کد خبر: ۱۰۸۵۹
تاریخ انتشار : ۱۴:۱۴ - ۱۵ شهريور ۱۳۹۴
وزیر نیرو دولت اصلاحات در پرونده صنعت برق در پساتحریم(1):
دو مقوله فناوری و ممنوعیت های پولی و مالی عواملی بود که در دوران تحریم به اقتصاد کشور فشار آورد و در حوزه انرژی نیز موجب اتلاف انرژی و مواردی این چنینی شد ضمن این که مهم ترین اثر تحریم بربخش انرژی در صنعت برق عدم دستیابی به فناوری های پیشرفته بوده است.
انتظار آنی از دوران پسا تحریم نداشته باشم/ مهم ترین اثر تحریم در صنعت برق عدم دستیابی به فناوری های پیشرفته بود

پرونده ویژه برق نیوز در صنعت برق پساتحریم(شماره1): حبیب الله بیطرف استاد دانشگاه و وزیر نیرو در دوران خاتمی است و طی 50 سال سن خود تجربیات متعددی در حوزه انرژی و صنعت برق و آب کسب کرده است. او که عضویت در شورای تحقیقات صنعت برق ایران،عضویت در شورای تحقیقات آب کشور، ریاست هیئت امنا در مؤسسه آموزش عالی علمی-کاربردی صنعت آّب و برق، پژوهشگاه نیرو دانشکده صنعت آب و برق و..را دارد.

وی درباره دوران تحریم و پسا تحریم و الزامات آن به ویژه در حوزه انرژی و برق سخن گفت که در پرونده ویژه برق نیوز از صنعت برق در پساتحریم منتشر می شود.

به باور این استاد دانشگاه و صاحب نظر در حوزه انرژی طبیعتا تحریم ها برروی بخش های مختلف کشور اثرداشته است، اما مانند شرایط عمومی کشور تحریم ها باعث تعطیلی فعالیت ها و یا مختل کردن فعالیت های بخش انرژی نشده است.

بیطرف معتقد است که دو مقوله فناوری و ممنوعیت های پولی و مالی عواملی بود که در دوران تحریم به اقتصاد کشور فشار آورد و در حوزه انرژی نیز موجب اتلاف انرژی و مواردی این چنینی شد ضمن این که مهم ترین اثر تحریم بربخش انرژی در صنعت برق عدم دستیابی به فناوری های پیشرفته بوده است.

وی در گفت و گوی خود توضیح داد که:" برداشته شدن تحریم ها یک توافق جهانی است که بین ایران و کشورهای 1+5 بسته شده است و بعد از ان مقرراتی که موجب تحریم ها شده بود لغو می شود.اما برگشت شرایط اقتصادی و صنعتی به وضعیت قبل از تحریم زمان بر خواهد بود. همان طور که مقامات کشور اعلام کردند نباید انتظار آنی از دوران پسا تحریم داشته باشیم پسا تحریم در واقع موانع مقرراتی و قانونی و محدودیت ها را برمی دارد ولی این که صنعت برق بتواند رشد کند و اقتصاد ایران رونق بگیرد مستلزم فعالیت های بیشتری است که باید به تدریج انجام بگیرد."

وزیر نیروی دوران اصلاحات می گوید که باید تغییراتی اساسی در استراتژی واردات صورت بگیرد. درگذشته چون کالاهای سرمایه ای و یا واسطه ای و انتقال فناوری طبق قوانین تحریمی ممکن نبود به ناچار کشور و بخش های مختلف به کالاهای ساخته شده و حتی فناوری های گذشته و منسوخ شده روی می آوردند؛ الان باید دراین زمینه یک تغییراساسی صورت بگیرد.

مشروح گفت و گوی مهندس حبیب الله بی طرف را در ادامه می خوانید:

-با توجه به سابقه و تجربه ای که در حوزه انرژی دارید به عنوان سوال نخست می خواستم بپرسم به باور شما تحریم چه آثاری در صنعت و به ویژه حوزه انرژی داشته است؟اصلا آیا تحریم ها اثری داشته است ؟چون بسیاری براین باور هستند که هیچ تاثیر منفی ای این تحریم ها در حوزه انرژی نداشته است ؟
طبیعتا تحریم ها برروی بخش های مختلف کشور اثرداشته است اما همانند آثار آن ها بر شرایط عمومی کشور، تحریم ها باعث تعطیلی فعالیت ها و یا مختل کردن فعالیت های بخش انرژی نشده است، دلیل آن هم این است که ظرفیت های موجود در بخش انرژی چه در ساخت تجهیزات، چه در اجرای پروژه ها و چه در بهره برداری ازتاسیسات بخش انرژی، سرمایه بسیار با ارزشی بوده است که از قبل، درکشور ایجاد شده بود و کشورما توانست با بهره گیری از این ظرفیت ها، دوران تحریم را پشت سربگذارد.

