نقش صنعت برق در اشتغال زایی

 

به گزارش برق نیوز، مقام معظم رهبری در نخستین روز سال ۹۶ در بخشی از بیانات خود در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی فرمودند:

«آنچه بنده در مورد آینده به عنوان نقطه‌ی اولویّت دار و کلیدی به آن نگاه می‌کنم، عبارت است از تولید؛ تولید ملّی، تولید داخلی. توصیه‌ی بنده، خواسته‌ی بنده، مطالبه‌ی بنده، تکیه‌ی بر روی تولید داخلی است. تولید داخلی یک کلید واژه است. این‌ها را عرض می‌کنیم تا اوّلاً، چون در محضر ملّت ایران این حرف‌ها دارد گفته می‌شود، مسئولین محترم به این توجّه کنند و روی آن تکیه کنند، ثانیاً افکار عمومی مردم هم در همین جهت مطالبه‌گر باشد؛ مطالبات مردم هدایت بشود به این سمتی که مورد توجّه و مورد تعرّضِ امروز ما است. من این جور احساس می‌کنم که اساس کار فعلاً برای این برهه‌ی از اقتصاد کشور، مسئله‌ی تولید ملّی و تولید داخلی است. این یک کلید واژه است، سرفصل‌های متعدّدی از این مسئله ناشی می‌شود. اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق بدهیم، اشتغال به وجود می‌آید و مشکل بیکاری - که یکی از مصیبت‌های امروز کشور ما بیکاری جوانان است و نرخ بیکاری، بالا است - برطرف خواهد شد یا کاهش پیدا خواهد کرد.»

ایشان با تأکید بر لزوم توجه به اشتغال پایدار، سال جاری را سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال «نامگذاری کردند. این تأکید ایشان که اساس کار در برهه فعلی اقتصاد کشور را مسئله تولید ملی و تولید داخلی دانسته اند، از نیاز جامعه امروز ایران به ایجاد اشتغال و پایداری شغل‌های موجود نشأت می‌گیرد.

یکی از صنایعی که در بحث تولید ملی و اشتغال زایی، تأثیری یک سر و گردن بالاتر از دیگر صنایع کشور دارد، صنعت برق است. صنعت برق کشور علاوه بر اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم فعالیت‌های تولیدی در همین صنعت، به صورت مستقیم در فعالیت دیگر صنایع نقش داشته و به صورت غیرمستقیم در اشتغال زایی صنایع دیگر نقش آفرین است؛ چرا که صنعت برق زیرساخت فعالیت دیگر صنایع کشور است و اگر صنعت برق فعال نباشد، امکان فعالیت صنایع دیگر که موتور محرکه هر کدام با برق تولیدی در صنعت برق و همچنین استفاده از تجهیزات تولیدی این صنعت می‌چرخد، وجود نخواهد داشت.

ایران در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد در صنعت برق به خودکفایی رسیده است. «حمید چیت چیان» وزیر نیرو در این خصوص معتقد است که با تدبیر وزارت نیرو و اتکا به توان داخلی و خودباوری توانستیم در ساخت نیروگاه‌ها، پست‌ها، ترانسفورماتور‌ها و تجهیزات صنعت برق تا ۹۰ درصد خودکفا شویم.

به دست آوردن این میزان خودکفایی در ساخت نیروگاه‌ها، تأسیسات و تجهیزات صنعت برق، اشتغال زایی قابل توجهی در کشور به دنبال داشته به طوری که به گفته «علیرضا کلاهی» رئیس سندیکای صنعت برق، در حال حاضر ۷ درصد از کل اشتغال صنعتی ایران در صنعت برق است. پر واضح است که ۹۳ درصد دیگر نیز به صورت غیرمستقیم متأثر از صنعت برق است.

«اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهور دو ماه پیش در آیین افتتاح بخش گاز نیروگاه سیکل ترکیبی ماهشهر در استان خوزستان، توسعه صنعت برق را جلوه‌ای از خودکفایی ملی و تحقق اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: بر تداوم بومی سازی صنعت برق و حمایت از دانش فنی و مهندسی داخلی تاکید می‌کنم.

همچنین «حمید چیت‌چیان» وزیر نیرو صبح اولین روز کاری سال ۹۶ و در حاشیه دیدار نوروزی با کارکنان و مدیران ارشد این وزارتخانه، از ایجاد زیربناهای لازم در بخش آب و برق و ظرفیت‌های جدید برای تحقق توسعه‌ای تولید ملی و اشتغال خبر داد و گفت: ایجاد ظرفیت‌های جدید در صنعت آب و برق برای تحقق اهداف تولید ملی و اشتغال مورد توجه قرار گرفته است.

