با گذشت سالهای زیاد از حضور دختران سرزمینم در کلاسهای درس رشته ی مهندسی برق ، هم چنان می شنویم که گاها افراد نسبت به شنیدن واژه ی مهندس برق کنار نام بانوان ، خصوصا گرایش قدرت این رشته ی پر طرفدار ، واکنش نامعمول و همراه با تعجب را از خود بروز می دهند. شاید بتوان گفت برای خانم های مهندس برق مواجه شدن با سوال "چرا رشته ی برق شما که خانومی؟" خیلی غریب نباشد.
با گذشت سالهای زیاد از حضور دختران سرزمینم در کلاسهای درس رشته ی مهندسی برق ، هم چنان می شنویم که گاها افراد نسبت به شنیدن واژه ی مهندس برق کنار نام بانوان ، خصوصا گرایش قدرت این رشته ی پر طرفدار ، واکنش نامعمول و همراه با تعجب را از خود بروز می دهند. شاید بتوان گفت برای خانم های مهندس برق مواجه شدن با سوال "چرا رشته ی برق شما که خانومی؟" خیلی غریب نباشد. البته این واکنش و طرح این سوال از سوی افرادی که تحصیلات دانشگاهی را تجربه نکرده باشند یا حتی افرادی که به حوزه های فعالیت مهندسین برق اشراف ندارند تا حدی عادی و قابل تحمل است، اما پذیرش این موضوع زمانی سخت می شود که دختران بعد از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه های مطرح کشور در این رشته با نه شنیدن های مدیران مشاغل صنعت برق برای مشغول شدن در زمینه ی رشته ی تحصیلیشان، ناامید می شوند و شاید بارها احساس کنند راه را اشتباه آمده اند.
با وجود اینکه نگاه ویژه انقلاب اسلامی به حضور گسترده زنان در جامعه، امکان رشد شخصیت، شکوفایی استعدادها و بهره‌گیری از حقوق به رسمیت شناخته‌شده زنان در جامعه را فراهم کرده و قانون اساسی نیز با ارایه تصویری روشن از جایگاه زن در اسلام و موظف کردن دولت به ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت و احیای حقوق مادی و معنوی او، زمینه دفاع از حقوق زنان و رفع تبعیض‌ها علیه آنان را مهیا کرده است، اما متاسفانه هم چنان در سایه ی باورهای کهنه و غلط جامعه فضای اشتغال به کار خانم ها در این حوزه با فرصت شغلی آقایان فاصله ی بسیار زیادی دارد.
این مساله حتی ناخودآگاه تا حدی لمس شده است که بسیاری از دانشگاه های کشور گاها ظرفیت تحصیل در رشته ی برق را برای خانم ها صفر اعلام می کنند! طوری که در سال 91 صندلی های رشته ی برق برخی از دانشگاه ها برای دختران هیچ جای خالی نداشت!
اگرچه امروزه شاهد فعالیت زنان در بخش های دولتی صنعت برق هستیم و خانم‌ها در فعالیت‌های تخصصی صنعت آب و برق مانند نیروگاه‌ها و تصفیه‌خانه‌ها حضور دارند و حتی بعضی از آنها به‌عنوان مجری انتقال طرح آب، در پروژه‌های تخصصی فعالیت موثری دارند. اما با توجه به آمار فارغ التحصیلان این رشته ظرفیت های در نظر گرفته شده برای حضور زنان در بخش های دولتی این صنعت به خصوص وزارت نیرو رقابت را برای خانم ها بسیار سخت تر می کند .
آمارها حاکی از این است که در سالهای اخیر، میزان حضور بانوان در فعالیت‌های مربوط به صنعت آب و برق از شش درصد به 12 درصد رسیده است. از طرفی آمار مربوط به تحصیلات تکمیلی نشان دهنده ی این است که تا پیش از سال 77 تعداد پسران پذیرفته شده در دانشگاه‌ها بیشتر از دختران بود، اما از این سال به بعد پیشی‌گرفتن دختران بر پسران در ورود به دانشگاه آغاز شد. طبق آمارهای منتشرشده، در سال 57 میزان ورود دختران به دانشگاه‌ها 27 درصد بود که این میزان در سال 75 به 52.1 درصد رسید اما در سالهای بعد شاهد رشد این میزان بودیم؛ به‌گونه‌ای که در سال 1382، 65 درصد از دانشجویان واردشده به دانشگاه‌ها را زنان تشکیل می‌دادند.
