چرا روسیه و آمریکا با افزایش صادرات گاز ایران به ارمنستان مخالف نیستند؟

به گزارش برق‌نیوز، پایگاه خبری اویل پرایس اعلام کرد: آرمن موسیسیان وزیر انرژی ارمنستان ماه گذشته اعلام کرد که این کشور قصد دارد واردات گاز خود را از ایران با افزایش تقریبا 75 درصدی نسبت به سطوح فعلی به دو میلیارد مترمکعب در سال برساند و در عوض به ایران برق صادر کند.
 
اعلام این خبر نشان ‌دهنده‌ یک تغییر ناگهانی در سیاست‌های جمهوری ارمنستان است زیرا همین سال گذشته مقامات ایروان با پیشنهاد ایران مبنی بر افزایش صادرات گاز به این کشور مخالفت کردند.
 
سران این کشور درباره‌ اینکه چه مساله‌ای باعث تغییر رویکرد آنها شده است اظهارنظر نکرده اند.
 
انتظار می‌رود جزییات بیشتر در این باره در دیدار کمیسیون بین دولتی دو طرف در ماه مه و همچنین در سفر اعلام شده حسن روحانی رییس جمهور ایران به ارمنستان مشخص شود.
 
یکی از ابعاد سوال‌ برانگیز رابطه جدید ایران و ارمنستان عدم واکنش روسیه است، زیرا شرکت گازپروم(بزرگ‌ترین شرکت انرژی روسیه) که در حال حاضر کل سیستم خط لوله‌های گاز ارمنستان را تحت کنترل دارد و بخش اعظم گاز این کشور را تامین می‌کند، درباره این توافق اظهار‌نظر نکرده است.
 
سکوت کنونی این شرکت با رفتار مقامات روسیه در سال 2007 زمانیکه آنها قطر خط لوله 140 کیلومتری ایران – ارمنستان را کاهش دادند تا مانع هرگونه صادرات گسترده‌ گاز به ارمنستان شوند متفاوت است.
 
ناظران دلایل مختلفی را برای موضع کنونی روسیه ارائه داده‌اند. برخی معتقدند سکوت مسکو با تمایل این کشور برای آوردن ارمنستان به اتحادیه گمرکی تحت کنترل خود تا سال 2015 مرتبط است.
 
در شرایطی که دولت ارمنستان به پیوستن به این اتحادیه متعهد است اشتیاق مردم این کشور نسبت به آن رو به کاهش است.
 
از نقطه‌ نظر مسکو اهمیت عضویت ارمنستان در این اتحادیه گمرکی در پی رخداد‌های اخیر در اوکراین و روی ‌کار آمدن دولت غرب گرا به جای دولت سابق افزایش پیدا کرده است.
 
استیوپا سافاریان یکی از اعضای حزب مخالف میراث ارمنستان گفت: از آنجا که ایران ابتدا درباره‌ قیمت پایین گاز طبیعی خود صحبت کرده است. روسیه باید به عنوان متحد استراتژی موافقت خود را به ارمنستان نشان دهد، زیرا در غیر این صورت مشخص می‌شود مسکو یک دوست نیست، بلکه دشمنی است که علیه منافع ملی این کشور اقدام می‌کند.
 
قیمت گاز پیشنهادی در این قرار‌داد هنوز مشخص نشده، اما محمد رییسی سفیر ایران در ارمنستان آن را به شکل غیرقابل رقابتی پایین اعلام کرده است.
 
ناظران دیگر در ایروان می‌گویند سکوت مسکو نتیجه تحولات قابل توجه اخیر در شرایط ژئوپلتیک است. با توجه به افزایش اختلافات بین روسیه و غرب بر سر بحران منطقه کریمه اوکراین کرملین در حال تغییردادن کارت‌های بازی خود در حوزه انرژی برای افزایش اهداف دیپلماتیک خود است.
 
مانوِل سارکیسیان مدیر مرکز مطالعات ملی و بین‌المللی ارمنستان گفت: اوضاع تغییر کرده و روسیه باید خود را با این تحولات تطبیق دهد.
 
یک سوال بی‌ جواب درباره‌ صادرات گاز ایران و ارمنستان درباره‌ احتمال صادرات مجدد بخشی از گاز ایران است. به نظر می‌رسد این احتمال برخلاف منافع مسکو باشد، زیرا اتحادیه اروپا هم‌اکنون به شدت به گاز روسیه وابسته است و اهرم دیپلماتیک قابل توجهی را در اختیار مسکو قرار می‌دهد.
 
در مقابل آمریکا و اتحادیه اروپا احتمالا ارمنستان را مسیری برای صادرات گاز ایران به اروپا نمی‌بینند، امری که می‌تواند به نفع اتحادیه اروپا برای متنوع ‌کردن منابع واردات گاز باشد.
 
