فرش‌ قرمز زیر پای ‌اتوبوس‌های برقی پایتخت

نفس شهر به شماره افتاده است، آلودگی هوا ریه سالمی برای نفس‌کشیدن باقی نگذاشته است، هزاران دستگاه خودروی شخصی در ترافیک سنگین شهر میلیون‌ها لیتر سوخت می‌سوزانند، تاکسی‌ها و اتوبوس‌های فرسوده همچنان در خیابان‌ها مسافر جابه‌جا می‌کنند، دود سیاه رنگ اگزوز اتوبوس‌های دیزلی همچنان هوای سمی را به ریه‌های شهر تزریق می‌کند تا آسمان شهر هر روز غبارآلود‌تر از گذشته شود. ‌‌

در این شرایط مسئولان شهری روی توسعه حمل و نقل عمومی با کمک اتوبوس های پاک حساب باز کرده اند؛ آنها از میان گزینه های مختلف این بار روی اتوبوس های برقی متمرکز شده اند.

اتوبوس های برقی که تا همین یک دهه پیش، روزی نورچشمی خیابان های شهرمان بودند، اما به دلیل برخی مشکلات، با آمدن تدریجی اتوبوس های گازسوز از چشم مسئولان شهری و شهروندان افتادند تا کم کم بساط شان از خیابان های شهر برچیده شد.

حالا مسئولان شهری دوباره به این اتوبوس ها فکر می کنند، آنها می خواهند زیر پای اتوبوس های برقی فرش قرمز پهن کنند و با برطرف کردن مشکلات گذشته و به کارگیری فناوری جدید دوباره پای شان را به خیابان های شهرمان باز کنند تا شاید آلودگی هوا یک قدم عقب نشینی کند.

وقتی اتوبوس های برقی آمدند

به گزارش "برق نیوز" اتوبوس های برقی اولین بار حدود 30 سال پیش پایشان به خیابان های پایتخت باز شد، آن روزها اتوبوس های گازوئیل سوز با آن دود سیاه غلیظی که از اگزوزشان خارج می شد چیزی نمانده بود به معضلی برای مسئولان شهری تبدیل شود. آنها فکر می کردند اگر شرایط همین طور پیش برود حضور این اتوبوس ها تهدیدی برای آلودگی هوای تهران خواهد شد.

بنابراین از میان گزینه های مختلف روی اتوبوس های برقی توافق شد.همه چیز برای راه اندازی اتوبوس های برقی در خیابان های شهر آماده شد . تیرهای برق، ایجاد مسیر ویژه برای تردد این اتوبوس ها و... تا این که اولین خط اتوبوس های برقی در مسیر اتوبوسرانی میدان امام حسین ـ تهران پارس آغاز به کار کرد.

اتوبوس های برقی با حرکت لاک پشتی شان تا سال ها همچنان یکه تاز خیابان های شهر بودند و به اتوبوس های دیزلی فخر می فروختند و شهروندان نیز از سوار شدن به آنها رضایت داشتند تا این که با ورود نسل جدید اتوبوس ها یعنی اتوبوس های گازسوز و راه اندازی خطوط اتوبوس های تندرو کم کم اتوبوس های برقی از چشم مسئولان شهری و مردم افتاد و بتدریج خطوط اتوبوس های برقی از خیابان های شهرمان جمع آوری شد.

چرا اتوبوس های برقی جمع شدند؟

ظرفیت محدود، عرض کم خیابان ها برای جداسازی خطوط اتوبوس های برقی و سرعت پایین این اتوبوس ها از جمله ایرادات و مشکلاتی بود که اتوبوس های برقی در طول دوران خدمت خود در ناوگان حمل و نقل شهری با آن مواجه بودند.

وجود این مشکلات شرایطی را فراهم آورد تا اتوبوس های گازسوز در خطوط تندروی بی.آر.تی بتدریج اصلی ترین رقیب اتوبوس های برقی شوند.

سال 86 با راه اندازی نخستین خط اتوبوس های بی.آر.تی در مسیر تهرانپارس به آزادی، زمزمه های حذف اتوبوس های برقی به گوش رسید.

بتدریج با توسعه خطوط بی .آر.تی و جایگزینی تدریجی اتوبوس های گازسوز به جای اتوبوس های دیزلی از یکسو و استقبالی که شهروندان از خطوط اتوبوس های تندرو داشتند، از سوی دیگر موجب شد پرونده اتوبوس های برقی نیز در این میان از اواخر دهه 80 به طور کلی در شهرمان بسته شود.

مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه درباره علت توقف فعالیت اتوبوس های برقی در تهران به جام جم می گوید: در گذشته خط اتوبوس های برقی از میدان امام حسین نیز عبور می کرد که پس از اجرای یکی از طرح های عمرانی در آنجا و تداخل این خط با طرح در حال اجرا از فعالیت این اتوبوس ها جلوگیری شد.