البته، این افزایش حضور دخترها در ورود به دانشگاه در همه رشته‌ها یکسان نبوده و حضور آنها در رشتههای علوم انسانی، هنر و علوم پایه، چشم‌گیرتر از رشتههای فنی و مهندسی است. با این وجود، در سالهای اخیر شاهد رشد بی‌سابقه‌ای در حضور دختران در این رشته‌ها نیز بوده‌ایم که این مسئله به استقبال دانش‌آموزان دختر در سالهای اخیر از رشتههای فنی و ریاضی برمی‌گردد. طبق آمارهای ارائه‌شده بین سالهای 65 تا 75 آمار دیپلمه‌های ریاضی فیزیک پسر، سه برابر و در همین زمان تعداد دیپلمه‌های دختر در این رشته‌ها 10 برابر شده است. بین سالهای 75 تا 80 نیز تعداد دیپلمه‌های پسر رشتههای ریاضی و فنی سه برابر افزایش داشته، اما این افزایش در میان دختران 5 برابر بوده است. همین گرایش به تحصیل در رشتههای فنی در میان دختران دانش‌آموز، باعث شد در دانشگاه نیز این روند ادامه داشته باشد و دختران بیشتری نسبت به سالهای قبل، وارد رشتههای فنی و مهندسی شوند.
آن‌طور که آمارها نشان می‌دهند نسبت تحصیل دختران در رشتههای فنی و مهندسی از 4 درصد در سال 1365 به 30 درصد در سال 1388 رسید که رقم بسیار قابل توجهی بود. این نسبت در سال 90-89، 25 درصد بود، اما در سال 92 به 19 درصد رسید.
در کشورهای صنعتی هم تفاوت میان میزان گرایش دختران به رشتههای فنی و مهندسی و سایر رشته‌ها مشهود است و این مسئله فقط مربوط به ایران نمیشود.آمار نشان می‌دهد زنان در کشورهای صنعتی عموماً در صورت داشتن تحصیلات دانشگاهی از فرصت‌های اشتغال بیشتری برخوردار می‌شوند. با این وجود تمایل آنها برای رشتههای مرتبط با علم و تکنولوژی پایین است. در اتحادیه اروپا و ژاپن حدود 70 درصد دانشجویان رشته علوم انسانی، هنر و تعلیم و تربیت را انتخاب می‌کنند. در رشتههای علمی، زنان عمدتاً به رشتههای پزشکی و علوم وابسته به آن علاقه‌مند هستند. در نقطه مقابل، زنان دانشجوی علاقه‌مند به رشتههای فنی به ویژه مهندسی بسیار کم هستند. نسبت زنان در تخصص‌‌های فنی در رشتههای متنوع و گسترده تکنولوژی بسیار متفاوت است. برای مثال در آلمان در سال 2000، فقط 7.5 درصد از دانشجویان در رشته مهندسی برق را زنان تشکیل می‌دادند. در حالی که 50 درصد از دانشجویان مهندسی زیست‌شناسی را زنان تشکیل می‌دادند.
به هر حال مسلم آن است که نقشی که زنان می‌توانند در رشتههای فنی و مهندسی با توجه به روحیات زنانه داشته باشند، مشخص نیست و همین امر باعث شده که تعداد بسیاری از آنها یا وارد بازار کار نشوند یا برای ورود به بازار کار با موانع بسیاری مواجه باشند و عملاً بخشی از بودجه کشور که برای این افراد هزینه میشود، به هدر رود.
پس از چند دهه تجربه این نیاز حس می شود که در رابطه با تحصیل زنان در رشته های فنی مهندسی ، نظر کارشناسان ومشاوران و تجربیات افرادی که در این رشته تحصیل و فعالیت می کنند در اختیار دانش آموزانی قرار گیرد که در مرحله ی مهم تصمیم گیری آینده ی شغلی قرار دارند، تا ورود دختران به این رشته ها با علاقه و هدف گذاری همراه باشد. و از سوی دیگر برای اشتغال فارغ التحصیلان این رشته سیاست های جدید اتخاذ شود تا برای حضور و فعالیت در صنعت برق کشور علاقه و توانایی های فرد بدون لحاظ تفکیک جنسیتی مد نظر قرار بگیرد. و سایه ی تفکرات کهنه در مورد حضور زنان در صنعت از جامعه رخت بربندد.
