چرخه مالی شرکت های توزیع برق چگونه باید باشد؟
در حال حاضر نسبت زیان انباشته به سرمایه برخی از شرکتهای توزیع برق از رقم ۱۰۰ هزار عبور کرده است؛ که یعنی این شرکتها بیش از ۱۰۰ برابر سرمایه خود زیان انباشته دارند. این مسئله ناشی از خرید برق به قیمت آزاد و فروش آن به نرخ تکلیفی است که هیچ کنش حرفهای متناسبی برای حل آن تاکنون صورت نگرفته است.
به گزارش برق نیوز، بر اساس سیاستهای کلان اصل ۴۴ قانون اساسی و به منظور نقش آفرینی بخش خصوصی در صنعت برق، بایستی تغییراتی در ساختار این صنعت ایجاد شود تا راه برای ورود کارآمد بخش خصوصی باز شود.
به همین منظور اقدامات مهمی در صنعت برق انجام شده است که از مهمترین آنها میتوان به ایجاد بازار برق و واگذاری نیروگاههای تولید برق به بخش خصوصی اشاره کرد.
با وجود انتقادات فراوانی که به روش ورود بخش خصوصی به «تولید برق» و اصلاحات صورت گرفته در این زمینه وجود دارد، اما بخش پیچیدهای از کار به ایجاد شرایط لازم برای ورود بخش خصوصی به بخش «توزیع برق» و واگذاری شرکتهای توزیع و اعمال حاکمیت مناسب از سوی دولت بر آنها، اختصاص دارد و اصلاحات ساختاری در این بخش به مراتب عقبتر از بخش تولید برق است.
خرید برق به قیمت آزاد و فروش به قیمت تکلیفی
علاوه بر ماهیت نامشخص مالکیت شرکتهای توزیع برق و عدم تفکیک سیم داری از بازرگانی برق، یکی دیگر از چالشهای اساسی برای ورود بخش خصوصی به حوزه توزیع، عدم استقلال مالی و حرفهای شرکتهای توزیع برق است.
شناخت مکانیسم فعلی مبادلات تجاری برق برای درک فقدان استقلال مالی و حرفهای شــرکتهای توزیع ضروری اســت. در حال حاضر شرکتهای توزیع، انرژی الکتریکی را بر اساس مناسبات بازار خریداری کرده و خود را بدهکار شرکت مدیریت شبکه مینمایند. یعنی خود را بابت بهای برق خریداری شده که شامل هزینه تولید برق، تبدیل انرژی و سوخت، خدمات انتقال (هزینه سرمایه گذاری و بهره برداری با احتساب تلفات) است، بدهکار میکنند. علاوه بر این، هزینههای ترانزیت در سطح توزیع و خدمات خرده فروشی را متحمل شده و به طور مستقیم در دفاتر مالی خود ثبت میکنند. با این وجود، سرانجام انرژی الکتریکی را به قیمتهای تکلیفی به مصرف کننده میفروشند.
زیان انباشته در شرکتهای توزیع برق ۱۰۰ برابر سرمایه
به همین منظور اقدامات مهمی در صنعت برق انجام شده است که از مهمترین آنها میتوان به ایجاد بازار برق و واگذاری نیروگاههای تولید برق به بخش خصوصی اشاره کرد.
با وجود انتقادات فراوانی که به روش ورود بخش خصوصی به «تولید برق» و اصلاحات صورت گرفته در این زمینه وجود دارد، اما بخش پیچیدهای از کار به ایجاد شرایط لازم برای ورود بخش خصوصی به بخش «توزیع برق» و واگذاری شرکتهای توزیع و اعمال حاکمیت مناسب از سوی دولت بر آنها، اختصاص دارد و اصلاحات ساختاری در این بخش به مراتب عقبتر از بخش تولید برق است.
خرید برق به قیمت آزاد و فروش به قیمت تکلیفی
علاوه بر ماهیت نامشخص مالکیت شرکتهای توزیع برق و عدم تفکیک سیم داری از بازرگانی برق، یکی دیگر از چالشهای اساسی برای ورود بخش خصوصی به حوزه توزیع، عدم استقلال مالی و حرفهای شرکتهای توزیع برق است.