پیمان سنندجی به مشکلاتی که بر سر راه فعالیت اتوبوس های برقی وجود دارد، اشاره می کند و می گوید: ظرفیت محدود، نبود امکانات کافی همچون عرض کم خیابان ها برای جداسازی خطوط اتوبوس های برقی و سرعت پایین از مهم ترین مشکلاتی بود که بر سر راه فعالیت اتوبوس های برقی وجود داشت.

به گفته وی، اتوبوس های برقی که چند سال پیش در این خطوط فعالیت می کردند هم اکنون فرسوده است و اگر قرار باشد خطوط اتوبوس های برقی دوباره فعال شود باید اتوبوس های جدید خریداری شود. اگر آمدن اتوبوس های برقی به خیابان های شهر جدی شود باید تمام بررسی های لازم صورت گیرد؛ حتی ممکن است خیلی چیزها مثل گذشته نباشد و خطوط اتوبوس های برقی با شکل جدیدی فعالیت شان را شروع کنند.

این طور که سنندجی توضیح می دهد حتی ممکن است سیم کشی های اتوبوس های برقی که در گذشته دچار نقص فنی می شد یا دائم از جایش درمی آمد، به کلی حذف شود و در یک کلام اتوبوس های برقی اگر بیایند باید با فناوری جدید کارشان را شروع کنند.

پیش به سوی حمل و نقل پاک

این روزها که آلودگی هوا در کلانشهرها و بخصوص پایتخت بیداد می کند، حرکت به سوی حمل و نقل پاک اولویت اول کارشناسان زیست محیطی و مسئولان شهری شده است.

همین موضوع موجب شده شورای شهری ها و مسئولان شهری یکبار دیگر گزینه اتوبوس های برقی را روی میز بگذارند. آنها فکر می کنند در این شرایط آمدن اتوبوس های برقی که مهم ترین مزیت شان عدم آلایندگی آنهاست می تواند تاثیر مثبتی در خارج کردن شهرمان از وضع بحران زده فعلی داشته باشد. سنندجی با اشاره به مزیت استفاده از اتوبوس های برقی در ناوگان اتوبوسرانی تهران تاکید می کند بزرگ ترین مزیت استفاده از اتوبوس های برقی عدم آلایندگی آنهاست که در شرایط کنونی آلودگی هوا می تواند نقش مهمی در کاهش آلایندگی هوا ایفا کند.

محسن سرخو، رئیس کمیته عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به حمایت شورای شهر تهران از توسعه حمل و نقل پاک شهری از راه اندازی مجدد اتوبوس های برقی در خطوط اتوبوسرانی شهر استقبال می کند و می گوید: در راستای دستیابی به حمل و نقل پاک پیش بینی می شود خطوط اتوبوس های برقی در تهران مجدد راه اندازی شود که قرار است این خطوط در مناطق پر جمعیت و مراکز آلوده شهر به کار گرفته شود. به گفته وی، موضوع در حال بررسی در کمیته حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران است که به نظر می رسد با توجه به ظرفیت موجود قابل اجرا باشد.

کاهش آلاینده ذرات معلق

هرچند بر اساس آخرین بررسی ها سهم اتوبوس ها به عنوان بخشی از منابع متحرک در آلودگی هوا حدود 3 درصد است، اما کارشناسان زیست محیطی معتقدند فعالیت اتوبوس های برقی یعنی یک گام به جلو برای رسیدن به حمل و نقل پاک.

آنها معتقدند کمترین مزیت آمدن اتوبوس های برقی این است که دیگر وابستگی ما به موضوع کیفیت سوخت در آلودگی هوا کمتر خواهد شد و چون منبع تغذیه این اتوبوس ها الکتریسیته است بنابراین اتوبوس های برقی می توانند یک وسیله حمل و نقل عمومی پاک و بدون آلایندگی محسوب شوند.

حشمت الله بسطامی، سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران می گوید: فعالیت دوباره خطوط اتوبوس های برقی در کلانشهرها و بخصوص تهران که با معضل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کنند از آن جهت که این سامانه حمل و نقلی موجب به حداقل رساندن میزان انتشار آلاینده های هوا ناشی از تردد خودروهای دیزلی می شود، تجربه موفقی است.

وی با تاکید بر این که اتوبوس های برقی از لحاظ آلایندگی هوا و آلودگی صوتی در حد صفر است ، تاکید می کند: هرچند سهم 3درصدی اتوبوس ها در منابع متحرک آلودگی هوا رقم چندان قابل توجهی نیست، اما باید همین مقدار نیز به حداقل برسد.

به گفته بسطامی، منابع متحرک (خودروهای شخصی، موتورسیکلت ها، وانت بارها و اتوبوس ها) منبع اصلی انتشار ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون است و بنابراین چون اتوبوس های برقی از نیروی الکتریسیته تغذیه می شود، قطعا آلایندگی آنها در حد صفر خواهد بود.