به منظور انتقال تجربیات خانم های تحصیل کرده در رشته ی مهندسی برق به نسل بعدی دانش آموزان محصل در رشته ی ریاضی فیزیک ، مصاحبه ای کوتاه آماده شده است.
اگر به ابتدای راه برگردم باز هم همین رشته را انتخاب می کنم
مطهره دارای مدرک فوق لیسانس برق-قدرت از دانشگاه سراسری، بعنوان مهندس بازرگانی در حوزه ی نفت و گاز و پتروشیمی در یک شرکت معتبر مشغول به کار است. از مهرماه سال جاری تحصیلات خود را در مقطع دکترا در همین رشته ادامه خواهد داد و این می تواند حاکی از رضایت او از تحصیل در این رشته باشد. همانطورکه خود او در مصاحبه اش گفت: هدف اصلی من از انتخاب رشته ی برق در دانشگاه علاقه ام به مهندسی پزشکی بود. از آنجاکه ظرفیت رشته ی مهندسی پزشکی در دانشگاه های معتبر خیلی کم بود من رشته های نزدیک به آن را هم انتخاب کردم. بعد از چند سال تحصیل در این رشته و تجربه ی کار مرتبط با رشته ام باید بگویم فضای کار با محیط آکادمیک خیلی متفاوت است و درمجموع باید گفت بازار کار این رشته به خصوص در حوزه ی های مرتبط با صنایع بزرگ مثل نفت و گاز بسیار عالی هست و اصلا به نظر من مرد یا زن بودن در ورود به این مشاغل مطرح نیست. اگر به ابتدای راه برگردم باز هم همین رشته را انتخاب می کنم. تنها توصیه ام به دانشجویان این رشته این است که مهارت های نرم افزاری و تسلط به زبان های خارجه را تقویت کنند و با توجه به استعدادشان انتخاب رشته کنند نه علاقه!
فکر می کردم چون همه این رشته را اتخاب اول خود قرار می دهند حتما خبری هست!
فرزانه فارغ التحصیل رشته ی برق -الکترونیک ، در شرکتی خصوصی در حوزه ی طراحی و مهندسی معکوس بردهای الکترونیکی پیشرفته ی صنعتی مشغول به کار است. او می گوید: خیلی از انتخابم راضی نیستم. چون شرایط کاری اش برای خانم ها محدودیت دارد و درآمد کمی دارد. اگر به گذشته برگردم حتما رشته ی تجربی را انتخاب می کنم و تحصیلباتم را در زمینه ی پزشکی یا مامایی یا پرستاری ادامه می دهم. اگر هم رشته ی ریاضی فیزیک را انتخاب کنم در دانشگاه سراغ رشته های کامپیوتر و حسابداری و مدیریت می رفتم. البته به رشته ام علاقه دارم اما درآمد های پایین و سختی شرایط آدم را دلسرد می کند.
گزارش: سحر خدمت لو
با وجود اینکه نگاه ویژه انقلاب اسلامی به حضور گسترده زنان در جامعه، امکان رشد شخصیت، شکوفایی استعدادها و بهره‌گیری از حقوق به رسمیت شناخته‌شده زنان در جامعه را فراهم کرده و قانون اساسی نیز با ارایه تصویری روشن از جایگاه زن در اسلام و موظف کردن دولت به ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت و احیای حقوق مادی و معنوی او، زمینه دفاع از حقوق زنان و رفع تبعیض‌ها علیه آنان را مهیا کرده است، اما متاسفانه هم چنان در سایه ی باورهای کهنه و غلط جامعه فضای اشتغال به کار خانم ها در این حوزه با فرصت شغلی آقایان فاصله ی بسیار زیادی دارد.
این مساله حتی ناخودآگاه تا حدی لمس شده است که بسیاری از دانشگاه های کشور گاها ظرفیت تحصیل در رشته ی برق را برای خانم ها صفر اعلام می کنند! طوری که در سال 91 صندلی های رشته ی برق برخی از دانشگاه ها برای دختران هیچ جای خالی نداشت!
اگرچه امروزه شاهد فعالیت زنان در بخش های دولتی صنعت برق هستیم و خانم‌ها در فعالیت‌های تخصصی صنعت آب و برق مانند نیروگاه‌ها و تصفیه‌خانه‌ها حضور دارند و حتی بعضی از آنها به‌عنوان مجری انتقال طرح آب، در پروژه‌های تخصصی فعالیت موثری دارند. اما با توجه به آمار فارغ التحصیلان این رشته ظرفیت های در نظر گرفته شده برای حضور زنان در بخش های دولتی این صنعت به خصوص وزارت نیرو رقابت را برای خانم ها بسیار سخت تر می کند .