گذارندن این دوران به این معناست که به خاطر تحریم مجبور به اعمال خاموشی نشدیم، تاسیسات تولید و انتقال و توزیع برق به خاطر نداشتن قطعات یدکی بلااستفاده نشد و طبیعتا مدیران و مهندسان و کارکنان صنعت برق و انرژی، با تلاش بیشتر سعی کردند محدودیت ها را مدیریت کنند تا خدمات این بخش در طول دوره تحریم برای مشترکین و مشتریان استمرار داشته باشد اما تحریم ها آثار منفی و محدودیت هایی را هم ایجاد کرد که به نظر من مهم ترین اثر منفی تحریم در بخش انرژی و صنعت برق، قطع ارتباطات بین المللی و عدم دستیابی به فناوری های پیشرفته بوده است.

ما تاسال 1384 قادر بودیم که با برنامه ریزی و ارتباط با شرکت های صاحب فناوری های روز دنیا در صنعت برق ارتباط برقرار کنیم و موفق به جذب فناوری های جدید برای کشورمان بشویم، اما در دوران تحریم این ارتباطات و فعالیت ها امکان پذیر نبود و متاسفانه برخي از قراردادهایی که قبل از دوره تحريم هم برای انتقال فناوریهایی مدرن تر با شرکت های ایرانی، بسته شده بود به محض صدور اولين قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بر عليه ايران، یکطرفه توسط شرکای اروپایی لغو شد.

بنابراین عدم استفاده از فناوری های جدید یکی از آثار زیان بخش تحریم ها برای صنعت برق بود. البته در دوران تحریم تلاشهایی برای دور زدن تحریم ها و اتکای بیشتر به توسعه درونزا صورت می گرفت ولیکن در صنایع و فناوری های پیچیده، روش موثر اکتساب فناوری، راهکار انتقال و جذب فناوری است که نیازمند ارتباطات مناسب با شرکت های صاحب دانش فنی و فناوری های جدید است

اگر بخواهم مثالی دراین زمینه بزنم باید به فرآیند انتقال فناوری نیروگاه های گازی و سیکل ترکیبی به شرکت مپنا که طی سالهای 1377 الی 1384 انجام شد، اشاره کنم اگرچه ظرفیت های صنایع نیروگاهی که طی سالهای فوق الذکر در کشور ایجاد شد،اجرای طرحهای نیروگاههای سیکل ترکیبی ساخت مپنا را ميسر کرد وما گرفتار کمبود برق و خاموشی نشدیم ولاکن از نظر کلاس فناوری، متاسفانه تحريمها باعث شد که امروز هم در سطح همان فناوری های قبلی باقی بمانیم و اجبارا بایستی از توربین های گازی کلاس E استفاده کنیم درصورتیکه در طول ده سال گذشته تکنولوژی ساخت توربین های گازی توسعه یافته و به راندمان بالاتر که به کلاس F معروف است رسیده و هم اکنون در دنیا تجاری شده است و در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد باید توجه کنیم که در دنیا الان صحبت از تجاری شدن کلاس H است که یک سطح بالاتر از کلاسF است.

در زمینه خطوط انتقال، در حال حاضر فناوری طراحی و اجرای خطوط فشار قوی 400 کیلو ولت درایران وجود دارد اما الان در دنیا خطوط انتقال با قدرت 760 و هزار کیلو ولت از نوع HVDC مورد استفاده قرار می گیرد که ما دراین دوره نتوانستیم به این فناوری دست پیدا کنیم.

امروز در بخش توزیع و تاسیسات روشنایی، از شبکه هوشمند و لامپ های LED با راندمان بسیار بالا در دنیا استفاده می شود و به جای چراغ های سدیم برای روشنایی معابر از این چراغ ها با قیمت پایین تر و مصرف کمتر و عمر طولانی تر استفاده می شود بنابراین دوران تحریم این محدودیت ها را برای صنعت برق ایجاد کرد.

-یعنی محدودیت ها تنها در همین حوزه تکنولوژی ها و فناوری های نوین بود؟
خیر، بخش دوم این محدودیت ها به منابع مالی بازمی گردد. تا سال 1384 کشور به دلیل حسن روابط تجاری با کشورهای اروپایی و آسیای شرقی و هم چنین بهره گیری از تسهيلات بانکی بین المللی، می توانست از منابع مالي و خطوط اعتباری بانک های بین المللی استفاده کند ولیکن با برقراری تحریم های بانکی برای بانک ها و موسسات مالی ایرانی، فرصت بهره گیری از تسهیلات بین المللی هم از شرکت های ایرانی از جمله شرکت های فعال در بخش انرژی گرفته شد.

