نیروگاه رامین اهواز کماکان در وضعیت قرمز

سرویس صنعت برق نیوز: یکی از خلبانان جنگنده‌های عراقی در دوران جنگ تحمیلی خطاب به برادرم گفته بود: طی دوران جنگ، هدف‌گیری نیروگاه رامین یکی از افتخارات خلبانان حزب بعث بود و افتخار هدف‌گیری این نیروگاه، بیش از هر خلبان دیگری نصیب من شده بود...

و حالا نیروگاهی که روزی روزگاری هدف‌گیری آن به یاری مردمان و مدافعانش به معیاری برای سنجش توانایی‌های نیروی هوایی کشور متخاصم تبدیل شده بود، اینک مدت‌هاست که سلامت مدافعانش را هدف قرار داده و روزانه مقادیر بسیار بالایی از گازهای آلوده کننده گوگرد، ذرات جامد دوده،CO2  و  NOX را به خورد آنان می‌دهد.

اذعان به خطرات استفاده از گاز مازوت به جای گاز طبیعی در نیروگاه رامین اهواز که برای نخستین بار از سوی "عبدالکریم مشاک" و "امین تاج دانی"، اساتید دانشگاه آزاد اسلامی دزفول در سومین کنفرانس نیروگاه‌های برق کشور در سال 89 مطرح شد، آهسته آهسته همه نگاه‌ها را به سمت غول‌های بزرگ تولید برق در کشور معطوف کرد.

در سال 1392، آلودگی هوا در شهر اصفهان آنقدر شدت پیدا کرد که اعضای شورای اسلامی این شهر بر آن شدند تا بازدید از نیروگاه شهید محمد منتظری را در لابه‌لای برنامه‌های خود بگنجانند و در حضور مدیرعامل نیروگاه نسبت به بررسی راهکارهای کاهش آلاینده‌ مازوت اقدام کنند.

در ادامه بازرسی‌ها و بررسی‌های مدیران اجرایی شهر اصفهان، نیروگاه شهید محمد منتظری این شهر اولین نیروگاهی بود که شیر مصرف مازوت آن توسط مراجع قضایی مهر و موم شد. بعد از این اتفاق، اراکی ها هم دست بکار شده و با پلمپ کردن شیر مازوت نیروگاه شازند، این نیروگاه را نیز مجبور به استفاده از گاز به جای مازوت کردند.

اما در همین بازه زمانی که میزان استفاده از گاز مازوت به جای گاز طبیعی با پیگیری‌های مردم و مسئولان اراک و اصفهان می‌رفت تا به نقطه صفر برسد، در نیروگاه رامین اهواز در خصوص قطع استفاده از مازوت تغییر محسوسی مشاهده نمی‌شود.

فرایند استفاده نادرست، غیراصولی و غیراستاندارد از مازوت به جای گاز طبیعی در نیروگاه رامین اهواز و بسیاری دیگر از نیروگاه‌های گازی کشور تا بدانجا پیش رفت که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست را بر آن داشت تا در روزهای پایانی سال 93 رسما اعلام کند که از سال آینده به هیچ وجه اجازه مصرف مازوت به نیروگاهها داده نخواهد شد.

و اینک در آستانه ورود به نیمه دوم سال 94، مسئولان و متولیان شهرستان باوی که در مجاورت این نیروگاه به کار و زندگی مشغولند، طی 6 ماه گذشته هر از گاهی نیمچه اعتراض‌های خود در خصوص تداوم استفاده نیروگاه رامین اهواز از مازوت به جای گاز طبیعی را رسانه‌ای کرده‌اند.

"حیدر سیدی"، فرماندار شهرستان باوی در آخرین گفت‌وگوی خود با خبرگزاری فارس ضمن توصیف نفرت و انزجارش از نیروگاه رامین اهواز گفته بود: این نیروگاه به جز آلودگی‌های زیست محیطی هیچ سودی برای شهروندان ساکن در این شهرستان نداشته است.