آمارها حاکی از این است که در سالهای اخیر، میزان حضور بانوان در فعالیت‌های مربوط به صنعت آب و برق از شش درصد به 12 درصد رسیده است. از طرفی آمار مربوط به تحصیلات تکمیلی نشان دهنده ی این است که تا پیش از سال 77 تعداد پسران پذیرفته شده در دانشگاه‌ها بیشتر از دختران بود، اما از این سال به بعد پیشی‌گرفتن دختران بر پسران در ورود به دانشگاه آغاز شد. طبق آمارهای منتشرشده، در سال 57 میزان ورود دختران به دانشگاه‌ها 27 درصد بود که این میزان در سال 75 به 52.1 درصد رسید اما در سالهای بعد شاهد رشد این میزان بودیم؛ به‌گونه‌ای که در سال 1382، 65 درصد از دانشجویان واردشده به دانشگاه‌ها را زنان تشکیل می‌دادند.
البته، این افزایش حضور دخترها در ورود به دانشگاه در همه رشته‌ها یکسان نبوده و حضور آنها در رشتههای علوم انسانی، هنر و علوم پایه، چشم‌گیرتر از رشتههای فنی و مهندسی است. با این وجود، در سالهای اخیر شاهد رشد بی‌سابقه‌ای در حضور دختران در این رشته‌ها نیز بوده‌ایم که این مسئله به استقبال دانش‌آموزان دختر در سالهای اخیر از رشتههای فنی و ریاضی برمی‌گردد. طبق آمارهای ارائه‌شده بین سالهای 65 تا 75 آمار دیپلمه‌های ریاضی فیزیک پسر، سه برابر و در همین زمان تعداد دیپلمه‌های دختر در این رشته‌ها 10 برابر شده است. بین سالهای 75 تا 80 نیز تعداد دیپلمه‌های پسر رشتههای ریاضی و فنی سه برابر افزایش داشته، اما این افزایش در میان دختران 5 برابر بوده است. همین گرایش به تحصیل در رشتههای فنی در میان دختران دانش‌آموز، باعث شد در دانشگاه نیز این روند ادامه داشته باشد و دختران بیشتری نسبت به سالهای قبل، وارد رشتههای فنی و مهندسی شوند.
آن‌طور که آمارها نشان می‌دهند نسبت تحصیل دختران در رشتههای فنی و مهندسی از 4 درصد در سال 1365 به 30 درصد در سال 1388 رسید که رقم بسیار قابل توجهی بود. این نسبت در سال 90-89، 25 درصد بود، اما در سال 92 به 19 درصد رسید.
در کشورهای صنعتی هم تفاوت میان میزان گرایش دختران به رشتههای فنی و مهندسی و سایر رشته‌ها مشهود است و این مسئله فقط مربوط به ایران نمیشود.آمار نشان می‌دهد زنان در کشورهای صنعتی عموماً در صورت داشتن تحصیلات دانشگاهی از فرصت‌های اشتغال بیشتری برخوردار می‌شوند. با این وجود تمایل آنها برای رشتههای مرتبط با علم و تکنولوژی پایین است. در اتحادیه اروپا و ژاپن حدود 70 درصد دانشجویان رشته علوم انسانی، هنر و تعلیم و تربیت را انتخاب می‌کنند. در رشتههای علمی، زنان عمدتاً به رشتههای پزشکی و علوم وابسته به آن علاقه‌مند هستند. در نقطه مقابل، زنان دانشجوی علاقه‌مند به رشتههای فنی به ویژه مهندسی بسیار کم هستند. نسبت زنان در تخصص‌‌های فنی در رشتههای متنوع و گسترده تکنولوژی بسیار متفاوت است. برای مثال در آلمان در سال 2000، فقط 7.5 درصد از دانشجویان در رشته مهندسی برق را زنان تشکیل می‌دادند. در حالی که 50 درصد از دانشجویان مهندسی زیست‌شناسی را زنان تشکیل می‌دادند.
به هر حال مسلم آن است که نقشی که زنان می‌توانند در رشتههای فنی و مهندسی با توجه به روحیات زنانه داشته باشند، مشخص نیست و همین امر باعث شده که تعداد بسیاری از آنها یا وارد بازار کار نشوند یا برای ورود به بازار کار با موانع بسیاری مواجه باشند و عملاً بخشی از بودجه کشور که برای این افراد هزینه میشود، به هدر رود.
