با تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی بازده این نیروگاه‌ها از متوسط 30% به 45% افزایش می‌یابد و 8000 مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور بدون مصرف سوخت افزوده می‌شود که هزینه اجرای آن 15 میلیارد دلار است. محاسبات نشان می‌دهد با این اقدام ارزش سوخت صرفه جویی شده با فرض هر لیتر گازوئیل77 سنت و هر متر مکعب گاز 30 سنت معادل 8/5 میلیارد دلار در سال است.

بر مبنای قانون بودجه 93، به وزارت نفت اجازه داده شده است تا با متقاضیان سرمایه‌گذاری در زمینه کاهش مصرف انرژی در کشور تا سقف 100 میلیارد دلار در زمینه کاهش مصرف سوخت قرارداد بیع متقابل منعقد نماید. در این رابطه، اخیرا شورای اقتصاد بر اساس پیشنهاد شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت 11 طرح در این زمینه به تصویب رسانده است که با صرف هزینه 5/27 میلیارد دلار، از محل صرفه‌جویی در مصرف حامل‌های انرژی 78 میلیارد دلار در طول 10 سال نصیب کشور خواهد شد. اما در میان این طرح‌های مصوب، نامی از پروژه‌های بهینه‌سازی نیروگاه‌ها به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز مصرف کننده و مستعد صرفه‌جویی انرژی دیده نمی‌شود.

با مقایسه نرخ بازده داخلی مجموع طرح‌های پیشنهادی بند (ق) و تبدیل نیروگاه‌های گازی موجود به سیکل ترکیبی می‌توان صرفه اقتصادی این پروژه‌ها را بررسی کرد. این مقایسه نشان می‌دهد که با توجه با نرخ بازده داخلی بالای پروژه‌های تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی توجه به این پروژه‌ها در مقایسه با سایر طرح‌ها و با توجه به میزان سوخت صرفه‌جویی شده، از جایگاه مهم‌تری برخوردار است.

جدول- مقایسه سود آوری طرح‌های بهینه‌سازی مرتبط با بند( ق ) بودجه 93 با طرح بهینه‌سازی نیروگاه

منابع:
1) آمار تفصیلی صنعت برق ایران ویژه مدیریت راهبردی درسال92
2) ترازنامه هیدروکربوری کشور سال 91/گروه ترازنامه هیدروکربوری موسسه مطالعات بین المللی انرژی

*سید مسعود احمدی- کارشناس انرژی شبکه کانون های تفکر ایران (ایتان)