شناخت مکانیسم فعلی مبادلات تجاری برق برای درک فقدان استقلال مالی و حرفهای شــرکتهای توزیع ضروری اســت. در حال حاضر شرکتهای توزیع، انرژی الکتریکی را بر اساس مناسبات بازار خریداری کرده و خود را بدهکار شرکت مدیریت شبکه مینمایند. یعنی خود را بابت بهای برق خریداری شده که شامل هزینه تولید برق، تبدیل انرژی و سوخت، خدمات انتقال (هزینه سرمایه گذاری و بهره برداری با احتساب تلفات) است، بدهکار میکنند. علاوه بر این، هزینههای ترانزیت در سطح توزیع و خدمات خرده فروشی را متحمل شده و به طور مستقیم در دفاتر مالی خود ثبت میکنند. با این وجود، سرانجام انرژی الکتریکی را به قیمتهای تکلیفی به مصرف کننده میفروشند.
زیان انباشته در شرکتهای توزیع برق ۱۰۰ برابر سرمایه
برای یک بنگاه اقتصادی، این چرخه باید ضمن پوشش هزینههای حسابداری عرضه، به سود قابل قبولی روی آورده شرکت منجر شود. تصویر فعلی، اما بیانگر رویداد نامطلوب دیگری است. شرکتهایی ورشکسته با بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته.
این وضع موجب شده نسبت زیان انباشته به سرمایه برخی از شرکتها از رقم ۱۰۰ هزار عبور کند. یعنی شرکت ۱۰۰ هزار برابر سرمایه خود زیان انباشته دارد. این در حالی است که هیچ کنش حرفهای متناسبی مثل دعوت مجمع عمومی از سوی مدیران شرکت برای چاره اندیشی در این زمینه، مطابق قانون تجارت صورت نمیگیرد.
چرخه مالی شرکتهای توزیع برق چگونه باید باشد؟
بر اساس روال متعارف بنگاه داری و جریان مالی و نقدینگی حاکم بر بازار کالاها و خدمات رایج، شرکتهای توزیع برق میبایست در قالب خرید نقدی یا تعهدی، انرژی الکتریکی را خریداری نمایند.
سپس کالای نهایی را به حلقه پایین دست در زنجیره عرضه به فروش رســانده و وجه آن را دریافت نماید. در نهایت، با حلقههای بالادست تسویه مالی نمود و جریان سود و زیان این فعالیت را شفاف کنند.
چرخه مالی معیوب، وابسته و غیرحرفهای در شرکتهای توزیع برق
این در حالی است که مطابق روال جاری صنعت برق در بخش توزیع، این شرکتها نسبت به خرید نقدی یا تعهدی انرژی الکتریکی در بازار اقدام مینمایند. ترانزیت برق را از فوق توزیع تا نقطه تحویل (ایجاد ارزش افزوده از طریق جابجایی، با پرداخت هزینههای جدید خدمات توزیع عالوه بر بهای خرید برق) صورت میدهند و انرژی الکتریکی را به قیمت تکلیفی به مصرف کننده نهایی میفروشند.
در گام بعد، وجه پرداختی از سوی مشترک به طور مستقیم به حساب تمرکز وجوه توانیر نزد خزانه واریز میشود. یعنی برخلاف ثبت آثار مالی خرید و فروش برق در دفاتر شرکتهای توزیع، این شرکتها هیچ کنترلی بر منابع حاصل از فروش برق نداشته و از استقلال مالی برای پرداخت بدهیهای خود برخوردار نیستند. در واقع توزیع منابع حساب تمرکز وجوه خارج از کنترل شرکتها در جایی دیگر صورت میگیرد.