پس از چند دهه تجربه این نیاز حس می شود که در رابطه با تحصیل زنان در رشته های فنی مهندسی ، نظر کارشناسان ومشاوران و تجربیات افرادی که در این رشته تحصیل و فعالیت می کنند در اختیار دانش آموزانی قرار گیرد که در مرحله ی مهم تصمیم گیری آینده ی شغلی قرار دارند، تا ورود دختران به این رشته ها با علاقه و هدف گذاری همراه باشد. و از سوی دیگر برای اشتغال فارغ التحصیلان این رشته سیاست های جدید اتخاذ شود تا برای حضور و فعالیت در صنعت برق کشور علاقه و توانایی های فرد بدون لحاظ تفکیک جنسیتی مد نظر قرار بگیرد. و سایه ی تفکرات کهنه در مورد حضور زنان در صنعت از جامعه رخت بربندد.
به منظور انتقال تجربیات خانم های تحصیل کرده در رشته ی مهندسی برق به نسل بعدی دانش آموزان محصل در رشته ی ریاضی فیزیک ، مصاحبه ای کوتاه آماده شده است.
اگر به ابتدای راه برگردم باز هم همین رشته را انتخاب می کنم
مطهره دارای مدرک فوق لیسانس برق-قدرت از دانشگاه سراسری، بعنوان مهندس بازرگانی در حوزه ی نفت و گاز و پتروشیمی در یک شرکت معتبر مشغول به کار است. از مهرماه سال جاری تحصیلات خود را در مقطع دکترا در همین رشته ادامه خواهد داد و این می تواند حاکی از رضایت او از تحصیل در این رشته باشد. همانطورکه خود او در مصاحبه اش گفت: هدف اصلی من از انتخاب رشته ی برق در دانشگاه علاقه ام به مهندسی پزشکی بود. از آنجاکه ظرفیت رشته ی مهندسی پزشکی در دانشگاه های معتبر خیلی کم بود من رشته های نزدیک به آن را هم انتخاب کردم. بعد از چند سال تحصیل در این رشته و تجربه ی کار مرتبط با رشته ام باید بگویم فضای کار با محیط آکادمیک خیلی متفاوت است و درمجموع باید گفت بازار کار این رشته به خصوص در حوزه ی های مرتبط با صنایع بزرگ مثل نفت و گاز بسیار عالی هست و اصلا به نظر من مرد یا زن بودن در ورود به این مشاغل مطرح نیست. اگر به ابتدای راه برگردم باز هم همین رشته را انتخاب می کنم. تنها توصیه ام به دانشجویان این رشته این است که مهارت های نرم افزاری و تسلط به زبان های خارجه را تقویت کنند و با توجه به استعدادشان انتخاب رشته کنند نه علاقه!
فکر می کردم چون همه این رشته را اتخاب اول خود قرار می دهند حتما خبری هست!
فرزانه فارغ التحصیل رشته ی برق -الکترونیک ، در شرکتی خصوصی در حوزه ی طراحی و مهندسی معکوس بردهای الکترونیکی پیشرفته ی صنعتی مشغول به کار است. او می گوید: خیلی از انتخابم راضی نیستم. چون شرایط کاری اش برای خانم ها محدودیت دارد و درآمد کمی دارد. اگر به گذشته برگردم حتما رشته ی تجربی را انتخاب می کنم و تحصیلباتم را در زمینه ی پزشکی یا مامایی یا پرستاری ادامه می دهم. اگر هم رشته ی ریاضی فیزیک را انتخاب کنم در دانشگاه سراغ رشته های کامپیوتر و حسابداری و مدیریت می رفتم. البته به رشته ام علاقه دارم اما درآمد های پایین و سختی شرایط آدم را دلسرد می کند.
گزارش: سحر خدمت لو
لینک کوتاه
بهره برداری از ۴۰۰ سامانه حمایتی در شمال استان کرمان با حضور معاون وزیر نیرو
افتتاح اولین نیروگاه تجدیدپذیر بخش صنعت در کرمان با حضور کمانی
بازدید معاون برق و انرژی وزیر نیرو از روند ساخت واحد گازی نیروگاه سهند
امضای تفاهمنامه همکاری بین وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی
بازدید مدیر عامل شرکت برق حرارتی از نیروگاه شهیدسلیمی نکا
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.