ریچارد گیراگوسیان مدیر مرکز مطالعات منطقه‌ای گفت: آمریکا به نظر می‌رسد که بیشتر مایل به وارد‌ کردن نفت و گاز ایران به بازار است که این امر می‌تواند پاداشی برای گفتگوهای مثبت با ایران و راهی برای ضربه‌ زدن به رییس جمهور روسیه و بهره‌برداری از وابستگی این کشور به قیمت‌های بالای انرژی باشد.
 
آمریکا که در نوامبر گذشته در خصوص برنامه هسته‌ای با ایران به یک توافق موقت رسید، درباره برنامه فروش گاز ایران به ارمنستان اظهارنظر نکرده است.
 
واشنگتن در راستای اذعان به تاثیر اقتصادی محاصره مرزهای غربی و شرقی ارمنستان توسط ترکیه و جمهوری آذربایجان، چشم خود را به روی معاملات تجاری ارمنستان با ایران بسته است.
 
نمایندگان وزارت انرژی ارمنستان برای اظهارنظر درباره مذاکرات با آمریکا درباره توافق با ایران در دسترس نبودند.
 
گالوت ساهاکیان یکی از اعضای بلند‌پایه حزب حاکم سرژ سارکیسیان رییس جمهور ارمنستان گفت: هرگونه مخالفت آمریکا در مذاکرات مطرح خواهد شد.
 
یکی از اعضای سفارت آمریکا در ایروان در پاسخ به سوالی در این باره گفت: ما با دولت ارمنستان درباره تحریم‌های بین‌المللی و تحریم‌های آمریکا علیه ایران در ارتباط مستقیم هستیم و درباره فعالیت‌ها و معاملات قابل تحریم و غیرقابل تحریم در تماس هستیم و از همکاری ارمنستان در این زمینه تشکر می‌کنیم.
 
دلیل ارمنستان برای دنبال‌ کردن واردات گاز ارزان از ایران مشخص است. قیمت گاز روسیه برای مصرف‌کنندگان ارمنستانی یک مساله ناراحت‌کننده است. مصرف‌کنندگان ارمنستان در حال حاضر 158 هزار درام (391 دلار برای هر 1000 مترمکعب گاز) پرداخت می‌کنند که برای کشوری که یک سوم جمعیت دو میلیون و 970 هزار نفری آن در فقر به سر می‌برند، رقم بالایی است.
 
آنچه که مساله را پیچیده‌تر می‌کند، این است که این قیمت دستکم 7.5 برابر قیمت مصرف‌کنندگان در بلاروس یکی‌ دیگر از اعضای اتحادیه گمرکی روسیه است.
 
این قیمت‌ها می‌تواند در صورت افزایش 4.2 درصدی قیمت گاز روسیه از اول ژوییه مجددا افزایش پیدا کند.
 
دولت ارمنستان که نگران تظاهرات پس از ناآرامیهای سیاسی سال گذشته است، علاقه‌ای به این ندارد که مساله‌ انرژی مجددا به دلیل اعتراضات تبدیل شود.
 
همچنین سوالاتی درباره نحوه واردات مقادیر عظیم گاز ایران و راضی‌ نگهداشتن روسیه به عنوان یک شریک مهم نظامی و اقتصادی وجود دارد.
 
سرژ سارکسیان رییس جمهور ارمنستان در ماه مارس قیمت گاز روسیه را پایین‌ترین قیمت ممکن اعلام کرد و مدعی شد که هیچ گفتگویی درباره قیمت گاز وجود ندارد.
 
وی از مقامات وزارت انرژی ارمنستان خواست که برای افزایش آگاهی مردم نسبت به هزینه‌های مرمت زیرساخت‌ها که باعث اختلاف قابل توجه قیمت گاز و هزینه‌های مصرفی می‌شود تلاش کنند.
 
ساهاکیان از مقامات ارشد حزب حاکم واردات گاز از ایران را برنامه جایگزین و ذخیره ارمنستان نامید.
 
تحلیلگران تردید دارند که ایروان درباره گاز تصمیم مستقلی اتخاذ کنند. حتی اگر ایران طبق وعده‌ها گاز ارزان‌ قیمت به ارمنستان بدهد، شرکت گازپروم با کنترلی که روی توزیع آن دارد، روی قیمتی که مصرف‌کنندگان باید در نهایت بپردازد اعمال نفوذ خواهد کرد. سوال مهم این است که مسکو تا چه اندازه به ارمنستان برای توسعه روابط و تعاملات انرژی با ایران آزادی خواهد داد.