به این منظور، تکمیل و به بهره برداری رساندن ۴ هزار و ۵۰۰ مگاوات ظرفیت جدید تولید برق در سال ۹۶ با استفاده از توان داخلی در دست انجام است و به دستور وزیر نیرو، ظرفیت سازی‌های جدید برای افزایش ظرفیت تولید برق با احداث نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر در دست بررسی و اقدام است.

مجموعه وزارت نیرو برنامه‌ای را در دست اجرا دارد که از ابتدای سال ۹۶ تا پایان برنامه ششم توسعه، حدود ۲۵ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی وارد مدار کند. بدین منظور هم استفاده از ظرفیت‌های داخلی در دستور کار قرار دارد و هم جذب سرمایه خارجی مورد توجه قرار گرفته است. در این زمینه حتی واگذاری اجرای پروژه‌های نیروگاهی به شرکت‌های نیروگاه ساز اروپایی و آسیایی نیز که مایل به اجرای پروژه در ایران باشند، در برنامه وزارت نیرو قرار دارد.

در خصوص استفاده از توان شرکت‌های خارجی در ساخت نیروگاه‌های حرارتی در کشور، قرارداد ساخت واحدهای نیروگاهی به مجموع ظرفیت ۱۴۰۰ مگاوات با شرکت تکنوپروم اکسپورت روسیه به امضا رسیده است. همچنین مذاکراتی با شرکت اینتررائو اکسپورت به منظور نوسازی نیروگاه رامین اهواز در حال انجام است. تفاهم نامه‌ای به منظور احداث ۱۵۰۰ مگاوات نیروگاه شامل پروژه‌های نیروگاهی زنجان ۴، نیزار و بافق با سه شرکت هیوندای، دایلم و کپکو، هر سه از کشور کره جنوبی امضا شده است.

تفاهم نامه امضا شده با شرکت یونیت اینترنشنال ترکیه نیز که به منظور احداث ۵ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی در ساختگاه‌های اهواز، مهران، بناب، ساوه و زاهدان بود، برای احداث ۲ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی در ۲ ساختگاه ساوه و زاهدان به مرحله امضای قرارداد رسیده است.

همچنین ساخت نیروگاه یکهزار مگاواتی با عنوان فاز نخست نیروگاه جلال در تهران با شرکت زمینس آلمان در دست مذاکره است.

علاوه بر این، اخیرا برخی تاجران داخلی اقدام به واردات واحدهای دسته دوم نیروگاهی از کشورهای خارجی کرده اند تا از افزایش ظرفیت‌های مورد نظر در تولید برق کشور در طول برنامه ششم توسعه با این واحدهای دسته دوم که راندمانی نسبتاً پایین دارند، سهمی به دست بیاورند.

بخش اعظمی از اشتغال مولد در صنعت برق کشور در بخش تولید تجهیزات از کابل و سیم و پیچ گرفته تا توربین و بویلر است و در صورتی که استفاده از توان شرکت‌های خارجی برای ساخت نیروگاه از بخش استفاده از توان داخلی در ساخت واحدهای نیروگاهی پیشی بگیرد، این مسئله می‌توان اشتغال زایی مولد در صنعت برق کشور را با چالش مواجه کند. همچنین باید توجه داشت که شرکت‌های خارجی اغلب به استفاده از تجهیزات خارجی تمایل دارند که باید در امضای قراردادهای مربوطه با آن‌ها، اجرای قانون استفاده حداکثری از توان داخل مورد توجه قرار گرفته و وزارت نیرو و سازمان‌های مربوطه به عدم واردات کالاهایی که مشابه ان‌ها در داخل کشور با کیفیت مناسب تولید می‌شوند تأکید کنند.

 

البته در صورتی که فاینانسی در کار باشد، به طور معمول شروط اولیه فاینانس‌های خارجی، تأمین بخش اعظمی از کالا‌ها و تجهیزات از شرکت‌های مبدأ فاینانس است که این مسئله به خوبی خود، چالشی در بخش استفاده از ظرفیت‌های تولید داخلی کشور است.

این مسئله در کنار واردات تجهیزات دسته دوم از کشورهای خارجی، می‌تواند اشتغال زایی مستقیم ۷ درصدی در صنعت برق کشور را تحت الاشعاع قرار دهد. اما در صورتی که مسئولان مربوطه همانطور که مقام معظم رهبری بار‌ها در مورد آن تأکید کرده اند، به موضوع استفاده از توان داخلی و بهره گیری از ظرفیت‌های تولید داخل و فراهم سازی بسترهای توسعه این ظرفیت‌ها توجه کنند، نه تنها اشتغال فعلی صنعت برق حفظ خواهد شد، بلکه صنعت برق کشور ظرفیت‌های بیشتری برای اشتغال زایی پایدار و مولد در سال «اقتصاد مقاومتی - تولید و اشتغال» دارد که می‌توان این ظرفیت‌ها را با سیاست گذاری‌های درست به مرحله اجرا درآورده و فعال کرد.