البته قابل کتمان نیست که بخشی از منابع حساب تمرکز وجوه به شرکت توزیع برمی گردد. اما تاکنون هیچ سندی در مورد منطق و چگونگی توزیع منابع حســاب تمرکز وجوه و عملکرد متولیان این حساب در اختیار عموم قرار نگرفته است. گرچه این حساب به استناد آیین نامه اجرائی قانون استقلال شرکتهای توزیع شکل گرفته، اما مناسب است به این سئوال پاسخ داده شود که به استناد کدام قانون، درآمدهای شرکتهای غیردولتی به حســاب خزانه واریز میگردد؟
آنچه در قانون استقلال شــرکتهای توزیع گفته شــده، حصول اطمینان از پرداخت سهم بخشهای بالادست (انتقال و تولید) است و نه چیزی بیش از آن.
خرج کردن پول دیگران برای دیگران!
بر اساس یک تقسیم بندی اقتصادی، برای منبع تامین و نحوه تخصیص پول چهار حالت میتوان تصور کرد:
تخصیص پول خود برای خود: در این حالت دقت کافی در مورد ارزش پول و ارزش کالا یا خدمتی که تهیه میشود، وجود دارد.
تخصیص پول خود برای دیگران: در این حالت، توجه شخص معطوف به اهمیت پول است.
تخصیص پول دیگران برای خود: در این حالت، توجه شــخص معطوف به کیفیــت کالا یا خدمت خریداری شده است.
تخصیص پول دیگران برای دیگران: در این حالت نه پول مهم است و نه کیفیت کالای خریداری شده!
در حال حاضر در صنعت برق مجلس شورای اسلامی، دولت، دستگاههای اجرایی (برای مثال بخش کشاورزی و …) و حتی در مواردی وزارت نیرو یا وزارت نفت، نسبت به اعمال تخفیف بهای برق برای گروهی از مشترکین فرمان میدهند؛ تخفیف در عرضه کالایی که شرکت توزیع، با خرید انرژی و تحمل هزینه خدمات توزیع، بابت آن بدهکار شده است.
این وضع، چیزی جز خرج پول دیگران برای دیگران نیست. اگر این جریان اصلاح نشود، آثار آن تنها به ورشکستگی شرکتهای توزیع محدود نخواهد شد.
لزوم استقلال مالی و حرفهای شرکتهای توزیع
استقلال مالی و حرفهای شرکتهای توزیع راهکار اساسی برون رفت از وضعیت کنونی است که تحقق آن منوط به توجه به موارد ذیل است:
۱- توقف وضع فعلی توزیع نقدینگی بین شرکتهای توزیع با برقراری ساز و کار پرداخت نرخ خدمات توزیع به شرکتها و اجرای آن.
۲- تعیین ضوابط ناظر بر گردش منابع (واریز وجه و برگشت بخشی از آن به حساب هر شرکت با پرداخت تعهدات بالادست) در حساب تمرکز وجوه.
۳- انتشار اطلاعات مربوط به چگونگی توزیع منابع حساب تمرکز وجوه در چارچوب سیاست شفاف ســازی دولت (از جمله انتشار جزئیات پرداختهای خزانه).
۴- جایگزینی ابزارهای کارآمد مالی برای حصول اطمینان از پرداخت مطالبات حلقههای بالادست (خدمات انتقال، تبدیل انرژی و سوخت) زنجیره عرضه به جای حساب تمرکز وجوه.
منبع: مقاومتی نیوز
انتشار یافته: ۲
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
با سلام. چرخه تامین مالی و موضوعات حسابداری و دفترداری سالهاست در دنیا بر عهده متخصصین این حوزه است، در حالی که در وزارت نیرو این امور با تخصص برق یا غیر مرتبط انجام می گیرد و از صاحب نظران مشاوره اخذ نمی شود. قابل ذکر آنکه اساتید رشته های حسابداری بر خلاف بسیاری از رشته ها که فقط علمی اند، دارای تخصص علمی و تجربی هستند.
با سلام. چرخه تامین مالی و موضوعات حسابداری و دفترداری سالهاست در دنیا بر عهده متخصصین این حوزه است، در حالی که در وزارت نیرو این امور با تخصص برق یا غیر مرتبط انجام می گیرد و از صاحب نظران مشاوره اخذ نمی شود. قابل ذکر آنکه اساتید رشته های حسابداری بر خلاف بسیاری از رشته ها که فقط علمی اند، دارای تخصص علمی و تجربی هستند.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.