وزارت نفت، خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت را تضمین می کند

برق نیوز-محمودسحابی: در حالی به اولین سالگرد ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری و چهارمین سالگرد تصویب قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی توسط مجلس شورای اسلامی نزدیک می شویم که به گفته قائم مقام وزیر نفت، شدت انرژی کشور در سال های اخیر همچنان روندی افزایشی داشته است،این در حالی است که مطابق با بند هفت سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف ابلاغی در سال 89، قرار بود شدت مصرف انرژی کشور تا پایان برنامه پنجم توسعه به حداقل دو سوم میزان کنونی (سال ابلاغ مصوبه) کاهش یابد.

با این وجود، وزارت نفت در ماه های اخیر، اقداماتی را آغاز کرده است که در صورت اجرایی شدن، تاثیر قابل توجهی در صرفه جویی مصرف انرژی و کاهش شدت انرژی کشور خواهد داشت. یکی از این اقدامات، ایجاد سازوکار لازم برای کاهش سوزانده شدن گازهای همراه نفت کشور به عنوان یکی از مهمترین عوامل اتلاف انرژی در کشور در سال های اخیر، با استفاده از توان بخش غیردولتی و در کوتاه مدت است. گازهای همراه نفت یکی از محصولات جانبی تولید نفت هستند و همراه با نفت‌خام از میدان‌های نفتی برداشت می‌شوند. آمارهای موجود در ترازنامه هیدروکربوری کشور در سال 91 نشان می دهد که حجم گازهای همراه نفت سوزانده شده در آن سال برابر 25.2 میلیون متر مکعب در روز بوده است که معادل 38 درصد از کل تلفات غیرمجاز بخش انرژی کشور در سال 91 بوده است. این حجم گازهای همراه نفت سوزانده شده، معادل یک فاز پارس‌جنوبی است و ارزشی برابر 4.1 میلیارد دلار در سال دارد.

اواخر آبان ماه امسال، وزارت نفت مزایده‌ای برای فروش گازهای همراه نفت به بخش غیردولتی اعلام کرده است و حجم این گازهای به مزایده گذاشته شده، 20 میلیون متر مکعب در روز است. براساس محاسبات صورت گرفته، در صورت استفاده از این حجم گازهای همراه نفت، امکان افزایش 3000 مگاواتی ظرفیت تولید برق کشور وجود دارد که می تواند به کشورهای همسایه صادر شود. قیمت خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت توسط دولت، مهمترین سوالی است که متقاضیان بخش غیردولتی برای تصمیم گیری درباره ورود به این مزایده با آن مواجه هستند و تاکنون پاسخی برای آن نیافته‌اند. هرچند مسئول اصلی پاسخگویی به این سوال، وزارت نیرو است ولی مدیران این وزارتخانه که از تخریب بازار صادراتی خود به کشورهای همسایه نگرانند، با وجود دو بار تمدید مهلت شرکت در این مزایده از سوی وزارت نفت، تاکنون در این زمینه سکوت اختیار کرده اند. این موضوع می تواند به شکست مزایده و استمرار سوزانده شدن حجم عظیمی از گازهای همراه نفت در سال های آتی منجر شود، در عین حال، خود وزارت نفت نیز می‌تواند بخشی از این مشکل را حل کند و گام بزرگی در زمینه کاهش حجم گازهای همراه نفت سوزانده شده کشور بردارد. اما چگونه؟

حدود نیمی از گازهای همراه نفت در این مزایده (بیش از 10 میلیون متر مکعب در روز)، در مناطق فلات قاره قرار دارد که حجم بالایی از آنها در روی سکوهای دریایی سوزانده می شود و در آینده نزدیک این روند تداوم خواهد داشت. مشابه چنین مسئله‌ای در خصوص وضعیت گازهای همراه نفتی که از این سکوها به جزایری مانند خارک، لاوان و سیری انتقال یافته اند و یا در این جزایر تولید می شوند نیز وجود دارد.

این در حالی است که در این مناطق، تقاضای برق از طرف خود تاسیسات مستقر و یا ساکنان جزایر کاملاً محسوس است. در حال حاضر، این تقاضا با استفاده از برق تولیدی با سوخت مایع (نفت گاز) تامین می شود که هزینه تمام شده ای حدود 17 سنت به ازای هر کیلووات ساعت دارد، بنابراین، وزارت نفت می‌تواند متقاضی اصلی کل یا بخش زیادی از برق تولیدی از گازهای همراه نفت در این مناطق باشد. از سوی دیگر، به گفته علی کاردر، معاون سرمایه گذاری و تامین مالی شرکت ملی نفت ایران، در صورتی که قیمت خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت، 6 یا 7 سنت به ازای هر کیلووات ساعت باشد، انجام این پروژه ها سودآوری مناسبی برای بخش غیردولتی دارد.

برهمین اساس، در صورت موافقت وزارت نفت با خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت در این مناطق با قیمت 6 یا 7 سنت به ازای هر کیلووات ساعت، هم این وزارتخانه صرفه جویی حدود 10 سنت به ازای هر کیلووات ساعت برای تامین برق مورد نیاز خود خواهد کرد و هم سوددهی معقولی را برای بخش غیردولتی متقاضی استفاده از گازهای همراه نفت تضمین می شود. همچنین به دلیل یکسان شدن تامین کننده خوراک ژنراتورهای برق و خریدار برق تولیدی، پیچیدگی های حضور سرمایه گذاران بخش غیردولتی در مزایده گازهای همراه نفت کاهش می‌یابد، علاوه بر این که از محل فروش گازهای همراه نفت منطقه فلات قاره (عموماً حدود 2 سنت به ازای هر متر مکعب) و همچنین از محل کاهش میزان مصرف نفت گاز در کشور و در نتیجه، افزایش حجم صادرات این فرآورده نفتی به کشورهای همسایه، درآمد مناسبی نصیب وزارت نفت می شود.

بنابراین مسئولین وزارت نفت می توانند با تعیین میزان تقاضا و همچنین قیمت مناسب برای خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت در مناطقی مانند فلات قاره، زمینه مناسبی برای شرکت بخش غیردولتی در بخشی از مزایده گازهای همراه نفت را فراهم سازند و مانع شکست این مزایده شوند. در صورت بی توجهی این وزارتخانه به این موضوع، جلوگیری از اتلاف وسیع منابع کشور بخاطر سوزاندن گازهای همراه نفت در این مناطق تا 5 سال آینده و با استفاده از توان بخش غیردولتی، امکانپذیر نخواهد بود و احتمال شکست یکی از مهمترین فعالیت های دولت یازدهم در زمینه اقتصاد مقاومتی به شدت افزایش می یابد.

محمودسحابی-کارشناس انرژی