"ابراهیم عباس نژاد"، رئیس شورای شهر ویس نیز در آخرین گفت‌وگوی خود با پایگاه خبری باوی نیوز اعلام کرده بود که نیروگاه رامین اهواز به خاطر استفاده از مازوت و نیز سرازیر کردن فاضلاب‌های صنعتی به رودخانه کارون که در مجاورت همین نیروگاه قرار دارد، در فهرست واحدهای صنعتی آلاینده استان قرار گرفته است.

سید شریف حسینی، نماینده مردم شهرستان اهواز در مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص سهم بسیار بالای نیروگاه رامین در آلودگی هوای شهر ویس به اظهار نظر پرداخته و از اینکه این نیروگاه، سهم آلایندگی خود را به مقامات شهرستان باوی پرداخت نمی‌کند گلایه کرده است.

جالب توجه اینجاست که هر سه مقام مسئولی که در بالا به اظهار نظر پرداخته‌اند هر کدام از نگاه خود اشاره گذرایی به صورت مساله داشته، اما هیچ یک راهکاری برای برون رفت از این وضعیت ارائه نداده‌اند.

آنچه از ظاهر امر بر می‌آید این است که مقام‌های مسئول شهرستان باوی تاکنون در خصوص رفع آلودگی هوای شهرستان خود نیز هیچ گونه تعاملی با نیروگاه رامین و یا اداره کل محیط زیست خوزستان نداشته‌اند؛ وگرنه چگونه ممکن است، مدیرکلی مانند احمد رضا لاهیجان زاده که در کارنامه کاری خود و در مدت حضورش در استان اصفهان توانسته است شیر مازوت نیروگاه شهید منتظری آن شهر را مهر و موم کند و این نیروگاه را به استفاده از گاز طبیعی وادار سازد، نتواند از عهده نیروگاه رامین برآید؟!

چنانچه خواننده بتواند گفت‌وگوهای این سه مقام مسئول را به تفصیل بخواند در می‌یابد که هر سه نفر بیشتر از آنکه نگران مردم و آلودگی‌های زیست محیطی منطقه تحت سرپرستی خود باشند از اینکه نیروگاه رامین سهم عوارض و بدهی‌های خود را پرداخت نمی‌کند، گلایه‌مندند.

اما آیا استفاده از مازوت به جای گاز طبیعی واقعا آنقدر نگران کننده است که باید هر چه سریعتر نسبت به پلمپ کردن مشعل‌های مازوت سوز این نیروگاه اقدام کرد؟

"حمید چیت‌چیان"، وزیر نیرو در آخرین اظهارات خود در خصوص آلودگی نیروگاه‌های کشور با اذعان به اینکه هم اینک 90 تا 92 درصد برق کشور با استفاده از انرژی‌های فسیلی تولید و در اختیار مردم قرار می‌گیرد، تصریح می‌کند: استفاده از سوخت‌های فسیلی منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلوده کننده از جمله انواع اکسیدهای گوگرد، نیتروژن، ذرات معلق، مونوکسید کربن، دی اکسید کربن و هیدروکربن های نسوخته می‌شود و این گازها عوارض کوتاه مدت و بلند مدت بسیاری برای انسان‌ها بر جای می‌گذارد.

حال این پرسش مطرح می‌شود که در کشوری مانند انگلستان که همه نیروگاه‌های آن از سوخت‌های فسیلی و بسیار سنگین‌تر از مازوت از قبیل زغال‌سنگ و کُک استفاده می‌کنند، چرا به اندازه خروجی نیروگاه‌های کشور ما آلودگی ندارند؟

احمدرضا لاهیجان زاده، مدیرکل محیط استان خوزستان در پاسخ به این پرسش می‌گوید: نیروگاه‌های انگلستان خروجی‌ نیروگاه‌های خود را طبق استانداردهای ملی و بین‌المللی تنظیم کرده‌اند، اما نیروگاه‌های داخلی و از جمله نیروگاه رامین اهواز با وجود استفاده از سوخت سبکی مانند مازوت تا کنون نتوانسته‌اند خروجی واحدهای مازوت‌سوز خود را به استانداردهای موجود برسانند.