ازجمله آثار دیگر دوران تحریم کاهش رشد اقتصادی و در نتیجه به وجود آمدن کاهش رونق اقتصادی و صنعتی در کشور بود آمار و شاخص های مصرف انرژی الکتریکی نشان می دهد که عمدتا رشد مصرف انرژی الکتریکی در کشور در سال های تحریم معطوف به رشد مصارف خانگی و تجاری بوده است، در صورتی که اگر رونق اقتصادی بود وصنعت روند شکوفایی خودش را طی میکرد، رشد مصرف صنعتی در کشور به مراتب از رشد مصرف خانگی و تجاری پیشی می گرفت. به هر صورت بدتر شدن ترکیب مصرف انرژی در کشور هم یکی از معلول های برقراری تحریم ها در ده سال گذشته بود

-شما در صحبت های خود به نقش تحریم ها و تاثیرگذاری آن ها در بخش انرژی اشاره کردیدسوالی که دراین میان دارم این است که یکی از مسایلی که همواره در حوزه صنعت برق با آن روبروهستیم بحث تلفات انرژی و نامناسب بودن سیستم توزیع انرژی الکتریکی در کشور استاین مسئله درسال های اخیر بیشتر شده وافزایش یافته است به نظر شما علت این امر در همین عدم دستیابی به تکنولوژی های نوین است یا ریشه دیگری هم دارد ؟

عوامل موثر درتلفات انرژی متعدد هستند ولی دو عامل که ناشی از تحریم ها بود یعنی عدم دسترسی به فناوری های جدید و محدودیت منابع مالی برای سرمایه گذاری در صنعت برق موجب عدم کاهش تلفات انرژی الکتریکی شده است
عوامل موثر درتلفات انرژی متعدد هستند ولی دو عامل که ناشی از تحریم ها بود یعنی عدم دسترسی به فناوری های جدید و محدودیت منابع مالی برای سرمایه گذاری در صنعت برق موجب عدم کاهش تلفات انرژی الکتریکی شده است یعنی اگر شرکت های برق می توانستند از فناوری های جدید استفاده کنند مسلما در کاهش تلفات برق موفق تر بودند چون ویژگی اکثر فناوری های جدید این است که راندمان بیشتری دارند و به طور معمول تلفات کمتری دارند.

در همین توربین گازی کلاس E که صنایع نیروگاهی مپنا تولیدمی کند راندمان حرارتی هر واحد سیکل ترکیبی حدود 46 درصد است در صورتی که راندمان حرارتی هر واحد سیکل ترکیبی کلاس F حدود 56 درصد و کلاس H حدود 62 درصد است و این فاصله نشان دهند کاهش تلفات در بخش تولید است بنابراین اگر بتوانیم از فناوری های جدید استفاده کنیم طبیعتا کاهش تلفات خواهیم داشت.

در حوزه سرمایه گذاری هم همین طور است و اگر محدودیت ها نبود می توانستیم در حوزه توزیع و انتقال سرمایه گذاری بیشتری انجام دهیم چون هرچه قدر تعویض تاسیسات فرسوده و احداث پست های مورد نیاز برای تغییر ولتاژ به تناسب فواصل و زمينه هوشمند سازي شبکه، فراهم می شد طبیعتا تلفات هم به میزان بیشتری کاهش پیدا می کرد.

البته غیراز این دوعامل عمده، عواملی مانند شرایط جغرافیایی هم مطرح است و توزیع و پراکندگی مشترکین در گستره مساحت بیشتر هم از عوامل موثر در تلفات بيشتر انرژی الکتريکي است.

مثلا اگر یک برج دویست واحدی مسکونی را با دویست واحد ویلایی که در مساحت بزرگي پراکنده هستند، مقایسه کنیم تلفات مجموعه ویلایی به خاطر پراکندگی، خیلی بیشتر از برج مذکور است با همه این توضيحات، بنظر من دو عامل مهمی که در دوره تحریم اثر منفي در کاهش تلفات انرژي داشتند، همین دو مقوله فناوری و سرمایه گذاری بوده است.

-آقای مهندس الان وارد شرایط پسا تحریم شده ایمدر این شرایط در حالی که بسیاری از صاحب نظران و اهالی سیاسی و اقتصادی کشور اعتقاد دارند که کمک شایانی به حل مسایل کشور می شود اما در همین حال بسیاری بر این باورند که تنها رفع تحریم ها برای خروج از بن بست اقتصادی به ویژه کافی نیست و باید اقدامات دیگری نیز صورت بگیرد.به نظر شما در شرایط پسا تحریم در حوزه انرژی واقتصادی کشور به طور کل رفع تحریم ها تا چه میزان موثرخواهد بود؟
برداشته شدن تحریم ها نتيجه يک توافق جهانی است که بین ایران و کشورهای 1+5 صورت گرفته است بنابراين در پسا تحريم مقرراتی که موجب تحریم ها شده بود لغو خواهد شد، اما برگشت شرایط اقتصادی و صنعتی کشور به وضعیت قبل از تحریم و ايجاد رونق اقتصادي، زمانبر خواهد بود همان طور که مقامات کشور اعلام کرده اند نباید انتظار آنی از دوران پسا تحریم داشته باشیم.