لاهیجان زاده در ادامه سخنان خود، توپ را به زمین دولت می‌اندازد و تصریح می‌کند: سیاست استفاده از سوخت مازوت به جای گاز طبیعی بنا به ضرورت توسط دولت بنیان نهاده شده و باید توسط خود دولت برچیده شود. و از آنجایی که دولت با کمبود گاز طبیعی برای تامین سوخت نیروگاه‌ها مواجه است، حذف سوخت مازوت از چرخه نیروگاه‌های برق کشور تا پایان سال 94 بعید به نظر می‌رسد.

اما اینکه استفاده از مازوت با وجود فراوانی گاز طبیعی در کشور از چه زمانی و به چه منظور آغاز شده است، حکایتی است که جای تامل دارد.

زمستان سال 86 و وقوع سرمای بی‌سابقه در کشور و به ویژه در شهرهای شمالی، سرآغاز اتخاذ سیاستی بود که به موجب آن میزان بسیار بالایی از گاز مصرفی نیروگاه‌ها کاسته شده و به بخش خانگی تزریق شد. دولت وقت با بکارگیری سیاست حذف نیروگاه‌های پر مصرف از چرخه مصرف گاز طبیعی به خوبی توانست به یکی از نیازهای مقطعی مردمی پاسخ دهد، اما در نتیجه این امر و استفاده نادرست و غیراستاندارد نیروگاه‌ها از این سوخت جایگزین (مازوت)، روندی آغاز شد که تداوم آن اینک و بعد از گذشت هشت سال به معضلی برای کلان‌شهرها تبدیل شده است.

مدیرکل محیط زیست خوزستان در پاسخ به این پرسش که تا چه زمانی باید برای تغییر سوخت نیروگاه‌ها از مازوت به گاز طبیعی انتظار کشید، می‌گوید: وزارت نفت به دنبال این است که با راه افتادن پالایشگاه‌های گاز عسلویه که به تدریج در مدار قرار می‌گیرند، به تدریج گاز طبیعی را با مازوت جایگزین کند؛ بر این اساس و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است در سال 94 به تدریج از مصرف مازوت در نیروگاه‌های برق کشور کاسته شود و در سال 95 میزان مصرف این سوخت به صفر برسد که نیروگاه رامین نیز از این قاعده مستثنی نیست.

لاهیجان‌ زاده بدون اشاره به میزان مصرف مازوت در نیروگاه رامین اهواز و اینکه چه میزان از سهم آلودگی هوای اهواز و حومه ناشی از فعالیت‌های غیراستاندارد این نیروگاه است، می‌گوید: طبق سیاست‌های اتخاذ شده کشوری، نیروگاه رامین نیز در مصرف مازوت کاهش مصرف داشته اما یکی از خروجی‌های این نیروگاه‌ها که دو واحد را پوشش می‌دهد استاندارد نیست و کماکان از مازوت استفاده می‌کند.

احمدرضا لاهیجان زاده، مدیر کل محیط زیست خوزستان در مدت خدمت در استان اصفهان، با گرفتن یک مصوبه قانونی از دولت، تجربه حذف سوخت مازوت از دو نیروگاه شهید منتظری و نیروگاه اصفهان را در کارنامه کاری خود دارد، اما اینکه چرا این مدیرکل در خصوص گرفتن چنین مصوبه‌ای برای حذف مازوت از نیروگاه رامین اهواز اقدام نمی‌کند پرسشی است که لاهیجان زده به بهانه نداشتن وقت از دادن پاسخ به آن خودداری می‌کند.

تهیه گزارش: ام کلثوم الهایی