در پسا تحریم موانع مقرراتی و قانونی براي محدودیت ها، برداشته مي شود ولی این که صنعت برق بتواند رشد کند واقتصاد ایران رونق بگیرد مستلزم فعالیت های بیشتر از جمله سرمايه گذاری، کنترل واردات، رفع موانع توليد و فعال شدن کسب و کارهاي داخلي است که باید به تدریج انجام بگیرد.

اما زمینه انجام اين کارها فراهم شده است، در دوره تحریم اگر مدیران و شرکت ها و دولت تصمیم می گرفتند که برخي از سرمايه گذاريها و توسعه ظرفيتها را انجام دهند، به دلیل موانع تحريمي موفق نمی شدند و تیرشان به سنگ می خورد ولی اکنون که آن موانع برداشته شده است می توانند موفق شوند بنابراين برای توفیق باید حرکت و تلاش کرد، برنامه ریزی کرد و منابع لازم را از طرق مختلف فراهم کرد تا انشا الله رونق اقتصادي و بهبود شرایط در همه بخش هاي اقتصادي و زيربنائي پديدار شود.

-از رفع محدودیت های قانونی و مقرراتی گفتید به نظر شما مسئله آزاد سازی پول های بلوکه شده ایران چقدر می تواند در بهبود شرایط موثرباشد؟
مراجع پولی و بانکی کشور در گزارشهائي که در هفته های اخير منتشر کرده اند، رقم منابع بلوکه شده ایران را بالا اعلام کرده اند اما ظاهرا آن مقدارکه آزاد می شود و برای دولت قابل استفاده خواهد بود رقم چندانی نیست آنچه مهم است این است که با لغو تحریم ها ایران می تواند نفت بیشتری صادر کند و از این به بعد درآمد بیشتری داشته باشد بنابراین ما از الان به بعد باید به امید و فکر رونق بیشتر و رشد اقتصادي باشیم.

-استراتژی ما در شرایط پسا تحریم باید چگونه باشد ؛به ویژه در حوزه وزارت نیرو باید چه سیاست هایی اتخاذ شود و چه برنامه هایی مد نظر قرار بگیرد تا شاهد رشد و بهبود دراین حوزه باشیم؟
به نظر می آید که باید تغییرات اساسی در استراتژی واردات صورت بگیرد. در سالهاي گذشته عليرغم درآمدهاي بي سابقه نفتي طي سالهاي 84 الي 92 چون واردات کالاهای سرمایه ای و یا واسطه ای و انتقال فناوریهاي پيشرفته و جديد صورت نگرفته که بخشي از آن ناشي از قوانین تحریمی بوده است و متاسفانه بخش های مختلف، به واردات بي رويه کالاهای ساخته شده و حتی فناوری های گذشته و منسوخ شده روی آوردند، الان باید دراین زمینه یک تغییراساسی صورت بگیرد واگر کشور منابع ارزی دارد باید صرف جذب فناوری های جدید و کالاهای سرمایه ای شده و هم چنین کمبود منابع سرمايه گذاري ها را با دعوت موسسات مالی و بین المللی برای سرمایه گذاری درایران جبران کرد اگر بتوانیم در همه بخش ها فناوری مدرن و سرمایه های خارجی را جذب بکنیم قطعا اقتصاد ما در آینده نزدیک متحول خواهد شد.

در بخش برق هم به همین ترتیب است و باید زمینه استفاده شرکت های ایرانی از منابع خارجی برای سرمایه گذاری و مشارکت موثر بخش خصوصي واقعي در بخش های تولید، انتقال و توزيع فراهم شود. هم چنین تاکید روی بهره گیری از فناوری های جدید باشد تا راندمان حرارتی در بخش توليد بالا برود و تلفات در بخشهاي انتقال و توزيع کاهش يابد و شدت مصرف انرژی در مجموع در کشور کاهش پیدا کند.



تهیه خبر:نفیسه زارع کهن
منبع: نشریه ستبران سندیکای صنعت برق

ارسال نظر قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
نتیجه عبارت زیر را وارد کنید
captcha =
وضعیت انتشار و پاسخ به ایمیل شما اطلاع رسانی میشود.
پربازدیدها
برق در شبکه های اجتماعی
اخبار عمومی برق نیوز
عکس و فیلم
پربحث ترین ها
آخرین اخبار